Αγρότες, νεοσύστατες επιχειρήσεις, κινηματογραφιστές και αμυντικά λόμπι - όλοι έχουν μερίδιο στο επταετές ταμείο της ΕΕ, το οποίο σήμερα αξίζει 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ. Και όλοι αγωνίζονται με νύχια και με δόντια για να προστατεύσουν το μερίδιό τους από την πίτα από τις πιθανές περικοπές της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η μεταρρύθμιση του γιγάντιου προϋπολογισμού της ΕΕ θα μπορούσε να μείνει στην ιστορία ως ένα από τα επιτεύγματα της φον ντερ Λάιεν - ή ως ένα φιάσκο.
«Ο προϋπολογισμός είναι πολιτική που αποτυπώνεται σε αριθμούς», δήλωσε ο Γιοχάνες Χαν, πρώην επίτροπος προϋπολογισμού της ΕΕ. Και οι τελευταίες εβδομάδες έντονων διαπραγματεύσεων για το επταετές σχέδιο δαπανών από το 2028 τον δικαιώνουν.
Οι Επίτροποι είναι ετοιμοπόλεμοι ενάντια στις προσπάθειες της φον ντερ Λάιεν να καταστρέψει τα προγράμματα που τους ενδιαφέρουν, οι κυβερνήσεις γεμίζουν τα εισερχόμενά mail της με θυμωμένα μηνύματα - και οι αγρότες είναι έτοιμοι να βγουν στους δρόμους εάν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους.
«Έχω το τρακτέρ και είμαι έτοιμος», προειδοποίησε ο Μασιμιλιάνο Τζιανσάντι, επικεφαλής του ισχυρού αγροτικού λόμπι της ΕΕ Copa, απαντώντας στις φημολογούμενες περικοπές στον τεράστιο προϋπολογισμό της ΕΕ για τις γεωργικές ενισχύσεις.Γ
Με λίγες μέρες να απομένουν μέχρι η φον ντερ Λάιεν να παρουσιάσει την πρότασή της την Τετάρτη, πολλά είναι ακόμα στον αέρα - και οτιδήποτε αποφασίσει η Επιτροπή μπορεί να απορριφθεί από τις εθνικές κυβερνήσεις και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια δύο ετών ελικοειδών διαπραγματεύσεων.
Πριν από την Τετάρτη, οι επίτροποι και οι κορυφαίοι σύμβουλοί τους κατά τη διάρκεια των έκτακτων συνομιλιών στο Berlaymont, θα πρέπει να απαντήσουν σε κρίσιμα ερωτήματα
- Πόσο μεγάλος θα είναι ο προϋπολογισμός;
- Ποιοι φόροι θα επιβληθούν για την αποπληρωμή του χρέους της ΕΕ;
- Θα εξακολουθούν να έχουν σημασία οι περιφέρειες;
Να για τι θα διαφωνούν: Πόσα χρήματα...
Η ΕΕ τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να κάνει περισσότερα με περίπου το ίδιο ποσό χρημάτων. Ένα μεγάλο ερωτηματικό κρέμεται πάνω από τα στοιχεία, τα οποία κρατούνται μυστικά μέχρι την τελευταία στιγμή. Αλλά είναι κοινό μυστικό ότι τα διαθέσιμα χρήματα δεν θα είναι αρκετά για να καλύψουν τις νέες προτεραιότητες - από την άμυνα έως την καινοτομία και τις κλιματικές καταστροφές - που έχουν συσσωρευτεί τα τελευταία χρόνια.
Σε μια εποχή περιορισμένων προϋπολογισμών και επιβράδυνσης της ανάπτυξης, οι δύο μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ - η Γαλλία και η Γερμανία - και αρκετές άλλες έχουν μικρή όρεξη να στείλουν περισσότερα χρήματα στις Βρυξέλλες, θέτοντας την Επιτροπή σε δύσκολη θέση.
Για να απελευθερώσει περισσότερη χρηματοδότηση για την άμυνα και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις, το τμήμα προϋπολογισμού της ΕΕ σκέφτεται να μειώσει έως και 20% τους γεωργικούς και περιφερειακούς προϋπολογισμούς της ΕΕ - οι οποίοι από κοινού αποτελούν τα δύο τρίτα του τρέχοντος ταμείου της.
Αλλά αυτό δεν θα είναι εύκολο, καθώς το λόμπι των αγροτών, οι ερευνητές και οι περιφέρειες σε όλη την Ευρώπη - και οι ισχυροί υποστηρικτές τους στο Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο - πιέζουν κατά οποιωνδήποτε περικοπών.
Θα εξακολουθούν να έχουν σημασία οι περιφέρειες...
Η μεγάλη ιδέα της Von der Leyen είναι να συγχωνεύσει μια πληθώρα προγραμμάτων σε ένα ενιαίο εθνικό ταμείο, το οποίο θα καθορίζει τις δαπάνες σε τομείς που κυμαίνονται από τις γεωργικές επιδοτήσεις έως την κοινωνική στέγαση.
Σύμφωνα με αυτό το νέο σύστημα, οι πληρωμές του προϋπολογισμού - ιδίως οι περιφερειακές δαπάνες, οι οποίες αποτελούν το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της ΕΕ - θα συνδέονται με την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων.
Οι υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι αυτό θα διευκολύνει την πρόσβαση των δικαιούχων στα χρήματα της ΕΕ και θα ενθαρρύνει την παραγωγικότητα παρέχοντας κίνητρα σε εθνικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, η πλειοψηφία των κυβερνήσεων της ΕΕ ανησυχεί ότι η αλλαγή θα ενδυναμώσει τις κεντρικές διοικήσεις και τις παράπλευρες περιφέρειες, οι οποίες επί του παρόντος διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη δαπάνη των κονδυλίων της ΕΕ.
Υπάρχουν επίμονοι φόβοι ότι η παράδοση των χρημάτων στις εθνικές κυβερνήσεις - σε αντίθεση με τις φτωχότερες περιφέρειες, όπως συμβαίνει επί του παρόντος - θα μπορούσε να υπονομεύσει τον στόχο της ΕΕ για μείωση των ανισοτήτων σε ολόκληρο το μπλοκ.
Ποιοι νέοι φόροι θα εισαχθούν...
Η Επιτροπή δέχεται μεγάλη πίεση να εισαγάγει νέους φόρους ή μεταφορές σε ολόκληρη την ΕΕ από τα εθνικά φορολογικά έσοδα — γνωστά ως «ίδιοι πόροι» — για την αποπληρωμή 25 έως 30 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως σε κοινό χρέος που εκδόθηκε για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης του μπλοκ μετά την πανδημία Covid.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια συζητήσεων στις Βρυξέλλες επιβεβαίωσαν το αξίωμα του Ουίνστον Τσώρτσιλ ότι «δεν υπάρχει κάτι τέτοιο όπως ένας καλός φόρος».
Οι εθνικές κυβερνήσεις είναι επιφυλακτικές στο να δώσουν στην Ένωση υπερβολική εξουσία για να αποσπά χρήματα από τους ψηφοφόρους τους και γενικά αντιτίθενται στην παραχώρηση ενός μέρους των εγχώριων φορολογικών εσόδων τους στις Βρυξέλλες. Επί του παρόντος, η συντριπτική πλειοψηφία των κονδυλίων της ΕΕ προέρχεται από τις συνεισφορές των κυβερνήσεων.
Η Επιτροπή πρότεινε την Παρασκευή 11 Iουλίου τρεις νέους φόρους που στοχεύουν στα μη ανακυκλωμένα ηλεκτρικά απόβλητα, τα προϊόντα καπνού και τις μεγάλες εταιρείες στην ΕΕ με κύκλο εργασιών άνω των 50 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο που είδε το Politico.
Αυτό έρχεται να προστεθεί σε δύο ξεχωριστές ιδέες από το 2021 για την επιβολή συνοριακού φόρου άνθρακα και την ανάληψη ενός μεριδίου των εσόδων που παράγονται από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών.
Ενώ οι ιδέες εξακολουθούν να βρίσκονται στο τραπέζι, η καθεμία αντιμετωπίζει την αντίθεση διαφορετικών ομάδων μελών της ΕΕ. Η επίτευξη ομοφωνίας για οποιονδήποτε νέο φόρο δεν θα είναι εύκολη.
Πόσες πράσινες δαπάνες...
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων διαπραγματεύσεων για τον προϋπολογισμό, η ΕΕ συμφώνησε ότι τουλάχιστον το 30% των δαπανών της θα πρέπει να κατευθύνεται προς τους κλιματικούς στόχους. Αλλά οι πράσινες δαπάνες έχουν βγει εκτός μόδας, με τα δεξιά κόμματα να ακμάζουν και την ανταγωνιστικότητα να ξεπερνά το περιβάλλον στη λίστα προτεραιοτήτων της ΕΕ.
Η επικεφαλής της ΕΕ για το κλίμα, Τερέζα Ριμπέρα, Ισπανίδα σοσιαλίστρια, αγωνίζεται να αυξήσει - ή τουλάχιστον να διατηρήσει - τον στόχο του 30% για το κλίμα, για να δείξει ότι η ΕΕ δεν εγκαταλείπει την πράσινη ατζέντα της. Ωστόσο, ο Επίτροπος Προϋπολογισμού Πιότρ Σεραφίν πιέζει προς την αντίθετη κατεύθυνση, φοβούμενος ότι ένα τόσο υψηλό όριο θα δυσκολέψει την ανακατανομή της χρηματοδότησης ανάλογα με τις ανάγκες.
Υπάρχει λίγος χρόνος για την φον ντερ Λάιεν να λάβει τελική απόφαση για τον στόχο για το κλίμα - και για όλα τα άλλα.
Πηγή: Politico
