Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
Ανέστης Ντόκας: Σε αυτό το σημείο έχω τη χαρά να φιλοξενώ έναν παλιό φίλο και έναν εξαίρετο δημοσιογράφο. Ιδρυτή του Agronews.gr. Αγαπητέ Γιάννη καλημέρα.
Γιάννης Πανάγος: Καλημέρα Ανέστη ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση και συγχαρητήρια για την σπουδαία δουλειά που κάνετε σε αυτήν την εκπομπή.
Ανέστης Ντόκας: Επειδή είσαι ένας άνθρωπος που παρακολουθεί από την πρώτη γραμμή ας ξεκινήσουμε από το θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Αν δηλαδή θεωρείς ότι αυτή ήταν η τελευταία γραμμή για τον απλό πολίτη που αναρωτιέται αν μπορούν να έχουν καμιά εμπιστοσύνη για τίποτα σε αυτή τη χώρα συμβαίνουν αυτά στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Γιάννης Πανάγος: Πράγματι νομίζω ότι αυτό είναι που εισπράττει ο απλός πολίτης. Το θέμα είναι ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ και τα όσα έγιναν τον τελευταίο καιρό είναι η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» στην ελληνική γεωργία και τώρα βγαίνουν στην επιφάνεια όλες οι δυσκολίες που αντιμετώπιζε εδώ και χρόνια και όλα τα «άπλυτα» στη φόρα.
Ανέστης Ντόκας: Τώρα το θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ θα μπορούσε να το είχε προλάβει η κυβέρνηση; Θέλω να πω ότι το ξέρανε το πρόβλημα, όχι μόνο αυτή αλλά και οι προηγούμενες κυβερνήσεις.
Γιάννης Πανάγος: Εμείς στην Agrenda γράφουμε από το 2014 για τα προβλήματα και τη σαθρή βάση πάνω στην οποία είχε χτιστεί αυτός ο οργανισμός πληρωμών. Επομένως, όλοι γνώριζαν πολλές από τις πτυχές αυτού του προβλήματος κανείς όμως δεν έδειξε το ενδιαφέρον για να επιλύσει αυτά τα ζητήματα, τα οποία γίνανε πολλά και συσσωρεύτηκαν. Βεβαίως τώρα είναι επώδυνο αυτό που συμβαίνει και ακόμα και η μετακίνηση της αρμοδιότητας στην ΑΑΔΕ είναι μια επώδυνη διαδικασία.
Ανέστης Ντόκας: Πιστεύεις ότι τελικά μετρούσε το πολιτικό κόστος για τον εκάστοτε αρμόδιο υπουργό και κυβέρνηση και για αυτό δεν κόβανε τον «γόρδιο» δεσμό;
Γιάννης Πανάγος: Δεν ήταν μόνο το πολιτικό κόστος αλλά και οι σχέσεις που καλλιέργησε αυτό το σύστημα το οποίο είχε εγκαθιδρυθεί μέσα στον ΟΠΕΚΕΠΕ, οι οποίες ήταν αλληλένδετες και βοηθούσαν ο ένας τον άλλον. Επομένως, τα πράγματα έμειναν τα έτσι για πάρα πολλά χρόνια.
Ανέστης Ντόκας: Πιστεύεις λοιπόν ότι αν δεν υπήρχε η παρέμβαση της ευρωπαϊκής εισαγγελίας αυτή η κατάσταση θα συνεχιζόταν;
Γιάννης Πανάγος: Αυτό είναι απολύτως βέβαιο. Εγώ ακόμα και σήμερα έχω ανησυχίες ότι παρότι έχει βγει αυτό το πρόβλημα στην επιφάνεια οι λύσεις που προωθούνται δεν είναι ούτε τόσο καθαρές ούτε τόσο άμεσες, αλλά ούτε και τόσο ταχείες. Υπό αυτή την έννοια θέλω να πω ότι έχω μια ανησυχία ότι αυτές τις μέρες που βλέπουμε τις αρμοδιότητες να περνάνε στην ΑΑΔΕ, μαζί περνάει και ο μηχανισμός του ΟΠΕΚΕΠΕ. Επομένως, έχω μια ανησυχία μήπως η κατάσταση μείνει ίδια και διαιωνιστεί το πρόβλημα.
Ανέστης Ντόκας: Πάμε τώρα στον κτηνοτροφικό κόσμο και θα ήθελα να μας πεις με την μεγάλη εμπειρία που έχεις και όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ: Είναι τόσο δραματικά τα πράγματα για παράδειγμα όσον αφορά το γάλα και το κρέας; Έχουμε δει και τις μεγάλες εταιρείες να λένε ότι θα έχουμε θέμα και με το τυρί. Είναι τόσο άσχημα τα πράγματα όσον αφορά το ζωικό κεφάλαιο.
Γιάννης Πανάγος: Τα πράγματα στην ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία είναι πιο δύσκολα από αυτό που βλέπουμε και απ’ ότι μπορούμε να φανταστούμε. Ζούμε τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας κυρίως. Το θέμα της κτηνοτροφίας είναι λίγο διαφορετικό. Εκεί αν δεν είχανε μεσολαβήσει οι ζωονόσοι που αντιμετωπίζει η αιγοπροβατοτροφία κυρίως τον τελευταίο καιρό, ίσως, είχαμε μια ταχεία ανάπτυξη των μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων και μια εξισορρόπηση της προσφοράς νωρίτερα απ' ότι θα έχουμε τώρα. Στην ελληνική γεωργία τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Έχουμε τις λεγόμενες εκτατικές καλλιέργειες, οι οποίες εδώ και κάποια χρόνια παρουσιάζουν μεγάλο ζήτημα σε σχέση με την κερδοφορία τους που είναι πολύ χαμηλή. Εξ αυτών μόνον πολύ μεγάλες και οργανωμένες εκμεταλλεύσεις μπορούν να ανταπεξέρχονται. Αυτό σημαίνει ότι θα δούμε νομοτελειακά μπροστά μας σε πολύ λίγο χρόνο -2,3 χρόνια- να φεύγει πάρα πολύς κόσμος από αυτούς που υπηρετούν σήμερα το αγροτικό επάγγελμα.
Ανέστης Ντόκας: Δεν παράγει και η νέα γενιά Γιάννη, σωστά; Δεν επιστρέφουν στην πρωτογενή παραγωγή. Αυτό έχει να κάνει με το ότι δεν έχουν τους αναγκαίους κλήρους για να ασχοληθούν; Δεν πάει ο νέος άνθρωπος που σπουδάζει μεν αλλά λέει «που να μπλέκω τώρα με τα χωράφια»;
Γιάννης Πανάγος: Η γεωργία πια έχει γίνει μια πολύ σύνθετη υπόθεση και έχει γίνει ακόμα μια πολύ απαιτητική επιχείρηση. Για να ασχοληθεί ένας νέος πρέπει πρώτον να βρει έναν καλό κλήρο, δεύτερον να βρει μια υποδομή και τρίτον να υπάρχουν κεφάλαια για να επενδύσει και να πάει παρακάτω. Αυτό σημαίνει ότι αν θέλουμε να προσελκύσουμε νέους πρέπει να τους δώσουμε σοβαρά κίνητρα και όχι απλά τα 30.000 ευρώ που δίνει σήμερα σε έναν νέο αγρότη που θέλει να μπει στο αγροτικό επάγγελμα.
Ανέστης Ντόκας: Επειδή πλησιάζουν και τα Χριστούγεννα να ρωτήσω θα έχουμε φέτος ελληνικό κρέας; Θα μας λείψει; Ποια είναι η εκτίμηση σου; Και για τις τιμές πλέον γίνεται πολύς λόγος για το μοσχάρι για παράδειγμα.
Γιάννης Πανάγος: Καταρχάς ελληνικό μοσχάρι δεν τρώγαμε πολύ συχνά και δεν είχαμε πολύ έτσι κι αλλιώς, απλά τώρα πληρώνουμε και το εισαγόμενο ακριβότερα. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι έχει να κάνει με το γεγονός ότι η ΕΕ επέλεξε να πάμε σε μια πολύ πιο φιλοπεριβαλλοντική κτηνοτροφία. Έτσι, χάθηκε τα δύο τελευταία χρόνια πολύ μεγάλο μέρος του ζωικού κεφαλαίου σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Δανία και πλέον λείπει κρέας από την αγορά οπότε για αυτό το λόγο βλέπουμε αυτές τις τιμές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει κάποια στιγμή να επιλέξει αν πραγματικά θέλει να κινηθεί σε μια φιλοπεριβαλλοντική κατεύθυνση, την οποία όμως θα πρέπει να χρηματοδοτήσει και να πληρώσει ή αν θα μείνουμε στο παλιότερο μοντέλο το οποίο λειτουργούσε ανταγωνιστικά και σε σχέση με τις τρίτες χώρες. Σε κάθε περίπτωση αν θέλει να ακολουθήσει την πρώτη οδό θα πρέπει ανάλογα ή να περιορίσει τις εισαγωγές από τρίτες χώρες ή να χρηματοδοτήσει την ευρωπαϊκή κτηνοτροφία και γεωργία.
Ανέστης Ντόκας: Βάσει της πολυετούς εμπειρίας που έχεις στο ρεπορτάζ, οι εκάστοτε κυβερνήσεις γιατί δεν ασχολούνται με την πρωτογενή παραγωγή πιστεύεις; Τουλάχιστον εμείς όσους ανθρώπους βγάζουμε εδώ από τον χώρο της γεωργίας και της κτηνοτροφίας έχουν το παράπονο ότι δεν τους ακούνε και ότι ενώ πάνε στα υπουργεία ακούνε τους συμβούλους που ενδεχομένως και αυτοί να μην γνωρίζουν.
Γιάννης Πανάγος: Ανέστη οι λόγοι είναι δύο: Πρώτον, παλιότερα η γεωργία ήταν το 50% της οικονομίας, ενώ σήμερα είναι μόλις το 3,5% του ΑΕΠ. Ο δεύτερος, ωστόσο, και κατά τη γνώμη μου σοβαρότερος λόγος, γιατί ποτέ δεν πρέπει να περιφρονούμε καμιά παραγωγική δραστηριότητα, έχει να κάνει με το γεγονός ότι η γεωργία είναι πλέον πολύ σύνθετη και δεν την καταλαβαίνει πολύς κόσμος, έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα. Για τον λόγο αυτό φοβούνται να την πιάσουν. Βέβαια, αυτή η αναβλητικότητα συσσωρεύει προβλήματα και αυτά τώρα τα βλέπουμε μπροστά μας.
Ανέστης Ντόκας: Πάμε στο θέμα της ακρίβειας των τιμών. Πραγματικά αρκετοί τα φέρνουν πέρα πολύ δύσκολα πλέον. Πιστεύεις ότι αυτό μπορεί να σταματήσει; Ο κύριος Θεοδωρικάκος προσπαθεί να ελέγξει τη γραμμή από τον παραγωγό, τον χονδρέμπορο, τον εισαγωγέα μέχρι και τα ράφια του σούπερ μάρκετ. Πιστεύεις ότι αυτό έχει να κάνει με γενικότερες εξελίξεις στο κόστος ενέργειας και στις πρώτες ύλες και μετα έρχεται η κερδοσκοπία και τα «καρτέλ»;
Γιάννης Πανάγος: Ο πληθωρισμός όπως ξέρουμε είναι αποτέλεσμα είτε τις έλλειψης προσφοράς είτε της αύξησης της ζήτησης, αρά η ισορροπία είναι το ζητούμενο για μικρότερο πληθωρισμό. Εδώ συμβαίνουν δυο πράγματά: Όσον αφορά την προσφορά δεν έχουμε σχέδιο για να τονώσουμε την αγροτική παραγωγή και να την κάνουμε ανταγωνιστικότερη και άρα να έχουμε χαμηλότερες τιμές αγροτικών προϊόντων και καλυτέρα προϊόντα. Στο θέμα της ζήτησης έχω την εντύπωση ότι όσο δεν έχουμε τα αναγκαία μέσα για να περιορίσουμε την αισχροκέρδεια που υπάρχει, θέλοντας και μη, στην αγορά έχουμε και εκεί πρόβλημα.
Ανέστης Ντόκας: Γίνεται λόγος για επισιτιστική κρίση που λένε ότι έρχεται σύντομα. Γράφονται αρκετά πράγματα. Θεωρείς με την κλιματική αλλαγή δείχνουν πως επηρεάζονται τα περισσότερα προϊόντα; Είδαμε τι συμβαίνει και με τις τιμές του κακάο και με το σιτάρι. Ή μήπως θεωρείς ότι όλα αυτά κάνουν κύκλο και είναι θέμα κατανάλωσης και κυβερνήσεων;
Γιάννης Πανάγος: Είναι αλήθεια ότι όσο αυξάνεται ο πληθυσμός στον πλανήτη αυξάνεται και η ζήτηση, άρα πρέπει η παραγωγή να ανταποκριθεί. Έχω την εντύπωση ότι σε αυτή τη φάση η παραγωγή ανταποκρίνεται. Δεν έχουμε έλλειμα παραγωγής τέτοιο που να δικαιολογεί τις ανακατατάξεις που βλέπουμε στις αγορές. Έχω την εντύπωση ότι τα τελευταία 2-3 χρόνια τα αγροτικά προϊόντα και εμπορεύματα τείνουν να αποτελέσουν όπλο στον γεωπολιτικό πόλεμο που γίνεται αυτή τη στιγμή και υπό αυτή την έννοια έχουμε να δούμε δύσκολα πράγματά αν δεν αποκατασταθεί μια ισορροπία και στο γεωπολιτικό πεδίο.
Ανέστης Ντόκας: Tώρα όσον αφορά τις εταιρείες στο χώρο των τροφίμων και της κτηνοτροφία, γιατί δε βλέπουμε μεγάλα σχήματα; Γιατί δε συγχωνεύονται εταιρείες να γίνουν μεγάλες, που αυτό νομίζω είναι και το ζητούμενο για την Ελλάδα; Όλα αυτά τα χρόνια λέμε καλές είναι μερικές, καλά πάνε έξω, αλλά τα μεγέθη είναι μικρά και δε μπορούν να ανταγωνιστούν.
Γιάννης Πανάγος: Το θέμα είναι ότι ο κλήρος όπως έχουμε πει είναι μικρός στην Ελλάδα άρα με αυτή την έννοια πρέπει να τον διευκολύνεις να μεγαλώσει και αυτό γίνεται με φορολογικά μέτρα που θα ενθαρρύνουν τη συγκέντρωση των γαιών η με ένα πολύ καλύτερο σχέδιο για να μπορέσουν να καταστούν βιώσιμες οι μικρότερες εκμεταλλεύσεις. Το σχέδιο αυτό θα έπρεπε να βασίζεται πρώτον στο να επιλέξουμε πια προϊόντα είναι αυτά τα οποία θέλουμε, και στο να δώσουμε τα απαραίτητα κίνητρα για να προχωρήσουν σε ένα καλύτερο δρόμο. Το δεύτερο είναι να υπάρχουν συνεργασίες και στο επίπεδο τον παραγωγικών εκμεταλλεύσεων, δηλαδή να υπάρχουν καλυτέρα σχήματα συνεργατισμού. Δε λέω οι παραδοσιακοί συνεταιρισμοί που έχουν χάσει την αίγλη τους, αλλά εκεί θα έπρεπε να υπάρχουν σοβαρές συνεργασίες μεταξύ τον μικρών εκμεταλλεύσεων έτσι ώστε να μπορούν να ανταπεξέρχονται στις σημερινές συνθήκες. Όλα αυτά προϋποθέτουν έναν καλύτερο σχεδιασμό, δε λέμε να πάμε σε οικονομία συγκεντρωτική και κεντρική αλλά να διευκολύνουμε τις συνεργασίες, να σχεδιάσουμε τι θέλουμε να κάνουμε ως χώρα και να μη συρόμαστε από μια Κοινή Αγροτική Πολιτική, η οποία έχει μόνο οριζόντιες δομές που με τη σειρά τους δε προϊδεάζουν πάντα στις ανάγκες τις ελληνικής αγροτικής οικονομίας.
Ανέστης Ντόκας: Οι αμερικανικοί δασμοί έχουν επιδράση; Φαίνονται τα πρώτα προβλήματα στο κόστος των ελληνικών προϊόντων; Πως βλέπεις τα πράγματα;
Γιάννης Πανάγος: Δεν παρατηρώ, προς το παρόν τουλάχιστον, μεγάλη γκρίνια από τις εξαγωγικές επιχειρήσεις που κινούνται σε αυτόν τον τομέα. Είναι ανησυχητικό βέβαια το γεγονός ότι κάποια από τα κρίσιμα αγροτικά μας προϊόντα όπως είναι το κρασί, το ελαιόλαδο, η επιτραπέζια ελιά και η φέτα δεν εξαιρέθηκαν από τον κατάλογο που ανακοινώθηκε πάλι πριν από λίγες μέρες. Έχω μια αμυδρά αίσθηση ότι συνεχίζονται κάποιες παράλληλες διαπραγματεύσεις και ίσως δούμε εκεί τουλάχιστον την επιτραπέζια ελιά να εξαιρείται από αυτό το πλαίσιο. Αυτό έχει να κάνει και με την ζήτηση, για το ελαιόλαδο για παράδειγμα την ώρα που οι Αμερικάνοι θεσπίζουν δασμούς, εντούτοις ανακοίνωσαν πριν από 2 εβδομάδες ότι θα θέλανε πάρα πολύ να στρέψουν την κατανάλωση τους στο ελαιόλαδο με ότι αυτό σημαίνει, όπως ότι θα αυξηθεί η ζήτηση και αρά θα μπορεί να ανταποκριθεί και με τις νέες τιμές σε αυτό που οι Αμερικάνοι πολίτες θα ζητάνε.
Ανέστης Ντόκας: Τελευταία ερώτηση, επειδή τόσα χρονιά υπηρετείς το οικονομικό ρεπορτάζ. Είσαι αισιόδοξος για το μέλλον της χώρας και πως τα βλέπεις τα πράγματα; Με βάση τα στοιχεία τώρα και για την ανάδειξη του 26 με βάση τον προϋπολογισμό, η κυβέρνηση λογικό είναι να λέει ότι πάμε εξαιρετικά, ο μέσος πολίτης όμως έχει πολύ γκρινιάζει, και φαντάζομαι το βλέπεις και στον δικό σου κύκλο.
Γιάννης Πανάγος: Kοίταξε Ανέστη, το μέλλον ανήκει σε αυτούς που το σχεδιάζουν δεν χρειάζεται να το ξαναπούμε. Aνησυχώ γιατί δεν διακρίνω ένα εμπεριστατωμένο σχέδιο για το που θέλουμε να πάει αυτή η χώρα. Όσο αυτό το σχέδιο λείπει και όσο οι δυνάμεις οι πολιτικές δεν βρίσκουν ένα κοινό λόγο και σπαταλούν ενέργεια νομίζω ότι δεν μπορούμε να είμαστε πολύ αισιόδοξοι. Αν αναλογιστούμε και ότι το περιβάλλον είναι τόσο αβέβαιο τότε τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα
Ανέστης Ντόκας: Χάσαμε και έδαφος έτσι; Δέκα χρόνια ήταν πολλά.
Γιάννης Πανάγος: Ναι, χάσαμε έδαφος, νομίζω ότι προσπαθήσαμε και βρήκαμε τουλάχιστον μια σταθερότητα τον τελευταίο καιρό δεν βρήκαμε όμως το αναγκαίο σχέδιο για να πάμε πολύ καλύτερα.
Ανέστης Ντόκας: Αγαπητέ Γιάννη σε ευχαριστώ θερμά που ήρθες. Καλές γιορτές σε εσένα και την οικογένεια σου και θα χαρώ να τα ξαναπούμε πάλι.
Γιάννης Πανάγος: Εύχομαι και εσείς να έχετε καλή πορεία. Ευχαριστώ πολύ
