Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία, στα ελληνικά αγροτικά προϊόντα, η αύξηση (19,5%) των εξαγωγών, σε 1.636,4 εκατ. ευρώ από 1.369,8 εκατ. ευρώ, οφείλεται στη σημαντική άνοδο των αποστολών όλων των υποκατηγοριών. Πιο συγκεκριμένα, η σημαντικότερη ποσοστιαία άνοδος καταγράφθηκε στην υποκατηγορία «λάδια & λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης» σε ποσοστό 58,4%. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι και στην υποκατηγορία «τρόφιμα και ζώα ζωντανά», η αύξηση των εξαγωγών έφτασε το 17,9%.
Εντούτοις, και οι εισαγωγές των αγροτικών προϊόντων, κατέγραψαν μικρή άνοδο (+5,6%), καθώς παρατηρήθηκε μια μικρή ανοδική τάση στην ενίσχυση των εισαγωγών (+6%) της υποκατηγορίας «τρόφιμα και ζώα ζωντανά» και της «λάδια & λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης» (13,2%). Παράλληλα, καταγράφθηκε μικρή μείωση των εισαγωγών στην υποκατηγορία «ποτά και καπνός» όπου περιορίστηκαν κατά -2,1%.
Αναλυτικά τα στοιχεία του ΣΕΒΕ:
Η πορεία των εξαγωγών κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020 (Ιανουάριος – Μάρτιος)
Μάχη για να διατηρήσουν τη δυναμική που έχουν αποκτήσει στις διεθνείς αγορές δίνουν οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, μέσα σε ένα αβέβαιο και εξαιρετικά αντίξοο περιβάλλον. Η επέλαση της πανδημίας ανέτρεψε πλήρως το σκηνικό στην παγκόσμια οικονομία και αναπόφευκτα επηρέασε και την διεθνή ζήτηση για ελληνικά προϊόντα. Παρ’ όλα αυτά, οι ελληνικές εξαγωγές στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους άντεξαν, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά ότι αποτελούν βασικό πυλώνα ανάπτυξης της χώρας. Μάλιστα, χωρίς τα πετρελαιοειδή οι ελληνικές εξαγωγές κατά το εξεταζόμενο διάστημα πέτυχαν να κρατήσουν το θετικό πρόσημο κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες.
Ειδικότερα, σύμφωνα με ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), επί των προσωρινών στοιχείων της ΕΛ-ΣΤΑΤ, οι εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, μειώθηκαν κατά 25 εκατ. ευρώ ή κατά -0,3% και ανήλθαν σε 7,98 δισ. ευρώ από 8,01 δισ. Ευρώ, ενώ χωρίς τα πετρελαιοειδή αυξήθηκαν στα 5,94 δισ. ευρώ από 5,66 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 277,6 εκατ. ευρώ ή κατά 4,9 %.
Η Ιταλία εξακολουθεί και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020 να αποτελεί το σημαντικότερο προορισμό των ελληνικών εξαγωγών, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Γερμανία. Ακολουθούν η Κύπρος και η Βουλγαρία με άνοδο μίας θέσης στη σχετική κατάταξη και η Τουρκία, προς την οποία η μείωση των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων (κατά -3,3%), οδήγησε στην απώλεια μιας θέσης στη λίστα των κυριότερων προορισμών.
Στην 6η θέση, με άνοδο δύο (από την 8η) βρίσκεται η Γαλλία, ενώ στην 7η θέση αναρριχήθηκαν οι ΗΠΑ, κερδίζοντας 3 θέσεις (από τη 10η). Η Ισπανία ανέβηκε στην 8η κερδίζοντας μία θέση (από την 9η), ενώ η Ρουμανία καταλαμβάνει την 9η έναντι της 11ης που κατείχε στο πρώτο τρίμηνο του 2019. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνει το Ηνωμένο Βασίλειο το οποίο κατρακύλησε από την 7η στη 10η θέση.
Πλην της πρώτης δεκάδας των χωρών-πελατών των ελληνικών προϊόντων για το πρώτο τρίμηνο του 2020, αξίζει να σημειωθούν, η άνοδος στην κατάταξη της Κίνας (11η θέση από 12η) και της Ουγγαρίας (26η θέση από 36η) καθώς και της Ιαπωνίας (24η θέση από 40η) σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.
Ως προς τους προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών ανά οικονομική ένωση, σημειώνεται αύξηση κατά 10,3% προς την Ε.Ε., οι αποστολές προς τις 18 χώρες της Ευρωζώνης, αυξήθηκαν κατά 9,1%, ενώ ανοδικά κινήθηκαν οι εξαγωγές προς τις χώρες του ΟΟΣΑ, με αύξηση της τάξης του 7,6% και προς τις χώρες του G7 κατά 16%. Οι εξαγωγές όμως προς τις αναδυόμενες BRICS μειώθηκαν κατά -18,6%, όπως και προς τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες του OPEC κατά -29,2%. Προς τις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου η συρρίκνωση ήταν της τάξεως του -43,4%.
Ανοδικά κινήθηκαν οι αποστολές ελληνικών προϊόντων στις χώρες της Οικονομικής Συνεργασίας Μαύρης Θάλασσας (ΟΣΕΠ) κατά 4,8% όταν προς τις χώρες της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης παρέμειναν στάσιμες (-0,1%). Τέλος, οι χαμηλές σε αξία εξαγωγές προς τις χώρες της MERCOSUR μειώθηκαν κατά -68,7%.
Αντίστοιχα, ως προς τη σύνθεση των εξαγωγών κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, η στασιμότητα (-0,2%) οφείλεται στις αντίρροπες δυνάμεις που αναπτύχθηκαν. Από τη μία η ανοδική τάση των εξαγωγών αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων, καθώς και των μικρών όμως σε αξία ειδών και συναλλαγών μη ταξινομημένων κατά κατηγορίες και από την άλλη η πτωτική τάση που παρουσιάζουν οι πρώτες ύλες και τα καύσιμα. Πιο συγκεκριμένα, ενισχυμένες καταγράφονται οι εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων κατά 19,5%, των βιομηχανικών κατά 3,6% και των ειδών και συναλλαγών μη ταξινομημένων κατά κατηγορίες κατά 5,8%. Αντίθετα, οι εξαγωγές των πρώτων υλών εμφανίζουν μείωση -17,4%, όπως και οι εξαγωγές των καυσίμων κατά -14,5%.
Τα προϊόντα πετρελαίου αποτελούν και για το τρίμηνο Ιανουάριος-Μάρτιος 2020, το κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, παρά τη μείωση που σημείωσαν οι εξαγωγές τους. Στη 2η θέση, με αύξηση 39,3% ακολουθούν τα φάρμακα, στην 3η θέση ανήλθαν (από την 4η) τα προϊόντα αλουμινίου, ενώ στην 4η θέση «σκαρφάλωσε» (από τη 13η) το παρθένο ελαιόλαδο.
Στην 5η θέση στη λίστα των κυριότερων εξαγώγιμων ελληνικών προϊόντων βρίσκεται το βαμβάκι, με υποχώρηση κατά δύο θέσεις και στην 6η (από την 7η θέση) οι εξαγωγές μη κατεψυγμένων λαχανικών.
Τις θέσεις 7 έως 9 συμπληρώνουν κατά σειρά, οι εξαγωγές σωλήνων κάθε είδους, τα άλλα τυριά (των οποίων το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών είναι η φέτα) και τα ιχθυηρά. Η πρώτη δεκάδα κλείνει με τα εμπιστευτικά προϊόντα, τα οποία καταγράφουν άνοδο 2 θέσεων (από 12η) λόγω της αύξησης των εξαγωγών τους κατά 11,2% στο πρώτο τρίμηνο του 2020.
Οι εισαγωγές στο διάστημα Ιανουαρίου – Μαρτίου 2020 μειώθηκαν κατά 271.5 εκατ. ευρώ ή κατά -1,9%, με τη συνολική τους αξία να διαμορφώνεται στα 13,36 δισ. ευρώ έναντι 13,63 δισ. ευρώ κατά το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019. Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, οι εισαγωγές μειώθηκαν στα 9,95 δισ. ευρώ από 9,99 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 42 εκατ. ευρώ ή κατά -0,4%.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω κινήσεων, το εμπορικό έλλειμμα υποχώρησε το πρώτο τρίμηνο του 2020 κατά 246,5 εκατ. ευρώ ή κατά -4,4%, στα 5,38 δισ. ευρώ από 5,62 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε στα 4,01 δισ. ευρώ από 4,33 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 319,3 εκατ. ευρώ, ή κατά -7,4%.
ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΧΩΡΕΣ
Στάσιμες παρέμειναν οι εξαγωγές της χώρας κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020. Η στασιμότητα αυτή οφείλεται στις ανοδικές τάσεις που καταγράφονται στις ελληνικές εξαγωγές προς την ΕΕ ενώ μειωμένες είναι οι εξαγωγικές επιδόσεις προς τις Τρίτες Χώρες. Συγκεκριμένα, η αύξηση προς την ΕΕ, είναι στο 10.3%, ενώ η μείωση προς Τρίτες Χώρες είναι της τάξης του -11%. Οι εξαγωγές που κατευθύνονται προς χώρες της ΕΕ είναι πλέον το 55.6% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών, έναντι 44.4% που κατευθύνονται προς Τρίτες Χώρες.
Α) Οι εξαγωγές προς την Ευρωπαϊκή Ένωση
Πιο αναλυτικά, οι αποστολές προς την Ε.Ε. διαμορφώθηκαν στα 4.375,8 εκ.€ το πρώτο τρίμηνο του 2020, από 3.967,2 εκ.€ κατά το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.
Η αύξηση κατά 9.1% (από 3.021.4 εκ.€ σε 3.296.8 εκ.€) των εξαγωγών προς την Ευρωζώνη (18), που απορρόφησε το 41.9% των συνολικών εξαγωγών στο εξεταζόμενο τρίμηνο, προκύπτει μέσα από μια αυξητική τάση προς 8 από τους προορισμούς της Ευρωζώνης και μια πτωτική τάση για τους υπόλοιπους 10.
Πιο συγκεκριμένα, για τους έντεκα κυριότερους προορισμούς εντός Ευρωζώνης: οι εξαγωγές προς την Ιταλία - κυριότερη χώρα προορισμού ελληνικών εξαγωγών - εμφανίζουν αύξηση κατά 16,8% (από 791,7 εκ.€ σε 924,5 εκ.€), προς τη Γερμανία σημειώνουν σημαντική άνοδο κατά 19,7% (από 491,2 εκ.€ σε 587,7 εκ.€) ενώ άνοδος καταγράφεται και προς την Κύπρο +8,6% (από 449,9 εκ.€ σε 483,1 εκ.€).
Ακολουθούν στη σειρά - με κριτήριο την αξία εξαγωγών - η Γαλλία με μεγάλη αύξηση εξαγωγών κατά 26,2% (από 296 εκ.€ σε 373,6 εκ.€), η Ισπανία που εμφανίζει μικρότερη αύξηση στις αποστολές κατά 7,7% (από 284,9 εκ.€ σε 307 εκ.€) και η Ολλανδία με μικρή μείωση -2,4% (από 148,9 εκ.€ σε 145,3 εκ.€). Την 7η θέση στη σχετική λίστα, καταλαμβάνουν οι εξαγωγές προς το Βέλγιο οι οποίες όμως μειώθηκαν σημαντικά κατά -19,1% (από 127,9 εκ.€ σε 103,5 εκ.€), σε αντίθεση με τις αποστολές προς την Αυστρία οι οποίες αυξήθηκαν κατά 18,1% (από 70,3 εκ.€ σε 83,1 εκ.€).
Τον κατάλογο με τις κυριότερες αγορές ελληνικών προϊόντων από τις χώρες της Ευρωζώνης, συμπληρώνουν τρεις ακόμη προορισμοί. Συγκεκριμένα, οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Μάλτα μειώθηκαν κατά -7,3% (από 79 εκ.€ σε 73,2 εκ.€), προς τη Σλοβενία μειώθηκαν δραματικά κατά -42,6% (από 100,9 εκ.€ σε 57,9 εκ.€) και τέλος προς την Πορτογαλία υπάρχει αξιοσημείωτη πτώση κατά -16,5% (από 52,4 εκ.€ σε 43,8 εκ.€).
Όσον αφορά στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη, οι εξαγωγές κινήθηκαν ανοδικά προς αυτές κατά 14.1% και ανήλθαν στα 1.079 εκ.€ από 945.8 εκ.€. Η Βουλγαρία - κυριότερος πελάτης για τα ελληνικά προϊόντα στην εν λόγω κατηγορία χωρών - εμφανίζει άνοδο των εξαγωγών κατά 12.7% (από 351,3 εκ.€ σε 395,9 εκ.€) και ακολουθούν (με βάση το μέγεθος των εξαγωγών): η Ρουμανία με αύξηση κατά 9,8% (από 242,3 εκ.€ σε 266 εκ.€), η Πολωνία με σημαντική άνοδο κατά 22,8% (από 110,3 εκ.€ σε 135,5 εκ.€), η Ουγγαρία με πολύ μεγάλη αύξηση (59,8%, από 45,6 εκ. σε 72,9 εκ.€), η Τσεχία οι εξαγωγές προς την οποία κατέγραψαν επίσης πολύ μεγάλη αύξηση της τάξεως του 30,7% (από 53,4 εκ.€ σε 69,7 εκ.€) και η Σουηδία με άνοδο 27,4% (από 41,5 εκ.€ σε 52,8 εκ.€). Τέλος, οι δύο χώρες με τη μικρότερη συμμετοχή στο σύνολο των εξαγωγών της συγκεκριμένης περιοχής είναι η Δανία και η Κροατία. Και για τις δύο αυτές χώρες καταγράφηκε πτώση των εξαγωγών, για τη μεν Δανία κατά -3% (από 45,6 εκ.€ σε 44,2 εκ.€), για τη δε Κροατία κατά -25% (από 55,8 εκ.€ σε 41,8 εκ.€).
Β) Οι εξαγωγές προς Τρίτες Χώρες (εκτός ΕΕ)
Τα μεγαλύτερα μερίδια ελληνικών εξαγωγών εκτός προορισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφορούν αποστολές προς τις Λοιπές Χώρες της Ευρώπης (πλην Ε.Ε.) με μερίδιο 17,4%, αλλά μειωμένες στο πρώτο τρίμηνο του 2020 κατά -5,8% και προς την περιοχή της Μ. Ανατολής & Β. Αφρικής (μερίδιο 11,5% στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών). Αξιοσημείωτα μερίδια διατηρούν οι εξαγωγές προς τις Χώρες της Ασίας (πλην Μ.Ανατολής) (6,6%) και προς τη Β. Αμερική (5,1%) καταγράφοντας αύξηση των εξαγωγών κατά 6,3% και 5,1%, αντιστοίχως.
Οι εξαγωγές προς τις Λοιπές Χώρες της Ευρώπης (πλην Ε.Ε.) καταγράφουν μείωση για το πρώτο τρίμηνο του 2020, της τάξης του -5,8%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στους 2 από τους κυριότερους προορισμούς, παρατηρούνται μειώσεις των ελληνικών εξαγωγών. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές προς την Τουρκία συρρικνώθηκαν κατά -3,3% (σε 403 εκ.€ από 416,8 εκ.€), γεγονός που οδήγησε στην υποχώρησή της από την 4η θέση στην 5η στην κατάταξη των κυριότερων προορισμών ελληνικών προϊόντων. Ακόμα μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση καταγράφουν οι εξαγωγές προς το Ηνωμένο Βασίλειο (-15,6%), στα 256,8 εκ.€ από 304,3 εκ.€. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφεται για πρώτη φορά μετά το Brexit στις Λοιπές Χώρες Ευρώπης.
Μειωμένες είναι οι εξαγωγικές επιδόσεις της χώρας μας προς τη Βόρεια Μακεδονία κατά -12,7% (σε 156,3 εκ.€ από 179 εκ.€) και προς την Αλβανία κατά -5,1% (σε 135,2 εκ.€ από 142,5 εκ.€). Από την άλλη, άνοδος των εξαγωγών καταγράφεται προς το Γιβραλτάρ κατά 5,4% (σε 135,3 εκ.€ από 128,5 εκ.€), τη Σερβία κατά 14% (σε 71,6 εκ.€ από 62,8 εκ.€) αλλά και την Ουκρανία (44%, από 42,8 εκ.€ σε 61,7 εκ.€).
Οι ελληνικές εξαγωγές προς την περιοχή της Μ. Ανατολής & Β. Αφρικής σημειώνουν σημαντικότατη πτώση κατά -30% (από 1.288,2 εκ.€ σε 901,9 εκ.€). Συγκεκριμένα, από τις 9 χώρες που αποτελούν τους κυριότερους πελάτες ελληνικών προϊόντων στην περιοχή, οι επτά εμφανίζουν πτωτικές τάσεις των εξαγωγών, οι περισσότερες εξ αυτών σε μεγάλα ποσοστά, ενώ μόνο προς τη Λιβύη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (από τις 9 κυριότερες αγορές) καταγράφεται αύξηση των ελληνικών αποστολών.
Πιο αναλυτικά, με κριτήριο την αξία των εξαγωγών κατά το διάστημα Ιανουάριος-Μάρτιος του 2020, πρώτος πελάτης των ελληνικών προϊόντων για την περιοχή αναδεικνύεται ο Λίβανος με πολύ σημαντική όμως μείωση -39,9% των αποστολών (στα 205,5 εκ.€ από 341,9 εκ.€). Ακολουθεί η Αίγυπτος με μεγάλη πτώση -16,1% (στα 146,5 εκ.€ από 174,6 εκ.€) και η Λιβύη η οποία όμως καταγράφει αξιοσημείωτη αύξηση των ελληνικών εξαγωγών κατά 14,1% (στα 129,1 εκ.€ από 113,1 εκ.€).
Την 4η θέση της σχετικής λίστας συνεχίζει να κατέχει το Ισραήλ με βαθιά μείωση των εξαγωγών -35,6% (στα 90,9 εκ.€ από 141,3 εκ.€), ενώ στην 5η θέση - από τη 2η που κατείχε στο 2019 - υποχώρησε η Σαουδική Αραβία προς την οποία δεν κατάφερε να εξαχθεί ούτε το ήμισυ των αποστολών του πρώτου τριμήνου του 2019 (-59,4%, στα 84,8 εκ.€ από 208,8 εκ.€). Ακολουθεί η Τυνησία, με πτώση των εξαγωγών κατά -8% (στα 66 εκ.€ από 71,8 εκ.€), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προς τα οποία οι ελληνικές αποστολές αυξήθηκαν κατά 9,4% (στα 62,1 εκ.€ από τα 56,7 εκ.€) και η Αλγερία με πολύ μεγάλη υποχώρηση -45,7% (στα 35,4 εκ.€ από 65,2 εκ.€). Ο σχετικός κατάλογος κλείνει με τις εξαγωγές προς το Μαρόκο που καταγράφουν εξίσου πολύ μεγάλη υποχώρηση -48,1% (στα 25,8 εκ.€ από τα 49,8 εκ.€).
Οι εξαγωγές προς τις Χώρες της Ασίας (πλην Μέσης Ανατολής) κατά το διάστημα Ιανουάριος-Μάρτιος 2020 εμφάνισαν αύξηση της τάξης του 6,3% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Ανήλθαν στα 519 εκ.€ από 488,4 εκ.€.
Πιο αναλυτικά, με σειρά βάσει αξίας εξαγωγών, πρώτος πελάτης των ελληνικών προϊόντων στην εξεταζόμενη περιοχή αναδεικνύεται για το πρώτο τρίμηνο 2020 η Κίνα με μείωση όμως των εξαγωγών κατά -6,2% (από 225,5 εκ.€ σε 211,6 εκ.€), γεγονός το οποίο δεν κατάφερε να επηρεάσει αρνητικά τη σειρά κατάταξης της, αντιθέτως κατέλαβε την 11η θέση σε σχέση με τη 12η που βρισκόταν στο πρώτο τρίμηνο του 2019.
Στη 2η θέση της σχετικής κατάταξης, βρίσκεται η Ιαπωνία, οι εξαγωγές προς την οποία σχεδόν διπλασιάστηκαν στο εξεταζόμενο τρίμηνο και έφτασαν στα 80 εκ.€ από 42,7 εκ.€ το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Ακολουθεί η Νότια Κορέα, οι εξαγωγές προς την οποία αυξήθηκαν σημαντικά κατά 43,1% (από 26 εκ.€ σε 37,3 εκ.€).
Άξιες αναφοράς, είναι οι μεταβολές στις εξαγωγές προς την Ταϊβάν (σχεδόν οκταπλασιασμός) στα 23,4 εκ.€ από 3,1 εκ.€, η σημαντικότατη μείωση των εξαγωγών προς την Ινδονησία κατά -37,3% (από 31,2 εκ.€ σε 19,6 εκ.€), αλλά και προς το Βιετνάμ (-56,5%, από 23,3 εκ.€ σε 10,1 εκ.). Τέλος, οι εξαγωγές προς τη Γεωργία συνεχίζουν να καταγράφουν πτωτική πορεία (-26,5%, από 20,5 εκ.€ σε 15,1 εκ.€).
Η ανοδική πορεία κατά 19,1% των εξαγωγών προς τη Β. Αμερική (από 333,7 εκ.€ σε 397,5 εκ.€), οφείλεται στην αύξηση των αποστολών προς όλους τους πελάτες των ελληνικών προϊόντων στην εν λόγω περιοχή. Τις ΗΠΑ, κατά ποσοστό 19,5% (από 265,5 εκ.€ σε 317,1 εκ.€), τον Καναδά κατά 21,4% (από 30,3 εκ.€ σε 36,8 εκ.€) και προς το Μεξικό κατά 14,8% (από 37,9 εκ.€ σε 43,6 εκ.€).
Προκειμένου να ολοκληρωθεί ο χάρτης των προορισμών των ελληνικών εξαγωγών, παρατίθενται παρακάτω τα στοιχεία για τις αποστολές προς τις υπόλοιπες περιοχές, οι οποίες όμως συγκεντρώνουν πολύ μικρό μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών.
Συγκεκριμένα, οι χαμηλές σε αξία εξαγωγές προς τις Λοιπές Χώρες της Αμερικής, μειώθηκαν στο ήμισυ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020 (-55,2%) και ανήλθαν στα 54,3 εκ.€ από 121,3 εκ.€ το αντίστοιχο περσινό πρώτο τρίμηνο. Η πτώση αυτή οφείλεται στις μεγάλες μειώσεις των αποστολών προς τον Παναμά (από 45,5 εκ.€ στα 29,3 εκ.€) και προς τη Βραζιλία (από 58 εκ.€ στα 6,8 εκ.€). Η μείωση των εξαγωγών προς τις δύο προαναφερόμενες χώρες, υπερκάλυψαν και την πολύ μεγάλη αύξηση των μικρών όμως σε αξία εξαγωγών προς τις Μπαχάμες (από 6,5 εκ.€ στα 8,6 εκ.€).
Οι εξαγωγές προς τις Χώρες της Αφρικής (πλην Βόρειας Αφρικής) κατά το διάστημα Ιανουάριος-Μάρτιος 2020 συρρικνώθηκαν κατά -22,2% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο και παρέμειναν πολύ χαμηλές σε αξία, αφού ανήλθαν στα 32,2 εκ.€ από 41,4 εκ.€. Ως προς τους κύριους πελάτες των ελληνικών προϊόντων στην εν λόγω περιοχή, αξίζει να αναφερθεί ότι οι εξαγωγικές επιδόσεις κατέγραψαν σημαντικές πτωτικές τάσεις. Πιο συγκεκριμένα, οι εξαγωγές προς τη Δημ. Νοτίου Αφρικής μειώθηκαν κατά -20% και έφτασαν τα 14,3 εκ.€ από 17,9 εκ.€, προς τη Νιγηρία κατά -30,6% (σε 7,2 εκ.€ από 10,4 εκ.€) και προς τη Γκάνα κατά -42,8% (σε 4 εκ.€ από 6,9 εκ.€).
Οι, επίσης χαμηλές σε αξία, ελληνικές εξαγωγές προς την Ωκεανία, σημείωσαν αύξηση 4,3% (από 47,8 εκ.€ σε 49,8 εκ.€). Η αύξηση αυτή οφείλεται στις εξαγωγές προς τη Νέα Ζηλανδία (από 4,2 εκ.€ σε 6,7 εκ.€ ή 61,3%) οι οποίες κατάφεραν να αντισταθμίσουν τη μικρή πτώση των εξαγωγών προς την Αυστραλία (από 43,6 εκ.€ στα 43,1 εκ.€).
Οι εισαγωγές
Όσον αφορά στις εισαγωγές, παρατηρείται μείωση (-1,9%) για το πρώτο τρίμηνο του 2020. Η αξία τους διαμορφώθηκε σε 12.994,2 εκ.€ από 13.248,2 εκ.€.
Αυξημένες, κατά 3,1%, καταγράφονται οι εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι εισαγωγές από τις 18 χώρες της Ευρωζώνης εμφανίζουν αύξηση 3,7%, ενώ αυτές από τις χώρες μέλη της ΕΕ που δεν είναι ενταγμένες στη ζώνη του ευρώ παραμένουν στάσιμες (0,5%). Άξιες αναφοράς, σχετικά με τις τάσεις των εισαγωγών, είναι οι αυξήσεις από Ολλανδία και Ιρλανδία, αλλά και η μείωση των εισαγωγών από τη Γερμανία και τη Γαλλία. Οι εισαγωγές από τις λοιπές χώρες της Ευρώπης (εκτός ΕΕ) εμφανίζουν υποχώρηση της τάξης του -1,5%.
Σημαντικότατη υποχώρηση των εισαγωγών παρατηρείται από τη Μ. Ανατολή & Β. Αφρική (-32,3%), με αξιοσημείωτη την τεράστια μείωση των εισαγωγών από το Ιράκ, τη Σαουδική Αραβία και τη Λιβύη που δεν κατάφερε να αντισταθμιστεί από τις αυξημένες εισαγωγές από Αλγερία, Ισραήλ και Λίβανο.
Μεγάλη αύξηση στις εισαγωγές καταγράφεται από τις χώρες της Β. Αμερικής (62,3%) εξαιτίας της αύξησης των εισαγωγών από τις ΗΠΑ κατά 70,5%. Αυξημένες είναι οι εισαγωγές και από τις λοιπές (πλην Μ. Ανατολής) χώρες της Ασίας (3,7%). Η μείωση της αξίας εισαγωγών από την Κίνα (-7,1%), που αποτελεί τον κυριότερο προμηθευτή της χώρας μας στην περιοχή, κατάφερε να αντισταθμιστεί από την τεράστια αύξηση των εισαγωγών από το Αζερμπαϊτζάν (321%), Ενώ μεγάλη άνοδο παρουσιάζουν και οι εισαγωγές από Καζακστάν και Ινδία.
Τέλος, ενισχυμένες είναι οι εισαγωγές από τις Λοιπές Χώρες της Αμερικής (28,1%) καθώς και από τις χώρες της Ωκεανίας (38,7%). Πολύ μεγάλη ποσοστιαία πτώση καταγράφεται - για τις πολύ χαμηλές όμως σε αξία - εισαγωγές από τις λοιπές χώρες της Αφρικής (πλην Β. Αφρικής) που αποτελούν μόλις το 0,2% του συνόλου των εισαγωγών έναντι του 0,7% που αποτελούσαν στο πρώτο τρίμηνο του 2019.
Οι επιδόσεις κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων
Με βάση τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το πρώτο τρίμηνο του 2020 για τις εξαγωγές κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, η σταθεροποίηση των ελληνικών αποστολών προκύπτει από τη μείωση των εξαγωγών των καυσίμων και των πρώτων υλών που αντισταθμίζεται όμως από την αύξηση των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων, των βιομηχανικών προϊόντων και των ειδών και συναλλαγών μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες.
Αναλυτικότερα, όσον αφορά στα αγροτικά προϊόντα, η αύξηση (19,5%) των εξαγωγών, σε 1.636,4 εκ.€ από 1.369,8 εκ.€, οφείλεται στη σημαντική άνοδο των αποστολών όλων των υποκατηγοριών. Πιο συγκεκριμένα, καταγράφηκε αύξηση των εξαγωγών της σημαντικότερης υποκατηγορίας «τρόφιμα και ζώα ζωντανά», σε 1.267,7 εκ.€ από 1.075 εκ.€ (17,9%), Η εν λόγω υποκατηγορία αφορά στο 16,1% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020. Σημαντική ποσοστιαία άνοδος (+58,4%) καταγράφεται στις αποστολές της υποκατηγορίας «λάδια & λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης» (185,2 εκ.€ από 116,9 εκ.€) καθώς αυξημένες κατά 3,1% παρουσιάζονται και οι εξαγωγές της υποκατηγορίας «ποτά & καπνός» από 178 εκ.€ σε 183,6 εκ.€ στο πρώτο τρίμηνο του 2020.
Οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων σημειώνουν άνοδο 3,6% με την αξία τους να ανέρχεται σε 3.726,8 εκ.€ το πρώτο τρίμηνο του 2020, από 3.598,1 εκ.€ κατά το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Η άνοδος αυτή προκύπτει από την ενίσχυση των εξαγωγών στις δύο πιο σημαντικές υποκατηγορίες των βιομηχανικών προϊόντων. Συγκεκριμένα, μεγάλη αύξηση καταγράφουν οι εξαγωγές στην υποκατηγορία «χημικά προϊόντα & συναφή (μ.α.κ.)» κατά 18% (σε 1.147,6 εκ.€ από 972,8 εκ.€) και αυτές στην υποκατηγορία «βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κατά πρώτη ύλη» κατά 2% (σε 1.263,4 εκ.€ από 1.239,1 εκ.€).
Οι εξαγωγικές επιδόσεις των δύο πιο μικρών υποκατηγοριών των βιομηχανικών προϊόντων παρουσιάζονται μειωμένες. Πιο συγκεκριμένα τα «μηχανήματα & υλικό μεταφορών» άγγιξαν μόλις τα 697,7 εκ.€ από 713,1 εκ.€ στο πρώτο τρίμηνο του 2019 (-2,2%) και τα «διάφορα βιομηχανικά είδη» τα 618,1 εκ.€ από 673,2 εκ.€ (-8,2%).
Ως προς τις υπόλοιπες μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, σημαντική υποχώρηση καταγράφουν οι αποστολές των «καυσίμων» κατά -14,5% (σε 2.052,7 εκ.€ από 2.401 εκ.€), οι οποίες κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου του 2020, καταλαμβάνουν μερίδιο 26,1% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών, από 30,4% το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Οι εξαγωγές των πρώτων υλών εμφανίζουν μείωση κατά -17,4% και ανήλθαν σε 338,1 εκ.€ από 409,4 εκ.€. Τέλος, οι χαμηλές σε αξία εξαγωγές της κατηγορίας «είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες» εμφανίζουν αύξηση της τάξεως του 5,8% (σε 120,5 εκ.€ από 113,9 εκ.€).
Όσον αφορά στις εισαγωγές, η μείωση κατά -1,9% (από 13.266,7 εκ.€ σε 13.010,9 εκ.€) κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020, οφείλεται στην υποχώρηση των εισαγωγών όλων των υποκατηγοριών προϊόντων εκτός των αγροτικών.
Οι εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων που αποτελούν και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020 τη σημαντικότερη κατηγορία εισαγόμενων προϊόντων (57,6% του συνόλου των ελληνικών εισαγωγών), παρέμειναν ουσιαστικά στάσιμες -0,1%, (σε 7.490,8 εκ.€ από 7.496,2 εκ.€).
Πιο αναλυτικά στα βιομηχανικά προϊόντα, σε κυριότερη υποκατηγορία αναδεικνύονται τα «χημικά προϊόντα & συναφή (μ.α.κ.)» παρουσιάζοντας αύξηση των εισαγωγών κατά 16,5% (σε 2.410,9 εκ.€ από 2.069,2 εκ.€), ενώ καθοδικά κινούνται οι εισαγωγές για τις τρεις άλλες υποκατηγορίες. Συγκεκριμένα, τα «μηχανήματα & υλικό μεταφορών» κατέγραψαν μείωση της τάξεως του -8,7% (από 2.430,5 εκ.€ σε 2.218,5 εκ.€), τα «διάφορα βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κατά πρώτη ύλη» -4,9% (από 1.488,3 εκ.€ σε 1.414,8 εκ.€) και τα «διάφορα βιομηχανικά είδη» -4,1% (από 1.508,1 εκ.€ σε 1.446,5 εκ.€).
Οι εισαγωγές καυσίμων κινούνται μειούμενες κατά -7,1% και ανήλθαν μόλις σε 3.529,2 εκ.€ από 3.797,4 εκ.€. Το μερίδιό τους στο σύνολο των εισαγωγών, περιορίστηκε στο 27,1%, από 28,6% που ήταν το αντίστοιχο περσινό πρώτο τρίμηνο του 2019.
Οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, καταγράφουν άνοδο (+5,6%) και έφτασαν στα 1.641,6 εκ.€ από 1.555 εκ.€. Η ανοδική αυτή τάση οφείλεται στην ενίσχυση των εισαγωγών (+6%) της σημαντικότερης υποκατηγορίας «τρόφιμα και ζώα ζωντανά» (1.451,1 εκ.€ από 1.368,4 εκ.€), παρά το γεγονός ότι οι εισαγωγές της υποκατηγορίας «ποτά και καπνός» περιορίζονται κατά -2,1% (132,7 εκ.€ από 135,5 εκ.€). Αυξημένες είναι και οι εισαγωγές της υποκατηγορίας «λάδια & λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης», σε 57,8 εκ.€ από 51,1 εκ.€ (13,2%).
Τέλος, οι εισαγωγές πρώτων υλών μειώθηκαν κατά -7,1% και άγγιξαν μόλις τα 330,1 εκ.€ από 355,4 εκ.€. όπως και οι εισαγωγές της πολύ χαμηλής σε αξία κατηγορίας «είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες» (-69,4%) φτάνοντας τα 19,2 εκ.€ έναντι 62,8 εκ.€ το αντίστοιχο πρώτο τρίμηνο του 2019.
Αντέχουν στην πανδημία οι ελληνικές εξαγωγές
Προβληματισμός για την πορεία της Ευρώπης
Μάχη για να διατηρήσουν τη δυναμική που έχουν αποκτήσει στις διεθνείς αγορές δίνουν οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, μέσα σε ένα αβέβαιο και εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον. Η επέλαση της πανδημίας ανέτρεψε πλήρως το σκηνικό στην παγκόσμια οικονομία και αναπόφευκτα επηρεάζει και τη ζήτηση για τα ελληνικά προϊόντα. Παρ’ όλα αυτά, οι ελληνικές εξαγωγές στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους άντεξαν τις πιέσεις, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά ότι αποτελούν βασικό πυλώνα ανάπτυξης της χώρας. Μάλιστα, χωρίς τα πετρελαιοειδή οι ελληνικές εξαγωγές κατά το εξεταζόμενο διάστημα πέτυχαν να κρατήσουν το θετικό πρόσημο κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες.
Ειδικότερα, σύμφωνα με ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), επί των προσωρινών στοιχείων της ΕΛ-ΣΤΑΤ, οι εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, μειώθηκαν κατά 25 εκατ. ευρώ ή κατά -0,3% και ανήλθαν σε 7,98 δισ. ευρώ από 8,01 δισ. Ευρώ, ενώ χωρίς τα πετρελαιοειδή αυξήθηκαν στα 5,94 δισ. ευρώ από 5,66 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 277,6 εκατ. ευρώ ή κατά 4,9 %.
Οι εισαγωγές στο διάστημα Ιανουαρίου – Μαρτίου 2020 μειώθηκαν κατά 271.5 εκατ. ευρώ ή κατά -1,9%, με τη συνολική τους αξία να διαμορφώνεται στα 13,36 δισ. ευρώ έναντι 13,63 δισ. ευρώ κατά το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019. Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, οι εισαγωγές μειώθηκαν στα 9,95 δισ. ευρώ από 9,99 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 42 εκατ. ευρώ ή κατά -0,4%.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω κινήσεων, το εμπορικό έλλειμμα υποχώρησε το πρώτο τρίμηνο του 2020 κατά 246,5 εκατ. ευρώ ή κατά -4,4%, στα 5,38 δισ. ευρώ από 5,62 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε στα 4,01 δισ. ευρώ από 4,33 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 319,3 εκατ. ευρώ, ή κατά -7,4%.
Η Ιταλία εξακολουθεί και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020 να αποτελεί το σημαντικότερο προορισμό των ελληνικών εξαγωγών, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Γερμανία. Ακολουθούν η Κύπρος και η Βουλγαρία με άνοδο μίας θέσης στη σχετική κατάταξη και η Τουρκία, προς την οποία η μείωση των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων (κατά -3,3%), οδήγησε στην απώλεια μιας θέσης στη λίστα των κυριότερων προορισμών.
Στην 6η θέση, με άνοδο δύο (από την 8η) βρίσκεται η Γαλλία, ενώ στην 7η θέση αναρριχήθηκαν οι ΗΠΑ, κερδίζοντας 3 θέσεις (από τη 10η). Η Ισπανία ανέβηκε στην 8η κερδίζοντας μία θέση (από την 9η), ενώ η Ρουμανία καταλαμβάνει την 9η έναντι της 11ης που κατείχε στο πρώτο τρίμηνο του 2019. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνει το Ηνωμένο Βασίλειο το οποίο κατρακύλησε από την 7η στη 10η θέση.
Πλην της πρώτης δεκάδας των χωρών-πελατών των ελληνικών προϊόντων για το πρώτο τρίμηνο του 2020, αξίζει να σημειωθούν, η άνοδος στην κατάταξη της Κίνας (11η θέση από 12η) και της Ουγγαρίας (26η θέση από 36η) καθώς και της Ιαπωνίας (24η θέση από 40η) σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.
Ως προς τους προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών ανά οικονομική ένωση, σημειώνεται αύξηση κατά 10,3% προς την Ε.Ε., οι αποστολές προς τις 18 χώρες της Ευρωζώνης, αυξήθηκαν κατά 9,1%, ενώ ανοδικά κινήθηκαν οι εξαγωγές προς τις χώρες του ΟΟΣΑ, με αύξηση της τάξης του 7,6% και προς τις χώρες του G7 κατά 16%. Οι εξαγωγές όμως προς τις αναδυόμενες BRICS μειώθηκαν κατά -18,6%, όπως και προς τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες του OPEC κατά -29,2%. Προς τις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου η συρρίκνωση ήταν της τάξεως του -43,4%.
Η Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη σχολιάζοντας τα παραπάνω έκανε την εξής δήλωση:
«Οι ελληνικές εξαγωγές βρίσκονται μπροστά σε μια πρωτοφανή πρόκληση, η οποία δεν έχει προηγούμενο. Οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού στην παγκόσμια οικονομία και κατ’ επέκταση στη διεθνή ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών δυσχεραίνουν την προσπάθεια των ελληνικών επιχειρήσεων να μεγαλώσουν το αποτύπωμά τους στις διεθνείς αγορές.
Ο κύριος προβληματισμός έγκειται στις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης σε μεσο-μακροπρόθεσμο επίπεδο στις μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης, όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο που αποτελούν βασικούς προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών. Η επιβράδυνση της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας αναμένεται να επηρεάσει δυσμενώς και την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, η οποία καλείται για μια ακόμη φορά να αντεπεξέλθει σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες.
Μέχρι στιγμής πάντως, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν καταφέρει να κρατήσουν ανοιχτά τα δίκτυα διανομής και μαζί τη θέση τους στο εξωτερικό, όπως δείχνουν και τα αποτελέσματα στο πρώτο τρίμηνο του 2020. Μάλιστα, ο κλάδος των αγροδιατροφικών προϊόντων και των τροφίμων έχει επιδείξει ιδιαίτερη ανθεκτικότητα, συνεχίζοντας ακάθεκτος την ανοδική πορεία εκτός συνόρων. Μια ιδιαίτερα ενθαρρυντική εξέλιξη για τη συνέχεια.
Σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίο να υπάρξει ειδική μέριμνα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, ειδικά στο κομμάτι που αφορά στην τόνωση της ρευστότητας και στην αποκλιμάκωση της φορολογίας».
