Αυτό είναι µια εξέλιξη που αφορά τη δοµή της αλυσίδας της αγροδιατροφής και θα έχει µακροπρόθεσµες συνέπειες». Αυτό υποστηρίζει ο Σεθ Γκολντστάιν, αναλυτής της εταιρείας παροχής πληροφοριών για χρηµαταγορές Morningstar Inc. που εδρεύει στο Σικάγο.
Διαβάστε εδώ αναλυτικό ρεπορτάζ.
Τις τελευταίες εβδοµάδες, παρά την αβεβαιότητα της συνθήκης της πανδηµίας το εµπόριο αγροτικών εµπορευµάτων δείχνει ενισχυµένο, κάτι που έρχονται να επιβεβαιώσουν µια σειρά από αναλύσεις φορέων όµως της Παγκόσµιας Τράπεζας, της Κοµισιόν και άλλων οργάνων. Σε αυτό το ευνοϊκό κλίµα, που µια σειρά βασικών καλλιεργειών όπως είναι τα σιτηρά, το καλαµπόκι, το βαµβάκι, η σόγια και η ζάχαρη παρουσιάζουν κέρδη στις αξίες των µελλοντικών τους συµβολαίων, οι µεγάλες πολυεθνικές του εµπορίου αγροτικών πρώτων υλών είδαν και αυτές τα κέρδη τους να επιστρέφουν.
Ωστόσο, όπως επισηµαίνουν αναλυτές, µπορεί τις τελευταίες εβδοµάδες, για πρώτη φορά µετά από καιρό το εµπόριο αγροτικών εµπορευµάτων να αποδίδει, ωστόσο εταιρείες όµως ADM, Bunge, Cargill και Louis Dreyfus δεν θα έπρεπε να σταθούν πολύ στη στροφή αυτή.
Αλλαγή στη δοµή της παραγωγής
Τα µονοπωλιακά συµφέροντα που εδραιώνονται και στον χώρο της αγροτικής παραγωγής, η µεγέθυνση των αγροτικών εκµεταλλεύσεων και οι επενδύσεις που έχουν γίνει στον τοµέα της τεχνολογίας, της πρώτης µεταποίησης, της αποθήκευσης και των logistics από τις εκµεταλλεύσεις αυτές, καθιστούν όλο και λιγότερο απαραίτητο τον ρόλο των µεσαζόντων στην αλυσίδα εφοδιασµού. Οι τελευταίοι µάλιστα, είδαν τα τελευταία δύο χρόνια τα κέρδη τους να εξανεµίζονται και από τις προστατευτικές διαθέσεις στο εµπόριο, που κυριάρχησαν κατά τη διακυβέρνηση του Ντόναλντ Τραµπ, ενώ δεν αποκλείεται να δουν και τις µετοχές τους να υφίστανται µεγαλύτερο πλήγµα, σε περίπτωση που το εκλογικό αποτέλεσµα της 3ης Νοεµβρίου επικροτήσει τα πεπραγµένα του Αµερικανού προέδρου.
Στο µεταξύ πάντως, το άλλοτε κραταιό ABCD της αγροδιατροφής, κατάφερε να βγάλει ξανά κέρδος από τις υπό εξέλιξη συναλλαγές. Όπως µεταδίδει το Bloomberg, «µετά από χρόνια επισφαλών οικονοµικών αποτελεσµάτων που σχετίζονταν άλλωστε και µε τις υποτονικές επιδόσεις των αγροτικών προϊόντων, τα αστέρια δείχνουν να ευθυγραµµίζονται για τους µεσάζοντες εµπόρους». Η Κίνα φορτώνει αµερικανικό καλαµπόκι και σόγια, τα κέρδη από την επεξεργασία ελαιούχων σπόρων έχουν ανακάµψει και η ξηρασία ταλαιπωρεί τη Βραζιλία, γεγονός που αυξάνει περαιτέρω τις τιµές, αφού εµποδίζεται ή δεν γίνεται µε καλούς όρους η σπορά στο Νότιο Ηµισφαίριο. Ακόµη και η πολιορκηµένη από την πανδηµία αγορά βιοκαυσίµων βελτιώνει την εικόνα της.
Πάντως, φαίνεται πως και οι ίδιοι οι µεσάζοντες έχουν αντιληφθεί πως το κλίµα τους σηκώνει όλο και µε µεγαλύτερη δυσκολία και έτσι, αντιµετωπίζοντας µικρότερα κέρδη από το εµπόριο ξεκίνησαν να διαφοροποιούν το χαρτοφυλάκιό τους σε µια σειρά από προϊόντα, όπως τις τροφές για κατοικίδια και ιχθυοκαλλιέργειες, µέχρι τα µπιφτέκια λαχανικών.
Ρήτρες προστασίας αγροτών στο συναλλακτικό εμπόριο
Αρχές του έτους σε ισχύ το πλαίσιο για αθέμιτες πρακτικές, βάσει νόμου Βoρίδη
Της Μαρίας Γιουρουκέλη
Φραγµό σε εµπορικές πρακτικές που «στραγγαλίζουν» τους παραγωγούς-προµηθευτές αγροτικών προϊόντων φιλοδοξεί να βάλει µε νοµοθετικό πλαίσιο η κυβέρνηση ενσωµατώνοντας σχετική κοινοτική οδηγία στο εθνικό δίκαιο, αρκεί βέβαια να µην έχει την «τύχη» της πληρωµής των 60 ηµερών. Συγκεκριµένα, στα «χαρτιά» έχει µείνει η νοµοθεσία που υποχρεώνει τους λιανέµπορους να πληρώνουν τους προµηθευτές φρέσκων και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων εντός 60 ηµερών µε την συντριπτική πλειοψηφία να πληρώνει τα τιµολόγια 5 µε 6 µήνες, µετά την έκδοσή τους, συνιστώντας µια σηµαντική αθέµιτη πρακτική.
Πάντως το νοµοσχέδιο για την ενσωµάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/633 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τις αθέµιτες εµπορικές πρακτικές στις σχέσεις των εµπλεκοµένων στην αλυσίδα εφοδιασµού παρουσίασε την Πέµπτη ενώπιον του Υπουργικού Συµβουλίου ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκης Βορίδης. Μάλιστα, ο υπουργός φέρεται αποφασισµένος να ενσωµατωθεί άµεσα στις εθνικές διατάξεις η κοινοτική οδηγία παρά το γεγονός ότι η χώρα µας έχει προθεσµία µέχρι τον Μάρτιο του 2021, ώστε το πλαίσιο να τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του νέου έτους.
Να σηµειωθεί ότι στην όλη επεξεργασία ενσωµάτωσης της συγκεκριµένης κοινοτικής Οδηγίας, συµµετείχε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισµού. Μάλιστα µέσα σε αυτό το πλαίσιο εξετάζονταν και ρυθµίσεις για την αντιµετώπιση εναρµονισµένων εµπορικών πρακτικών, µέρος των οποίων και η αντιµετώπιση των ανοικτών τιµών, ειδικά σε ευαλλοίωτα προϊόντα όπως είναι το γάλα, κάτι που και φέρνει τον παραγωγό σε εξαιρετικά µειονεκτική θέση στη συναλλαγή.
Η νοµοθεσία κινείται παίρνοντας ως δεδοµένο τις συστάσεις της Κοµισιόν ότι εντός της αλυσίδας εφοδιασµού γεωργικών προϊόντων και τροφίµων, παρατηρούνται συχνά σηµαντικές ανισορροπίες στη διαπραγµατευτική ισχύ µεταξύ προµηθευτών και αγοραστών που µπορεί να οδηγούν σε αθέµιτες εµπορικές πρακτικές, όπου µεγαλύτεροι και ισχυρότεροι εµπορικοί εταίροι προσπαθούν να επιβάλλουν προς όφελός τους σε σχέση µε συναλλαγή πώλησης.
Σύµφωνα µε την οδηγία, κάθε κράτος µέλος θα πρέπει να ορίσει µία ή περισσότερες αρχές για την επιβολή των απαγορεύσεων. Στην χώρα µας, η «αρχή επιβολής» θα είναι η νεοσυσταθείσα ∆ιυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (∆ΙΜΕΑ) του υπουργείου Ανάπτυξης.
Ποιες πρακτικές απαγορεύονται
Σύµφωνα µε την οδηγία 2019/633, τα κράτη µέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τουλάχιστον όλες οι ακόλουθες εµπορικές πρακτικές απαγορεύονται, εκτός εάν έχουν συµφωνηθεί προηγουµένως µε σαφείς και αδιαµφισβήτητους όρους στη συµφωνία προµήθειας. Οι απαγορεύσεις προβλέπουν ότι:
- Ο αγοραστής επιστρέφει στον προµηθευτή γεωργικά προϊόντα και τρόφιµα που δεν πωλήθηκαν, χωρίς να πληρώνει για αυτά ή για τη διάθεση των προϊόντων αυτών ή και για τα δύο.
- Ο προµηθευτής χρεώνεται πληρωµή ως προϋπόθεση για να αποθεµατοποιήσει, να εκθέσει ή να προσθέσει στους καταλόγους γεωργικά προϊόντα ή να τα διαθέσει στην αγορά.
- Ο αγοραστής απαιτεί από τον προµηθευτή να βαρύνεται µε το σύνολο ή µε µέρος του κόστους οποιωνδήποτε εκπτώσεων αγροτικών προϊόντων ως µέρος προώθησης.
- Ο αγοραστής απαιτεί από τον προµηθευτή να πληρώσει για τη διαφήµιση από τον αγοραστή γεωργικών προϊόντων και τροφίµων.
- Ο αγοραστής απαιτεί από τον προµηθευτή να πληρώσει για την εµπορία από τον αγοραστή γεωργικών προϊόντων και τροφίµων.
- Οι εκπρόθεσµες πληρωµές για αλλοιώσιµα προϊόντα διατροφής,
- Οι ακυρώσεις παραγγελιών την τελευταία στιγµή
- Οι µονοµερείς αλλαγές συµβάσεων και η άρνηση γραπτής σύµβασης
- Η επιστροφή προϊόντων που δεν πουλήθηκαν ή που έχουν χαλάσει.
Το άρθρο φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα Agrenda που κυκλοφόρησε το Σάββατο 31 Οκτωβρίου.
