Η επιβίωση του πλανήτη μας εξαρτάται από την πολύτιμη σχέση μεταξύ εδάφους και νερού. Πάνω από το 95% της τροφής μας προέρχεται από αυτούς τους δύο θεμελιώδεις πόρους. Το νερό του εδάφους, ζωτικής σημασίας για την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από τα φυτά, συνδέει τα οικοσυστήματά μας. Αυτή η συμβιωτική σχέση αποτελεί το θεμέλιο των γεωργικών μας συστημάτων.
Ωστόσο, λόγω της κλιματικής αλλαγής και της ανθρώπινης δραστηριότητας, τα εδάφη μας υποβαθμίζονται, ασκώντας υπερβολική πίεση στους υδάτινους πόρους. Η διάβρωση διαταράσσει τη φυσική ισορροπία, μειώνοντας τη διήθηση του νερού και τη διαθεσιμότητα για όλες τις μορφές ζωής. Οι πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους, όπως η ελάχιστη κατεργασία του εδάφους, η αμειψισπορά, η προσθήκη οργανικής ουσίας και η καλλιέργεια με κάλυψη, βελτιώνουν την υγεία του εδάφους, μειώνουν τη διάβρωση και τη ρύπανση και ενισχύουν τη διήθηση και την αποθήκευση νερού. Οι πρακτικές αυτές διατηρούν επίσης τη βιοποικιλότητα του εδάφους, βελτιώνουν τη γονιμότητα και συμβάλλουν στη δέσμευση άνθρακα, διαδραματίζοντας κρίσιμο ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Η Παγκόσμια Ημέρα Εδάφους 2023 και η σχετική καμπάνια που την υποστηρίζει έχει ως στόχο να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες σχετικά με τη σημασία της σχέσης μεταξύ εδάφους και νερού για την επίτευξη βιώσιμων και ανθεκτικών αγροδιατροφικών συστημάτων.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εδάφους ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρης Αυγενάκης σε άρθρο του αναφέρει:
Ένας κόσμος από λύσεις … στα πόδια μας. Ανακαλύπτοντας την σημασία της Παγκόσμιας Ημέρας για το Έδαφος
Σε όλο τον κόσμο η 5η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα για το έδαφος, αναγνωρίζοντας την καθοριστική σημασία που έχει το έδαφος για το αύριο όλων μας.
Σύμφωνα με τον οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών για τα Τρόφιμα και την Γεωργία (FAO), μία μόνο κουταλιά της σούπας με υγειές έδαφος περιέχει περισσότερους ζωντανούς οργανισμούς από τον συνολικό πληθυσμό των ανθρώπων στη Γη. Κι όμως, με το σημερινό ρυθμό διάβρωσης το 16% των παγκόσμιων εδαφών δεν θα υπάρχει σε 100 χρόνια. Μολονότι ιστορικά η διάβρωση οφειλόταν σε κλιματικές αλλαγές, η υπεραύξηση των καλλιεργειών, η καταστροφή των δασών, η εξάντληση των φυσικών πόρων, η ερημοποίηση της υπαίθρου με την παράλληλη ραγδαία αστικοποίηση, δημιουργούν ένα νέο σπιράλ κινδύνων για την ασφάλεια και ευημερία της παγκόσμιας κοινότητας με ολοένα και συχνότερες πρωτοφανείς πλημύρες, κατολισθήσεις και πυρκαγιές, που με τη σειρά τους επιφέρουν καταστροφική μόλυνση των υδάτων και των καλλιεργήσιμων εδαφών.
Σε αυτό το πλαίσιο και με άξονα τα όσα διαδραματίζονται στη Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα, όπου πλέον είναι ξεκάθαρο ότι η κλιματική κρίση είναι ήδη εδώ εξαιρετικά «θυμωμένη», απρόβλεπτη και ισχυρή – όπως άλλωστε είδαμε και στην πατρίδα με δραματικό τρόπο με τα όσα αντιμετωπίσαμε στη Θεσσαλία και στον Έβρο, αλλά και μπροστά στην συνεχόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και την συνεπακόλουθη ανάγκη παραγωγής ολοένα και περισσοτέρων τροφίμων, η Παγκόσμια Ημέρα Εδάφους αποκτά ξεχωριστή σημασία.
Η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την σημασία του εδάφους στη διατήρηση υγιών, βιώσιμων και αειφόρων οικοσυστημάτων, δεν είναι ακόμα μία γιορτή, αλλά δομικό εργαλείο ώστε οι κοινωνίες να θωρακίσουν την υγεία του εδάφους και μέσω αυτού, την ανθρώπινη ευημερία και ασφάλεια.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στα πλαίσια της ξεκάθαρης και συνεπούς βούλησης του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για δράσεις ουσίας, αναπτύσσει σε συνεργασία και με άλλα υπουργεία ένα ευρύ πλαίσιο πρωτοβουλιών για την θωράκιση της υγείας του εδάφους όπως μεταξύ άλλων:
- Η διαρκής αναζήτηση των βέλτιστων πρακτικών ορθής χρήση των λιπασμάτων και παράλληλης μείωσης της νιτρορύπανσης.
- Η προώθηση της ορθολογικής χρήσης των υδάτων με τη σύσταση Ενιαίων Φορέων Διαχείρισης Υδάτων στις Περιφέρειες, με πρώτη τη Θεσσαλία.
- Η ενίσχυση εδαφολογικών επιστημονικών μελετών των καλλιεργούμενων εκτάσεων από τον ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ.
- Η προώθηση και ουσιαστική ενίσχυση της βιολογικής παραγωγής, με την εφαρμογή του μεγαλύτερου, μέχρι σήμερα, βιολογικού προγράμματος στη χώρα, ύψους 705 εκατ. ευρώ, στα πλαίσια του προγράμματος που υλοποιεί το Υπουργείο μας με στόχο στην προστασία του εδάφους και του περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με την Στρατηγική των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, το υγιές έδαφος αποτελεί προϋπόθεση για την ίδια τη ζωή. Εξασφαλίζει οικονομική ευημερία με υψηλά παραγωγικές καλλιέργειες με υγιή, ποιοτικά και αυξημένα σε θρεπτική αξία τρόφιμα, ενισχύει τη βιοποικιλότητα και μας θωρακίζει απέναντι στο κίνδυνο μίας επισιτιστικής κρίσης. Ως εκ τούτου απαιτείται, να ενώσουμε δυνάμεις, γνώσεις και ταλέντα, ώστε συλλογικά, πέρα από τα όποια διαχωριστικά σιλό του χθες να αντιμετωπίσουμε με αποφασιστικότητα ως πολίτες ενός παγκόσμιου χωριού τη μείζονα πρόκληση της προστασίας του εδάφους.
