Προληπτικά μέτρα και ψεκασμοί στα πυρηνόκαρπα

Σήψη λαιμού - Phytophthora spp.

Η ασθένεια της σήψης λαιμού είναι σοβαρή και μπορεί να προκαλέσει μεγάλης οικονομικής σημασίας επιπτώσεις. Το παθογόνο προσβάλει σχεδόν όλα τα είδη καλλιεργούμενων δένδρων, ανεξαρτήτως ηλικίας. Προσβολές μπορεί να παρατηρηθούν και σε φυτώρια, προκαλώντας ξήρανση των δέντρων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Συχνά προκαλούνται σοβαρές ζημιές οι οποίες επηρεάζουν ακόμα και τους καρπούς.

Για την πρόληψη της ασθένειας και τον έλεγχο της συνιστάται εκρίζωση και καταστροφή των έντονα προσβεβλημένων και ξερών δένδρων (να δοθεί προσοχή ώστε να αφαιρεθεί ολόκληρο το ριζικό σύστημα) και απολύμανση του εδάφους. Αποκάλυψη (ξελάκωμα) του λαιμού των προσβεβλημένων δένδρων μέχρι τις ρίζες, αφαίρεση του προσβεβλημένου φλοιού και καμβίου με ζώνη 2 εκατ. υγιούς ιστού και επάλειψη με χαλκούχο σκεύασμα στην υψηλότερη συνιστώμενη δόση (βορδιγάλλεια πάστα). Μετά την ξήρανση της πάστας γίνεται επάλειψη με προστατευτικό πληγών ή λινέλαιο ή καθαρή πίσσα.

Ξελάκωμα και επάλειψη των δένδρων γύρω από την εστία προσβολής με την ίδια πάστα όπως παραπάνω ή ψεκασμός με έτοιμο χαλκούχο στην ισχυρότερη συνιστώμενη δόση ή ριζοπότισμα με μίγμα cheshunt (αποτελείται από 11 μέρη βάρους ανθρακικού αμμωνίου και 2 μέρη θειικού χαλκού σε σκόνη και χρησιμοποιείται σε δόση 2-3 γραμμάρια σε 1 λίτρο νερό). Καλή στράγγιση του οπωρώνα τη χειμερινή περίοδο.

Οι επεμβάσεις με χαλκούχα στο έδαφος να γίνονται μόνο αν υπάρχει ανάγκη, διότι ο χαλκός συσσωρεύεται και δημιουργεί προβλήματα τοξικότητας ειδικά στα όξινα εδάφη.

Μονίλια - Monilinia fructicοla, Monilinia laxa, Monilinia fructigena

Η φαιά σήψη (μονίλια) αποτελεί μεγάλης οικονομικής σημασίας μυκητολογική ασθένεια των πυρηνόκαρπων (ροδακινιά, νεκταρινιά, βερικοκιά, κερασιά, δαμασκηνιά). Η περίοδος ευαισθησίας των καλλιεργειών διαρκεί από την έκπτυξη των ματιών έως και την πτώση των πετάλων. Με υγρό και βροχερό καιρό η μόλυνση των ανθέων, μπορεί να εμφανιστεί μέσα σε λίγες ώρες. Οι μουμιοποιημένοι καρποί που παρέμειναν πάνω στο δέντρο είτε στο έδαφος, διατηρούν το μόλυσμα της Μονίλιας σε όλη την διάρκεια του χειμώνα. Ο μύκητας προσβάλει και τα κλαδιά, δημιουργώντας πληγές από τις οποίες εκρέει κόμμι και σχηματίζονται έλκη. Από τους καρπούς και τα έλκη θα προέλθουν οι πρωτογενείς μολύνσεις που θα μολύνουν τα άνθη. Σημαντικό μέτρο πρόληψης της ασθένειας είναι η εξαφάνιση των αρχικών εστιών μόλυνσης. Αυτό μπορεί να γίνει με τον καθαρισμό και την καταστροφή όλων των κλάδων που φέρουν έλκη, καθώς και των μουμιοποιημένων καρπών στα δέντρα και το έδαφος.

Εξώασκος - Taphrina deformans (Berk.) Tul. var. persicae

Η ασθένεια είναι γνωστή και ως "καρουλιάσμα των φύλλων," λόγω της χαρακτηριστικής παραμόρφωσης που παρατηρείται στα φύλλα των προσβεβλημένων δέντρων. Αποτέλεσμα της προσβολής είναι η εξασθένηση των δέντρων, η οποία τα καθιστά ευαίσθητα σε εχθρούς ή σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες, και η μειωμένη παραγωγή. Για την προστασία των καλλιεργειών από τον μύκητα συνιστάται η αφαίρεση και κάψιμο των προσβεβλημένων κλάδων με ξηρό καιρό. Όπου διαπιστώθηκαν προσβολές, προτείνεται επέμβαση στο τέλος της πτώσης των φύλλων με βορδιγάλειο πολτό ή άλλο χαλκούχο σκεύασμα. Η χρήση των χαλκούχων να γίνεται αφού έχουν ψηθεί (ωριμάσει) τα μάτια, για να αποφευχθεί η ζημιά από φυτοτοξικότητα. Η επέμβαση αυτή καταπολεμά αποτελεσματικά και το κορύνεο (Stigmina carpophila (Lιv.) M.B. Ellis).

Βακτηριακός καρκίνος και Βακτηριακό Έλκος - Pseudomonas syringae pv. syringae; P. syringae pv. mors prunorum

Πρόκειται για μια ευρέως διαδεδομένη ασθένεια στην Ελλάδα, η οποία έχει προκαλέσει σημαντικές καταστροφές, καταστρέφοντας μέχρι και ολόκληρα δενδροκομεία. Αυτή η ασθένεια οδηγεί στην εξασθένηση των δέντρων, μείωση της παραγωγικότητάς τους, και ακόμη και στην αποξήρανση κλαδιών ή και ολόκληρων δέντρων. Η παρουσία καφεκόκκινου αποχρωματισμού κάτω από τον προσβεβλημένο φλοιό είναι χαρακτηριστική του βακτηρίου. Οι οφθαλμοί νεκρώνονται, καφετιάζουν και εκρέει κόμμι. Το ριζικό σύστημα συνήθως δεν είναι προσβεβλημένο. Σε έντονα προσβεβλημένα δέντρα αναπτύσσονται λαίμαργοι βλαστοί στην περιοχή του λαιμού. Συνιστάται εκρίζωση και κάψιμο των έντονα προσβεβλημένων δένδρων (προσβολή στον κορμό σε απόσταση μικρότερη των 50 εκ. από το έδαφος). Επιμελημένη αφαίρεση των προσβεβλημένων μερών των δένδρων (να περιλαμβάνεται και τμήμα υγιούς κλάδου τουλάχιστον 30 εκ.) με ξηρό καιρό, απολύμανση των πληγών με χαλκούχο σκεύασμα και των εργαλείων με υδατικό διάλυμα φορμόλης 5% ή χλωρίνης 10% ή μετουσιωμένου οινοπνεύματος 3 προς 1 σε νερό. Μετά την απολύμανση να γίνει κάλυψη των πληγών με αλοιφή εμβολιασμού ή λινέλαιο. Ψεκασμός μετά την πτώση των φύλλων με χαλκούχα σκευάσματα στη μέγιστη συνιστώμενη δόση.

Σκολύτης της κερασιάς - Scolytus rugulosus Müller, Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae

Ο σκολύτης αποτελεί ένα σημαντικό ξυλοφάγο έντομο που προσβάλει κυρίως τα εξασθενημένα δένδρα καταστρέφοντας τους οφθαλμούς και τη νεαρή βλάστηση. Σε οπωρώνες που παρουσιάζουν προσβολές από το έντομο αυτό, συνιστάται τα κλαδιά από το χειμερινό κλάδευμα να αφήνονται στην άκρη του κερασεώνα ώστε να χρησιμοποιηθούν ως φυσικές εντομοπαγίδες οι οποίες θα καίγονται την Άνοιξη, με την εμφάνιση του εντόμου (τοποθέτηση των κλαδιών περιμετρικά κάθε 10-20 μέτρα).

Φυλλοδέτης - Adoxophyes orana F., Lepidoptera: Torticidae

Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της προσβολής είναι η συστροφή των φύλλων. Για την αντιμετώπιση του εντόμου προτείνεται Απομάκρυνση ή/και καταστροφή καρπών που μένουν στον οπωρώνα μετά την συγκομιδή (είτε πάνω στα δέντρα είτε στο έδαφος, ακόμα και σε σωρούς στις άκρες) με στόχο τη μείωση του πληθυσμού του επόμενου έτους.

Βαμβακάδα - Pseudaulacaspis pentagona Targioni, Homoptera: Diaspididae

Η βαμβακάδα είναι ο πιο συχνός ίσως εχθρός της ροδακινιάς. Η ασθένεια επηρεάζει κυρίως τους κορμούς και τους βλαστούς, ενώ σπανίως τους καρπούς και, σε ακραίες περιπτώσεις, τα φύλλα. Τα μέρη του δένδρου που προσβάλλονται εμφανίζουν συνεχή εξασθένηση και σταδιακή ξήρανση, ενώ οι καρποί χάνουν την εμπορική τους αξία. Προτείνεται αφαίρεση και καταστροφή με κάψιμο των κλάδων που είναι έντονα προσβεβλημένοι. Τρίψιμο του προσβεβλημένου φλοιού με ένα μαλακό πινέλο βουτηγμένο σε ήπιο διάλυμα σαπουνιού. Ψεκασμός των κορμών με νερό υπό πίεση. Επέμβαση με διάφορα σκευάσματα παραφινέλαιων. Η βαμβακάδα έχει αναπτύξει υψηλούς πληθυσμούς, ιδιαίτερα στις περιοχές της Πιερίας. Διαπιστώθηκαν προσβολές στις ακτινιδιές τόσο στον κορμό και στους κλάδους όσο και στους καρπούς. Το έντομο διαχειμάζει ως γονιμοποιημένο θηλυκό.

Γενικά υπενθυμίζεται κατά την επιλογή του Φυτοπροστατευτικού Προϊόντος, να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο και χρόνο εφαρμογής. Η χρήση εγκεκριμένων Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια κυκλοφορίας από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι απαραίτητη. Επιπλέον, η πιστή τήρηση των οδηγιών της ετικέτας των Φυτοπροστατευτικών προϊόντων και η λήψη των απαραίτητων μέτρων προστασίας του χρήστη είναι σημαντικές πρακτικές για την ορθή χρήση φυτοφαρμάκων. Τέλος, τα κενά μέσα συσκευασίας (σακίδια, σακούλες) μαζί με τα κουτιά, αφού καταστραφούν προηγουμένως με σκίσιμο, για τη διασφάλιση της μη περαιτέρω χρήσης, να εναποτίθενται όλα σε σημεία συλλογής για ανακύκλωση ή ανάκτηση ενέργειας.