Κι εδώ, δεν είναι απλά ότι οι αγρότες λιγοστεύουν, τα πολύ δύσκολα αρχίζουν από την ώρα που τα µέσα παραγωγής περνούν σε κεφαλαιουχικές εταιρείες, δηλαδή σε funds και οι αγρότες µετατρέπονται µε τον καιρό σε αγρεργάτες.
Έναν αιώνα µετά
Αν δούµε λίγο πιο προσεκτικά την αγροτική ιστορία στη διάρκεια των τελευταίων 100 χρόνων, οι µεγάλες δυσκολίες που αντιµετώπιζαν οι µεµονωµένοι αγρότες των αρχών του περασµένου αιώνα, έφεραν τους συνεταιρισµούς. Οι εν λόγω οργανώσεις είχαν τεράστια συµµετοχή στην ανάπτυξη του τοµέα της αγροδιατροφής, τουλάχιστον στο δεύτερο µισό του 20ού αιώνα, συµβάλλοντας τα µάλα (δια της επιστροφής υπεραξίας) στη βελτίωση της θέσης των αγροτικών εκµεταλλεύσεων και κατ’ επέκταση των Ελλήνων παραγωγών.
Έλα, πάρε κόσµε
Ο 21ος αιώνας βρίσκει αυτές τις οργανώσεις να υφίστανται τεράστια δολιοφθορά και να παρακµάζουν υπό το βάρος της πολεµικής, που αυτές υφίστανται από την ιδιωτική πρωτοβουλία, τη διαβολή του τύπου και την υπονόµευση από την ίδια την πολιτεία. Σήµερα οι συνεταιρισµοί, ο ένας µετά τον άλλο, δίνουν τη θέση τους (µαζί µε τα περιουσιακά τους στοιχεία) στο ιδιωτικό κεφάλαιο.
Υπεραξίες
Υπάρχει µια άποψη που λέει ότι η θέση των παραγωγών βελτιώνεται όταν ενισχύεται η υπεραξία του προϊόντος που παράγουν. Ο ιδιωτικός τοµέας, υποστηρίζουν οι θιασώτες αυτής της άποψης, είναι πιο επιδέξιοι στην ενίσχυση αυτής της υπεραξίας. Ο αντίλογος λέει ότι όσο ταχύτερα αναπτύσσεται αυτή η υπεραξία, τόσο αργότερα επιστρέφει στους παραγωγούς. Μια άλλη θεώρηση λέει ότι, στην Ελλάδα τουλάχιστον, βρήκαν χώρο (αγροδιατροφή) να αναπτυχθούν οι συνεταιρισµοί όσο δεν ενδιαφέρονταν γι’ αυτό οι ιδιώτες. Και βρήκαν τρόπο να αναπτυχθούν οι προσωπικές αγροτικές εκµεταλλεύσεις όσο δεν ήθελαν καµιά σχέση µε το σπορ οι κεφαλαιουχικές εταιρείες.
Ο παράγων χρήµα
Με τον καιρό τα πράγµατα αλλάζουν. Μάλιστα, οι δυνατότητες που προσφέρονται στην ψηφιακή εποχή και γενικότερα η νέα τεχνολογία, διευκολύνουν αυτές τις αλλαγές και καθιστούν καθοριστικό τον παράγοντα χρήµα. Σε πολύ λίγο καιρό από σήµερα, η υπόθεση της αγροτικής παραγωγής δεν θα είναι θέµα εµπειρίας του διαχειριστή, αλλά καθαρά ζήτηµα του δυνάµενου να επενδύσει σε νέα τεχνολογία. Άλλωστε, η ροµποτική είναι ήδη εδώ και η συµβολή της στην παραγωγική διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη, σε αντικατάσταση αγροτών και αγρεργατών.
Η µηχανότρατα
Στο µεταξύ, οι εικόνες του Βορίδη από την Κάλυµνο και οι ύµνοι για το πρόσωπό του από τους επιτελείς του Αλιευτικού Συλλόγου µεγάλων πελαγικών ψαριών, εκτός του ότι διαιωνίζουν το ίδιο σάπιο πελατειακό σύστηµα, συντηρούν το απαραίτητο πέπλο καπνού ώστε να γίνεται η µετάβαση στη νέα «αγροτική τάξη πραγµάτων» µε τις µικρότερες δυνατές αντιδράσεις.
