Τα κτήµατα έχουν γεράσει, µαζί τους και οι αγρότες, η κορινθιακή σταφίδα όµως δείχνει να έχει αναγεννηθεί στην εγχώρια και τις διεθνείς αγορές, µε την Ελλάδα να διατηρεί εκ φύσης και ιστορικά δικαίωµα µονοπωλίου.
Η καλλιέργεια οδεύει προς εγκατάλειψη αφού λίγοι διατηρούν το απαραίτητο κουράγιο για την σκληρή – αποκλειστικά χειρωνακτική στην πλειονότητα των περιπτώσεων – δουλειά, ενώ ακόµα λιγότεροι έχουν πρόσβαση στα µέσα που απαιτούνται για την αναδιάρθρωση και αναβάθµιση των εκµεταλλεύσεών τους. Ενδεικτικό της κατάστασης, το γεγονός ότι ενώ τη δεκαετία του 1970 παράγονταν περί τους 70.000 τόνους, πλέον µετά βίας βγαίνουν 20.000 τόνοι.
Αυτό που µετά βεβαιότητας προκύπτει από το ρεπορτάζ είναι ότι όσοι έχουν µείνει, έχουν όρεξη και διάθεση να ασχοληθούν σοβαρά µε την καλλιέργεια. Όλα δείχνουν πως πλέον είναι καιρός να ξεκινήσει ένας κύκλος αναδιάρθρωσης της καλλιέργειας στην Ελλάδα, µε την ανταπόκριση νέων ανθρώπων να θεωρείται δεδοµένη. Απαραίτητο όµως είναι το να τρέξουν προγράµµατα και να διαµορφωθούν ζώνες καλλιέργειας, είτε µέσω επιδοτήσεων είτε µέσω άλλων χρηµατοδοτικών εργαλείων µε ευνοϊκούς όρους.
Σε ό,τι αφορά το βασικό αξίωµα των παραγωγών µαύρης σταφίδας, που είναι η εξασφάλιση κινήτρων για την αναµπέλωση των κτηµάτων, είναι κάτι το οποίο δεν µπορεί να ρυθµιστεί µε τις δυνάµεις τις ελεύθερης αγοράς. Τα φυτά που έχουν γεράσει, καθιστώντας παράλληλα όλο και πιο ευάλωτη την καλλιέργεια στις κλιµατικές παραξενιές, βρίσκονται σε µειονεκτικές περιοχές που ακολουθούν το γράµµα της παράδοσης. Αυτό θα µπορούσε να αποτελέσει ένα δυνατό επιχείρηµα για την προνοµιακή αντιµετώπιση της καλλιέργειας στην επερχόµενη πράσινη ΚΑΠ.
Αξίζει να σηµειωθεί ότι το κόστος εγκατάστασης µπορεί να ξεπεράσει τα 1.000 ευρώ ανά στρέµµα. Στο Αίγιο, ο παραγωγός Αντρέας Χριστόδουλος περιγράφει στην Agrenda την κατάσταση της καλλιέργειας στην περιοχή του. «Οι 60άριδες τα παράτησαν, εγώ που είµαι 42 χρονών αντέχω ακόµα, αλλά και η δουλειά στην Αιγιαλεία δεν βγαίνει εύκολα λόγω της κλίσης του εδάφους. Η αναδιάρθρωση της καλλιέργειας θα µπορούσε να γίνει µόνο αν επιδοτούνταν. Είναι όµως κάτι που αξίζει, αφού από ένα σύγχρονο κτήµα, ποτιστικό µπορεί να βγουν αποδόσεις µέχρι και 300 κιλά αποξηραµένο προϊόν».
Λιγοστά τα περιθώρια εκµηχάνισης
Σύµφωνα µε τον ίδιο µε τις δυσκολίες που συνεπάγονται τα ηλικιωµένα κτήµατα αλλά και τα λιγοστά περιθώρια εκµηχάνισης της παραγωγής, το κόστος µπορεί να φτάσει ακόµα και τα 400 ευρώ ανά στρέµµα. «Χρειάζονται χρόνια για να γίνει απόσβεση, όπως είναι κατά 95% εξαγώγιµο προϊόν µε σταθερές σχετικά πωλήσεις και η οικονοµία θα µπορούσε να το στηρίξει» εξηγεί ο ίδιος.
Απ’ ό,τι φαίνεται, το µεγαλύτερο µέρος των εκτάσεων που εγκαταλείπονται δεν αντικαθίστανται από κάποια άλλη καλλιέργεια, ενώ όποτε προκύπτει κάποια ευκαιρία, αρκετοί είναι οι παραγωγοί εκείνοι οι οποίοι αξιοποιούν τα εργαλεία που συνοδεύουν την αναµπέλωση οινοποιήσιµων ποικιλιών.
Για το αν αξίζει η επένδυση στην καλλιέργεια, ο Γιώργος Μάζος, παραγωγός από τη Νεµέα που είναι πεπεισµένος ότι όταν τα αγροτικά προϊόντα µεταποιούνται ανοίγουν άλλες πόρτες και εξηγεί: «Όλα είναι θέµα κινήτρων. Αυτή τη στιγµή υπάρχει γερασµένος πληθυσµός και αµπέλια. Όλοι περιµένουµε πώς και πώς για κάποιο πρόγραµµα αναδιάρθρωσης αµπέλου στην κορινθιακή. Σαν προϊόν έχει απίστευτη δυναµική, ενώ πλέον η εξαγωγή του µπορεί να γίνει µε άλλη αφετηρία, εκείνη των υπερτροφών, αφού δεν έχει να ζηλέψει κάτι από αυτά που θεωρούµε σούπερ φουντς και τα διαφηµίζουµε συνεχώς».
∆εν υπάρχει ανταγωνισµός στη σταφίδα
Ο ίδιος έχει φτιάξει το δικό του brand κορινθιακής σταφίδας, αφού όπως υποστηρίζει «το αγροτικό προϊόν πρέπει να το µεταποιείς για να κερδίσεις προστιθέµενη αξία». «Στην κορινθιακή δεν υπάρχει ανταγωνισµός. Το 80% παράγεται στην Ελλάδα. ∆εν ευδοκιµεί τόσο καλά σε άλλα κλίµατα. Είναι µονοπώλιο και θα µπορούσε να αποτελέσει εθνικό προϊόν, όµως δεν έχουµε εστιάσει στις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά που την διαφοροποιούν από τα άλλα αντίστοιχα προϊόντα σταφίδας».
Χρειάζονται όµως και άλλα κίνητρα και εξασφαλίσεις. Όπως επισηµαίνουν παραγωγοί, δοµικό έχει γίνει το πρόβληµα της ρευστότητας των τιµών, που υφίσταται σε τέτοιο βαθµό ώστε να αποτρέπει πολλούς από τις απαραίτητες επενδύσεις. Το 2015 η τιµή παραγωγού έφτανε τα 60 λεπτά. Την αµέσως επόµενη χρονιά έφτασε τα 70 λεπτά το κιλό, ώσπου το 2018 εκτοξεύτηκε στα 2,10 ευρώ προτού διορθωθεί στα 1,60 ευρώ το κιλό που είναι τώρα. Όπως είναι φυσικό οι διακυµάνσεις αυτές στην περίπτωση ενός προϊόντος µε καλή φήµη σε αγορές «προστιθέµενης αξίας» όπως είναι το Ηνωµένο Βασίλειο και η Γερµανία, και µε σχεδόν µηδενικό ανταγωνισµό, δεν δικαιολογούνται.
