Ακόµα και η πολλά υποσχόµενη έκθεση Πισσαρίδη για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονοµίας, στο σκέλος που σχετίζεται µε το πεδίο της αγροδιατροφής, προσεγγίζει τα θέµατα κάπως επιδερµικά ακολουθώντας την πεπατηµένη. Το ότι ο κλήρος στην Ελλάδα είναι µικρός το ξέρουµε, το να περιµένουµε όµως να µεγαλώσει χωρίς προτάσεις για ολοκληρωµένη δέσµη µέτρων, που θα φέρει αυτό το αποτέλεσµα, µάλλον είναι µάταιο.
Αντίστοιχα, έχει το ενδιαφέρον της η εκπαίδευση των αγροτών και η δια βίου µάθηση στα θέµατα του αντικειµένου τους, σίγουρα όµως δεν είναι αυτό η πρώτη προτεραιότητα σ’ αυτή τη φάση και δεν θα έχει τα επιδιωκόµενα αποτελέσµατα αν δεν προηγηθεί η επίλυση δοµικών θεµάτων οργάνωσης και σχέσεων µε την αγορά, που ταλανίζουν σήµερα την ελληνική γεωργία.
Οι Έλληνες αγρότες πηγαίνουν καλά εκεί όπου η παραγωγική προσπάθεια έρχεται να αξιοποιήσει τα ειδικότερα πλεονεκτήµατα της περιοχής και εκεί όπου υπάρχει καλή συνεργασία µε τους επόµενους κρίκους της αλυσίδας αξίας και ειδικά µε τη µεταποιητική βιοµηχανία. ∆εν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η ανάπτυξη κάποιων πετυχηµένων projects στον τοµέα της οινοποιίας, σε περιοχές όπως το Αµύνταιο και η Αργολίδα (Νεµέα), έχε βελτιώσει θεαµατικά και τη θέση των αµπελουργών. Αντίστοιχη ώθηση έχει δώσει και η Barilla στο σκληρό σιτάρι και ενδεχοµένως η Αθηναϊκή Ζυθοποιία στο κριθάρι βυνοποίησης. Μπορούν ωστόσο τα παραδείγµατα να πολλαπλασιαστούν και να γίνουν και καλύτερα. Κάτι ανάλογο ξεκινάει αυτό τον καιρό στο βιοµηχανικό ροδάκινο µε το cluster της ∆υτικής Μακεδονίας, οψόµεθα.
Αυτό που σίγουρα δεν χρειάζεται είναι η συνεχής ανάµειξη του κράτους στη σχέση µεταξύ των συντελεστών της αγοράς. Αυτό το οποίο έχει αποτύχει είναι η κοµµατικοποίηση των συνεταιρισµών, µε µετατροπή τους σε δίκτυα προσέλκυσης ψηφοφόρων, η δουλική στάση, κάποιες φορές, των πολιτικά κρατούντων µπροστά στους οικονοµικά ισχυρούς και οι συνεχείς «εκπτώσεις» όσον αφορά τα θέµατα που δύναται να βελτιώσουν τη θέση των αγροτών.
