Οδηγός εφαρμογής των προτύπων καλής γεωργικής περιβαλλοντικής κατάστασης ΚΓΠΚ 5 και 6 του ΥΠΑΑΤ

Οι διατάξεις για την εφαρμογή των προτύπων Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ) 5 και 6 έχουν ώς στόχο την αειφορική διαχείριση των γεωργικών εδαφών. Οι υποχρεώσεις των γεωργών περιγράφονται στις παραγράφους 1 έως 3 του άρθρου 5 της αριθ. 1313/178948/09.06.2023 Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ Β’ 3777).

Η ΚΓΠΚ 5 εστιάζει στην αποτελεσματική διαχείριση της κατεργασίας του εδάφους με σκοπό τη μείωση του κινδύνου υποβάθμισης και διάβρωσης του, εφιστώντας την προσοχή στους γεωργούς στην κλίση των εδαφών.

Ειδικότερα, σε αγροτεμάχια αροτραίων καλλιεργειών με κλίση από 6% έως 12%, η άροση πρέπει να γίνεται κατά τις ισοϋψείς ή διαγώνια. Αυτή η παραδοσιακή πρακτική εξασφαλίζει ότι σε πιθανή έντονη βροχόπτωση δε θα παρασυρθεί το επιφανειακό και πιο γόνιμο έδαφος, εκπλένοντας τα απαραίτητα για την ανάπτυξη της καλλιέργειας θρεπτικά στοιχεία. Απαιτείται προσεκτικός χειρισμός των γεωργικών ελκυστήρων για την αποφυγή του κινδύνου ανατροπής.

Σε περίπτωση κλίσης άνω του 12%, οι γεωργοί υποχρεούνται να αφήνουν κάθετες, ακαλλιέργητες ζώνες ανάσχεσης πλάτους 5 μέτρων σε απόσταση 40 μέτρων μεταξύ τους, διασφαλίζοντας έτσι τη σταθερότητα του εδάφους. Αυτή η υποχρέωση μπορεί να εφαρμόζεται συλλογικά, αρκεί τα αγροτεμάχια να εφάπτονται, ενώ επιτρέπεται η χρήση στοιχείων, όπως οι υπάρχουσες αναβαθμίδες, αναχώματα και νησίδες φυσικής βλάστησης.

Σε αγροτεμάχια με κλίση μεγαλύτερη του 15% απαγορεύεται η άροση από 1 Νοεμβρίου εκάστου έτους έως και 15 Μαρτίου του επόμενου έτους. Αυτή η πρακτική προστατεύει το έδαφος στις περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων. Σε συνδυασμό μάλιστα με φυτοκάλυψη εξασφαλίζει την αειφορία των εδαφών. Για τον ίδιο λόγο απαγορεύεται η καταστροφή των ξερολιθιών, αναχωμάτων και των φυσικών πρανών στα όρια των αγροτεμαχίων.

Η άρδευση στα αγροτεμάχια με κλίση άνω του 6% πρέπει να αποφεύγεται με τη μέθοδο της κατάκλυσης, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους.

Στο πλαίσιο της ΚΓΠΚ 6, η έμφαση δίνεται στη σημασία της εδαφοκάλυψης ως ζωτικού παράγοντα στην προστασία των εδαφών από τη διάβρωση, τη διατήρηση και αύξηση της οργανικής ουσίας και στην προστασία των υδροφορέων από τη ρύπανση.  

Επιβάλλεται, συνεπώς η ύπαρξη φυτικής κάλυψης κατ’ ελάχιστον την περίοδο από 15 Νοεμβρίου έκαστου έτους έως και 5 Μαρτίου του επόμενου έτους:

α. σε όλα τα αγροτεμάχια με αροτραίες καλλιέργειες
β. στα αγροτεμάχια μονίμων καλλιεργειών με κλίση πάνω από 10%.

Η εδαφοκάλυψη μπορεί να πραγματοποιείται με διάφορους τρόπους, όπως:

1. με ύπαρξη χειμερινής καλλιέργειας σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης στα αρόσιμα αγροτεμάχια ,
2. με φυτικά υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας
3. με αυτοφυή βλάστηση, αποφεύγοντας τη χρήση ζιζανιοκτόνων κατά την περίοδο ευαισθησίας
4. με την εφαρμογή άλλης πρακτικής ισοδυνάμου αποτελέσματος, που προστατεύει το έδαφος κατά την εν λόγω ευαίσθητη περίοδο. δηλαδή προστασίας του εδάφους κατά την προαναφερθείσα ευαίσθητη πε- ρίοδο. Τέτοιες πρακτικές μπορεί να είναι:

•  η πρακτική της σποράς φυτών εδαφοκάλυψης, με δυνατότητα οικονομικής ενίσχυσης μέσω του οικολογικού προγράμματος 31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας»
•  η εφαρμογή φυτικού υλικού (όπως φύλλα, κλαδιά, άχυρο, υπολείμματα καλλιεργειών ή κομπόστ, πριονίδι κ.ά.)

Στις μόνιμες καλλιέργειες ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί με όλους τους παραπάνω τρόπους αλλά ΚΑΙ με :

• συγκαλλιέργεια με κάποια αροτραία καλλιέργεια ή αρωματικά φυτά ή
• με ψυχανθή που σπέρνονται και ενσωματώνονται στο έδαφος, πρακτική η οποία μπορεί να ενισχύεται οικονομικά στο πλαίσιο του οικολογικού προγράμματος 31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας».

 Αναλυτικά ο οδηγός εδώ.