Η πολυαναμενόμενη έκθεση, η οποία προτείνει μεταρρυθμίσεις στην ενιαία αγορά της ΕΕ, δόθηκε στη δημοσιότητα την Τετάρτη 17 Απριλίου κατά τη διάρκεια διήμερης συνόδου κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών στις Βρυξέλλες.
«Η αποτυχία επίτευξης μίας συλλογικής προσπάθειας θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές και λογικές αντιστάσεις από διάφορες οικονομικές ομάδες», προειδοποιεί ο Λέτα.
«Σήμερα μπορεί να είναι οι αγρότες, αύριο οι εργαζόμενοι στην αυτοκινητοβιομηχανία που θα αισθάνονται ότι επωμίζονται δυσανάλογα το κόστος της μετάβασης χωρίς επαρκή υποστήριξη», αναφέρει.
Ωστόσο, ο Λέτα τονίζει ότι η ΕΕ πρέπει να εκπληρώσει τους «φιλόδοξους πράσινους στόχους» της, καθώς το μέλλον του μπλοκ των 27 μελών «εξαρτάται από αυτές τις δεσμεύσεις».
Ζημιές 170 δις σε 2 χρόνια από ακραία φαινόμενα
Η έκθεση επισημαίνει επίσης πως οι πολιτικές αδράνειας αποδεικνύονται εκ των πραγμάτων πιο επιζήμιες, καθώς τα ακραία κλιματικά φαινόμενα που πλήττουν τον αγροτικό τομέα γίνονται όλο και πιο συχνά. Τα τελευταία πέντε χρόνια, τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκάλεσαν ζημίες 170 δισεκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ.
Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, ο Λέτα προτείνει τη δημιουργία ενός ταμείου κρατικής ενίσχυσης σε επίπεδο ΕΕ για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης του μπλοκ.
Οι προειδοποιήσεις του έρχονται μετά από τον προσδιορισμό από εμπειρογνώμονες των ακραίων καιρικών φαινομένων ως κύρια ανησυχία για την επισιτιστική ασφάλεια της ΕΕ το 2024, σύμφωνα με αξιολόγηση που δημοσιεύτηκε την Τρίτη 16 Απριλίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο φόβος της διεύρυνσης για το καλάθι των επιδοτήσεων
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας προσπάθησε επίσης να κατευνάσει τις ανησυχίες σχετικά με την ένταξη νέων κρατών μελών στην ΕΕ, ιδίως της αγροτικής δύναμης της Ουκρανίας, και τις επιπτώσεις της στις αγροτικές επιδοτήσεις για τη γεωργία του μπλοκ.
«Αυτή η διεύρυνση δεν πρέπει να αντιληφθεί, ούτε από τις κυβερνήσεις ούτε από τους πολίτες, ως τερματισμός της στήριξης της ανάπτυξης και της σύγκλισης –ιδιαίτερα για τις πιο πρόσφατα προσχωρημένες χώρες– που παρέχεται από την πολιτική συνοχής και την Κοινή Αγροτική Πολιτική», αναφέρεται στο κείμενο.
Μια εσωτερική μελέτη του Συμβουλίου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο μπλοκ, με βάση το υφιστάμενο σύστημα πληρωμών ανά εκτάριο της ΚΓΠ, θα οδηγούσε σε μείωση των γεωργικών επιδοτήσεων για τα υπόλοιπα κράτη μέλη κατά 20%.
Ωστόσο, μια πρόσφατη ανάλυση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σημειώνει ότι αυτές οι εκτιμήσεις πρέπει να ληφθούν με κάποιο σκεπτικισμό. Η ανάλυση του Κοινοβουλίου αναφέρει ότι η ΚΓΠ πιθανότατα θα μεταρρυθμιστεί υπό το πρίσμα της προσχώρησης νέων μελών, περιορίζοντας τον κατακερματισμό των επιδοτήσεων «για να αποτραπούν οι δυσανάλογες πληρωμές στις μεγαλύτερες γεωργικές εκμεταλλεύσεις της Ουκρανίας».
Υπό όρους οι κρατικές ενισχύσεις
Η έκθεση προτείνει επίσης την ανάπτυξη λύσεων που επιτρέπουν στοχευμένες δημόσιες επιδοτήσεις για τομείς που έχουν ανάγκη, αποτρέποντας ταυτόχρονα τον κατακερματισμό της ενιαίας αγοράς της ΕΕ -ιδίως μετά τη χαλάρωση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων από το μπλοκ το 2022 για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία.
Η ανάλυση της Euractiv για τις κρατικές ενισχύσεις που χορηγούνται στον αγροδιατροφικό τομέα αποκάλυψε σημαντικές ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών. Για παράδειγμα η Πολωνία, ξόδεψε σχεδόν 4 δισεκατομμύρια ευρώ σε δημόσιες επιδοτήσεις από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
«Ενώ η προοδευτική χαλάρωση των κρατικών ενισχύσεων ως απάντηση στις πρόσφατες κρίσεις συνέβαλε στον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων στην πραγματική οικονομία (…), προκάλεσε επίσης στρεβλώσεις του ανταγωνισμού», τονίζει ο Λέτα.
Σημείωσε ότι αυτές οι στρεβλώσεις θα μπορούσαν να «ενισχύονται» λόγω των διαφορετικών δυνατοτήτων δαπανών των επιμέρους κρατών μελών και πρότεινε έναν «μηχανισμό συνεισφοράς κρατικής βοήθειας» βάσει του οποίου οι χώρες θα διαθέσουν μέρος της εθνικής τους χρηματοδότησης για πανευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και επενδύσεις.
Ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός προειδοποίησε ότι τα δημόσια κονδύλια πρέπει να υπόκεινται σε όρους και να συμβάλλουν σε «κοινούς στόχους δημόσιας πολιτικής».
Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές
Το κείμενο υπογραμμίζει επίσης τις σοβαρές κατηγορίες για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές από μεγάλους χονδρέμπορες της αγοράς στον αγροδιατροφικό τομέα.
Αν και ο Λέτα αναφέρει ότι η ΕΕ προσπάθησε να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα με την υιοθέτηση της Οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές (UTP) το 2019, η έκθεση αναγνωρίζει δυσκολίες στην επιβολή των κανόνων για εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ.
Σε απάντηση, καλεί την ΕΕ να δώσει στις εθνικές αρχές περισσότερες εξουσίες για την αντιμετώπιση ύποπτων παραβιάσεων των κανόνων ανταγωνισμού μέσω μιας κοινής διαδικασίας για όλες τις διασυνοριακές υποθέσεις.
Η Επιτροπή ανακοίνωσε πρόσφατα, ότι θα διενεργήσει εις βάθος αξιολόγηση των κανόνων και θα προτείνει νομοθετικές αλλαγές, εάν χρειαστεί έως το 2025. Σχεδιάζει επίσης να δημιουργήσει ένα παρατηρητήριο για την παρακολούθηση των εμπορικών πρακτικών, των περιθωρίων και του κόστους στις αλυσίδες εφοδιασμού αγροδιατροφικών προϊόντων της ΕΕ.
Με πληροφορίες από Euractiv
