Δύο εξελίξεις λίγο πριν την ουσιαστική έναρξη της παραγωγής ελαιολάδου στην Ελλάδα, έρχονται να διαμορφώσουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον στην αγορά, που θα μπορούσε να αναβαθμίσει τη θέση του εγχώριου προϊόντος σε χώρες-στόχους, παρασύροντας ανοδικά και την τιμή του. Έτσι, από την μια η επιβάρυνση με 25% των εξαγωγών ισπανικού ελαιολάδου στις Ηνωμένες Πολιτείες σε συσκευασίες κάτω των 18 κιλών και από την άλλη η επίσπευση έγκρισης από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του αιτήματος που είχαν υποβάλει οι ισπανικοί συνεταιρισμοί, αναφορικά με την αποθεματοποίηση 300.000 τόνων ελαιόλαδου της κατηγορίας λαμπάντε, στρώνουν το έδαφος για τον ελληνικό κλάδο.
Να σημειωθεί βέβαια ότι τίποτε δεν είναι τόσο εύκολο όσο φαίνεται, καθώς, εφόσον πράγματι οι Ισπανοί χάσουν μερίδια στις ΗΠΑ, αυτό θα σημαίνει αυτομάτως ότι θα μετατοπιστεί το ενδιαφέρον τους σε άλλες αγορές για τις οποίες οι εγχώριοι εξαγωγείς δίνουν μάχη. Παράλληλα ήδη οι Ισπανοί βγαίνουν φθηνότεροι στην αγορά των ΗΠΑ, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του Ελαίας Καρπός, ήδη έχουν γίνει δεσμεύσεις για απορρόφηση της διαφοράς που προκύπτει εξαιτίας των δασμών από τις ισπανικές βιομηχανίες, οι οποίες δεν θέλουν να χάσουν τα μερίδιά τους και στο μέλλον.
Εφόσον οι δασμοί κρατήσουν για πάνω από δύο χρόνια, τόσο το ελαιόλαδο όσο και οι επιτραπέζιες ελιές από την Ελλάδα, μπορούν να πλασαριστούν με καλύτερες προοπτικές στη μεγάλη αγορά των ΗΠΑ. Έτσι, μέσω µιας επιθετικής προωθητικής καµπάνιας οι ελληνικές εταιρείες µπορούν να διεκδικήσουν µερίδια στην αµερικανική αγορά απευθείας από τις αντίστοιχες µικρές ισπανικές. Σύµφωνα µε τον Μανώλη Καρπαδάκη από την Terra Creta,η χώρα θα πρέπει «να εκµεταλλευτεί την κατάσταση και να αναπτύξει µια επιθετική καµπάνια προβολής του ελληνικού επώνυµου τυποποιηµένου και αυθεντικού ελαιολάδου». Σηµαντικό είναι να µην χαθούν σε τρύπες τα προγράµµατα προώθησης που θα διευκόλυναν ουσιαστικά τις προσπάθειες, την αναγκαιότητα των οποίων επισηµαίνουν συνεχώς οι πρεσβείες σε χώρες στόχους για το εθνικό προϊόν.
Ο άλλος δίαυλος για αύξηση των πωλήσεων είναι η Ιταλία, που φυσικά εδώ χάνεται ελέω χύµα, η προστιθέμενη αξία της τυποποίησης. Είναι σίγουρο πως οι Ιταλοί θα σπεύσουν να κερδίσουν το χαµένο µερίδιο των Ισπανών, και προκειµένου να αυξήσουν τον όγκο των blends τους, θα στραφούν στα ελληνικά ελαιόλαδα. Μάλιστα, μια είδηση που πέρασε στα ψιλά γράμματα, είναι το γεγονός ότι και το ιταλικό ελαιόλαδο ενδέχεται να αντιμετωπίσει δασμούς, εφόσον η συσκευασία του προϊόντος δεν μπορεί να πιστοποιήσει πως η χώρα προέλευσης του ελαιολάδου δεν είναι η Ισπανία, σύμφωνα με δηλώσεις του γενικού διευθυντή της Ένωσης Ελαιολάδου Βορείου Αμερικής, Joseph Profaci.
Υπάρχουν βέβαια και πιο συγκρατημένοι αναφορικά με τις δυνατότητες που ανοίγονται στην αμερικανική αγορά. Σε µια πιο ψύχραιµη προσέγγιση, προβαίνει ο Άρης Κεφαλογιάννης, ο οποίος υποστηρίζει πως η ευκαιρία είναι «περιορισµένη», κάνοντας µια εκτίµηση αύξησης των πωλήσεων της Ελλάδας κοντά στο 10 µε 15%, το πολύ.
«Η Τυνησία και η Ιταλία θα είναι οι πιο κερδισµένες, αφού έχουν καλύτερα αντανακλαστικά. Η Ιταλία το κάνει δεκαετίες, ενώ η Τυνησία τα τελευταία δύο χρόνια έχει καταβάλει σηµαντικές προσπάθειες ώστε να προωθήσει το ελαιόλαδό της στις ΗΠΑ. Η κορύφωση των προσπαθειών της συνέπεσε µε την εξέλιξη αυτή» εξηγεί ο κ. Κεφαλογιάννης. Σύµφωνα µε τον ίδιο, «τις ευκαιρίες για να τις εκµεταλλευτείς, πρέπει να βρίσκεσαι σε πλεονεκτική θέση στα δίκτυα διανοµής». ∆υστυχώς η Ελλάδα υστερεί σε αυτό το κοµµάτι, ενώ αντιθέτως η Τυνησία έχει κατευθύνει όλες της τις προσπάθειες προς τα εκεί. Όπως µάλιστα ανέφερε ο κ. Κεφαλογιάννης «ξέρω προσωπικά περίπτωση που καλύφθηκε από συγκεκριµένο δίκτυο διανοµής το κενό της Ισπανίας από τυνησιακή εταιρεία».
Το κυνήγι στην αγορά των ΗΠΑ
Τα τελευταία στοιχεία από την αμερικανική αγορά, φωτογραφίζουν μέχρι έναν βαθμό το κυνήγι που γίνεται εκεί από τις εταιρείες ελαιολάδου της Μεσογείου. Σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2018, οι εισαγωγές ελαιολάδου στις ΗΠΑ υπολογίζονται στα 1,48 δισ. δολάρια. Μέχρι τον Αύγουστο του 2019, ο συνολικός τζίρος έφτασε τα 875 εκατ. δολάρια, όταν το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι ξεπέρασε τα 1 δισ. Πρόκειται για μια μείωση 14,27%.
Η λίστα με τους κορυφαίους προμηθευτές ελαιολάδου των Ηνωμένων Πολιτειών αποτελείται από την Ισπανία, την Ιταλία, την Τυνησία και την Τουρκία, ενώ η Ελλάδα συμπληρώνει την πεντάδα. Από το εμπόριο αυτό, η Ισπανία πέτυχε τζίρο 341,22 εκατ. δολάρια, η Ιταλία 340,69 εκατ. δολάρια, η Τυνησία 68,58 εκατ. δολάρια, η Τουρκία 32,86 εκατ. δολάρια και η Ελλάδα 31,26 εκατ., συντηρώντας ένα 3,4% του συνολικού τζίρου.
Οι Ισπανοί παραγωγοί διαμαρτύρονται στη Μαδρίτη
Το ντόμινο εξελίξεων που ακολούθησε την ανακοίνωση της λίστας με των δασμών που ετοίμασε το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ (USTR) με αφορμή τη διαμάχη ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ουάσιγκτον για αθέμιτες επιδοτήσεις στην Airbus, επιδοτήσεις που αδίκησαν την αμερικανική Boeing, είδε τη μέση τιμή ελαιολάδου στην Ισπανία να πέφτει από τα 2,25 στα 2,05 λεπτά ανά κιλό. Αυτό ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τους Ισπανούς παραγωγούς, οι οποίοι πριν από λίγες μέρες συγκεντρώθηκαν στους δρόμους της Μαδρίτης, διαμαρτυρόμενοι για την υφιστάμενη κατάσταση.
Η εγχώρια επιτραπέζια ελιά, έχει τη θέση της στις ΗΠΑ
Δασμοί 25% έρχονται να προστεθούν στον ήδη επιβαρυμένο τιμοκατάλογο ισπανικών επιτραπέζιων ελιών, οι οποίες άλλωστε βρίσκονται στο στόχαστρο του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου εδώ και σχεδόν δύο χρόνια. Δεδομένης της έντονης παρουσίας των ελληνικών επιχειρήσεων στην αγορά της επιτραπέζιας ελιάς στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι δυνατότητες εδώ διαφαίνονται μεγαλύτερες. Ωστόσο ενέχει και εδώ ο κίνδυνος οι Ισπανοί να ρίξουν και άλλο τις τιμές τους και κυρίως να διεκδικήσουν άλλες αγορές στις οποίες οι Έλληνες εξαγωγείς δίνουν μάχες για την παρουσία τους. Παράλληλα, όπως με το ελαιόλαδο, έτσι και εδώ, τα εμπόδια των Ισπανών δεν είναι ανυπέρβλητα, αφού διατηρούν την δυνατότητα να στέλνουν χύμα προϊόν στις ΗΠΑ που θα τυποποιείται εκεί, προσφέροντας ικανοποίηση και στον πρόεδρο Τραμπ, ο οποίος θεωρητικά επιχειρεί με τη δασμολογική πολιτική του να φέρει και θέσεις εργασίας στη χώρα του. Παράλληλα, ήδη ισπανικοί κολοσσοί έχουν αγοράσει μερίδια αμερικανικών εταιρειών επιτραπέζιας ελιάς, διευκολύνοντας με τον τρόπο αυτό τις δουλειές τους.
Σε κάθε περίπτωση πάντως τα αντανακλαστικά των ελληνικών επιχειρήσεων επιτραπέζιων ελιών είναι περισσότερο ακονισμένα και οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι αναγνωρίζουν πως πρόκειται για μια θετική εξέλιξη.
Διατροφική τάση το greek salad
Εδώ ας σημειωθεί πως η αμερικανική αγορά, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Ζούκα της Amalthia SA, είναι πιο ενδιαφέρουσα για την βιομηχανία, ακόμα και από την ευρωπαϊκή. «Η ευρωπαϊκή αγορά είναι κορεσμένη. Αντιθέτως ο Αμερικανός ανακάλυψε καθυστερημένα την ελιά, οπότε αυτό αφήνει περισσότερα περιθώρια», εξηγεί ο ίδιος. Άλλωστε το λεγόμενο «greek salad» συνιστά διατροφική τάση στις ΗΠΑ σύμφωνα με τον κ. Ζούκα, που επισημαίνει πως η ελιά είναι βασικό συστατικό τόσο της χωριάτικης σαλάτας, όσο και της μεσογειακής διατροφής εν γένει.
