Η ΕΕ απάντησε στη ρωσική επιθετικότητα µε µια συνοχή και αποφασιστικότητα που σπάνια έχει δει στο παρελθόν. Μαζί µε τις ΗΠΑ, η ΕΕ ξεκίνησε ένα µπαράζ κυρώσεων που έχει έναν καταστροφικό αντίκτυπο στη ρωσική οικονοµία. Κινητοποίησε τεράστια πρόσθετη χρηµατοδότηση για την Ουκρανία. Ακόµη πιο δραµατικά, για πρώτη φορά η ΕΕ έδωσε όπλα σε χώρα που δέχθηκε επίθεση. Και οι χώρες της ΕΕ άνοιξαν τα σύνορα τους για το µεγάλο κύµα των προσφύγων, ξεπερνώντας τις µακροχρόνιες διαιρέσεις τους σε αυτόν τον τοµέα. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέµατα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, Ζοζέφ Μπορέλ, χαρακτήρισε την απάντηση της ΕΕ ως τη γέννηση µιας «γεωπολιτικής Ευρώπης».
Αλλά ενώ η ΕΕ σ’ αυτή την περίπτωση έδειξε την ικανότητα της να αντιµετωπίσει µια εξαιρετική πρόκληση, εισέρχεται µόλις σε µια εποχή που θα παρουσιάσει πολλές σοβαρές απειλές, που απαιτούν σκληρές επιλογές και αποφασιστική δράση. Η ΕΕ πρέπει να αναπτύξει τα εργαλεία της για να της επιτραπεί να γίνει πιο αποτελεσµατική µε έναν βιώσιµο τρόπο. Οι τρέχουσες ρυθµίσεις εξωτερικής πολιτικής πάσχουν από σειρά διαρθρωτικών προβληµάτων. Η λήψη αποφάσεων µε βάση την οµοφωνία 27 χωρών, αντιπροσωπεύει έναν προφανή περιορισµό που συχνά συνεπάγεται καθυστερήσεις και µερικές φορές εµπόδια. Η κατανοµή των ρόλων µεταξύ των διαφόρων θεσµικών παραγόντων, όπως το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο, η Κοµισιόν, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής ∆ράσης, δεν είναι σωστά καθορισµένη, και οι ηγέτες τους συχνά λειτουργούν ανταγωνιστικά. […].
Οι τρέχουσες ρυθµίσεις της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, αναπτύχθηκαν σε ένα περιβάλλον στο οποίο ο κόσµος φαινόταν να κινείται προς µια διεθνή τάξη βασισµένη στους κανόνες, και στο οποίο οι Ευρωπαίοι µπορούσαν να βασιστούν στην καλοπροαίρετη ηγεσία των ΗΠΑ. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία σηµατοδοτεί ένα ιδιαίτερα δραµατικό στάδιο στο πέρασµα σε έναν ανελέητο ανταγωνισµό των µεγάλων δυνάµεων. Κι ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει αναζωογονήσει µια λειτουργική, διατλαντική σχέση µετά τα δύσκολα χρόνια του Τραµπ, δεν είναι σαφές αν αυτό θα ισχύει και µετά το 2024. Είναι εποµένως αβέβαιο εάν η τωρινή οικοδόµηση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στις «καταιγίδες» της νέας εποχής.
*Επισκέπτη µελετητή στο Carnegie Europe στις Βρυξέλλες
