Τις προθέσεις των Βρυξελλών να εισαγάγουν φίλτρα στις περιπτώσεις εκμεταλλεύσεων που δικαιούνται της επερχόμενης ενίσχυσης για τα λιπάσματα, αποκαλύπτει σε έγκριτη οικονομική εφημερίδα της Πολωνίας, ο επίτροπος γεωργίας, Γιάνουζ Βοϊτσεχόφσκι.
Το ύφος της ενίσχυσης θα είναι αυτό της έκτακτης κρατικής ενίσχυσης ξεκαθαρίζει εκεί ο Πολωνός επίτροπος. Με άλλα λόγια, καθίσταται ξεκάθαρο, τώρα που οι ζυμώσεις για την διαμόρφωση του πλαισίου βρίσκονται κοντά στην ολοκλήρωσή τους, ότι ο κονδύλι θα προέρθει τελικά από εθνικούς και όχι κοινοτικούς πόρους.
Η κυρίαρχη προβληματική, η οποία άλλωστε καθυστερεί και τη δημοσίευση του πλαισίου ενίσχυσης από πλευράς Κομισιόν κατά 20 περίπου ημέρες, έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι συνθήκες της αγοράς διαφέρουν ανά προϊόν και ανά τύπο εκμετάλλευσης. Δηλαδή, όπως λέει ο επίτροπος γεωργίας, εκμεταλλεύσεις που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της παραγωγής σιτηρών, μάλλον ευνοούνται και έχουν ήδη ευνοηθεί από την συνθήκη ανόδου των τιμών, η οποία εκδηλώθηκε ήδη από τα μέσα του 2021. «Πρέπει να δούμε προσεκτικά ποιοι και πόσο πλήττονται. Κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις με ιδιοπαραγωγή ζωοτροφών λειτουργούν εδώ και μήνες με αρνητικό πρόσημο. Δεν ισχύει το ίδιο για εκμεταλλεύσεις καλλιέργειας καλαμποκιού και σιτηρών με κατεύθυνση τις αγορές» θα πει χαρακτηριστικά ο κ. Βοϊτσεχόφσκι, «προδίδοντας» τη στάση της Κομισιόν επί του ζητήματος.
Οι δενδρώδεις καλλιέργειες, αντιμετωπίζουν και αυτές μεγαλύτερη έκθεση στο ζήτημα των ανατιμήσεων στα λιπάσματα. Πρόκειται για μια ανησυχητική διαπίστωση που έρχεται από τα ελληνικά παραγωγικά κέντρα, η οποία ήδη αποτυπώνεται στις πωλήσεις των καταστημάτων εφοδίων καθώς και σε έναν νοητό άξονα που χωρίζει τον Βορά με το Νότο. Στην περίπτωση των παραγωγικών κέντρων της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας, τα µηνύµατα από τους παραγωγούς θέλουν την καλλιεργητική τους ατζέντα να προσαρµόζεται µε µεγαλύτερη ευκολία στις ανατιµήσεις που υπόκειται η αγορά λιπασµάτων. Από την άλλη, στις νοτιότερες περιοχές της χώρας όπου η αγροτική παραγωγή βασίζεται κυρίως σε κηπευτικά και δενδρώδεις καλλιέργειες, µε προεξέχουσα την καλλιέργεια ελιάς, η εικόνα είναι µάλλον αποθαρρυντική. Εδώ υπάρχει και ο κίνδυνος της υπολίπανσης, µε την προσέγγιση των παραγωγών να θυµίζει την οπισθοδροµική τάση που αναπτύχθηκε στις αρχές της προηγούµενης δεκαετίας, όταν η κατανάλωση λιπασµάτων σε επίπεδο χώρας συρρικνώθηκε σε αντιπαραγωγικά επίπεδα.
Συνοπτικά λοιπόν πέντε είναι οι βασικοί άξονες, όπως προκύπτουν από πηγές της Agrenda αλλά και τις δημόσιες τοποθετήσεις ευρωπαίων αξιωματούχων τα τελευταία 24ωρα:
- Η έγκριση των σχεδίων γίνει άμεσα για να επισπευσθεί η χορήγηση της ενίσχυσης.
- Η χρηματοδότηση του μέτρου θα γίνει από εθνικούς πόρους.
- Θα υπάρξει μέγιστο όριο ενίσχυσης ανά εκμετάλλευση.
- Θα γίνει εξειδίκευση των δικαιούχων της ενίσχυσης με βάση τον αγροτικό κλάδο δραστηριοποίησης.
- Πλαφόν στο μέγιστο ποσό κονδυλίου ανά κράτος μέλος.
Η Κομισιόν εξετάζει την εισαγωγή ενός πλαφόν στο συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά κράτος μέλος, ώστε να περιοριστεί όσο γίνεται περισσότερο ο αντίκτυπος που θα έχει το μέτρο της επιδότησης ανάμεσα στα κράτη με ισχυρές οικονομίες και αυτά με μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα, όπως είναι η Ελλάδα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Πολωνία έχει καταρτίσει σχέδιο που αφορά στην κατανομή 600 εκατ. ευρώ για την επιδότηση της αγοράς λιπασμάτων με 100 ευρώ ανά τόνο. Ο αρχικός σχεδιασμός της πλατείας Βάθη, που σημειώνεται ότι ακόμα βρίσκεται σε stand by, δεν υπερβαίνει τα 65 με 80 εκατ. ευρώ, στην περίπτωση εφαρμογής του πλάνου για κουπόνι 150 έως 200 ευρώ για την αγορά λιπασμάτων.
Τα φίλτρα αυτά πάντως έρχονται να διευκολύνουν την προσαρμογή του επερχόμενου μέτρου, πάνω στον σκελετό που περιγράφει το πριμ των έως 2.000 ευρώ ανά εκμετάλλευση, όπως περιγράφεται σε προηγούμενα ρεπορτάζ της Agrenda.
