Στροφή προς τα έξω για την ελληνική ρίγανη

Οι κυριότερες χώρες προορισμού των ελληνικών εξαγωγών είναι οι ΗΠΑ και η Γερμανία, ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονο εισαγωγικό ενδιαφέρον από τη Ρωσία που όμως δεν έχει μεταφραστεί ακόμα σε σημαντικές συμφωνίες. Στην εσωτερική αγορά, η σημαντικότερη χρήση της ρίγανης είναι η μαγειρική. Οι μεγαλύτερες ποσότητες απορροφώνται από τις ταβέρνες και τα εστιατόρια απ ευθείας από τους παραγωγούς, όπως μας πληροφορεί ο Γιώργος Ζαβός, ιδιοκτήτης βιολογικού κτήματος στην περιοχή της Φθιώτιδας. Η τιμή παραγωγού έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια στα 10 ευρώ το κιλό η τριμμένη και στα 5-6 ευρώ το κιλό η άτριφτη. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα οι παραγωγοί συσκευάζουν το προϊόν τους σε μικρές συσκευασίες και τις διαθέτουν στο λιανικό εμπόριο στο 1 ευρώ τα 40 γραμμάρια τριμμένης αποξηραμένης ρίγανης.

Ευνοϊκές συνθήκες

Η καλλιέργεια της ρίγανης στη χώρα μας αποτελεί μια σχετικά νέα τάση στη γεωργία, η οποία βρήκε πρόσφορο έδαφος εξαιτίας των ευνοϊκών εδαφοκλιματικών συνθηκών που επικρατούν στην Ελλάδα. Μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες η συλλογή της ρίγανης γινόταν από τις αυτοφυείς φυτείες, ωστόσο η αύξηση της ζήτησης των προϊόντων των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών λόγω των πολύτιμων ιδιοτήτων τους οδήγησε στη συστηματική καλλιέργεια. Οι μικρές απαιτήσεις της ρίγανης σε καλλιεργητικές φροντίδες αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της, η οποία καλλιεργείται συχνά ως βιολογική διατηρώντας το χαρακτήρα του προϊόντος που προέρχεται απευθείας από τη φύση.
Η φυτεία ρίγανης μπορεί να έχει διάρκεια οικονομικής ζωής έως και 10 έτη. Τον πρώτο χρόνο ανοιξιάτικης εγκατάστασης η απόδοση είναι ελάχιστη και δεν αξίζει να συγκομισθεί. Όταν πρόκειται, όμως, για φθινοπωρινή εγκατάσταση, μπορεί να φτάσει μέχρι 40 κιλά τριμμένη ρίγανη. Τον δεύτερο χρόνο η παραγωγή τριπλασιάζεται, ενώ από τον τρίτο χρόνο οι αποδόσεις σε χορτομάζα και τριμμένη ρίγανη φθάνουν στο ανώτερο σημείο της φυτείας. Οι αποδόσεις διατηρούνται σταθερές μέχρι τον έκτο χρόνο και στη συνέχεια αρχίζουν να φθίνουν.
Η ρίγανη ευδοκιμεί σε ποικιλία εδαφών. Ο πολλαπλασιασμός της γίνεται με σπόρους και παραφυάδες. Φυτεύεται από τον Οκτώβριο μέχρι και τον Απρίλιο, αλλά καλύτερη εποχή θεωρείται το τέλος Φεβρουαρίου και ο Μάρτιος. Η άριστη θερμοκρασία ανάπτυξης της είναι 18-22οC, με όριο 4-33οC, ενώ τα μεγαλύτερα του ενός έτους φυτά αντέχουν σε θερμοκρασίες -25 έως 42οC.

Η μέση απόδοση της ξηρικής ρίγανης είναι 97 κιλά το στρέμμα με μέγιστη τα 180 κιλά το στρέμμα και ελάχιστη τα 50 κιλά το στρέμμα. Για να είναι βιώσιμη μια καλλιέργεια ρίγανης υπολογίζεται ότι χρειάζονται περίπου 20 στρέμματα, τα οποία συνολικά αποφέρουν περίπου 1,5 τόνο ρίγανης ετησίως. Το κόστος εγκατάστασης μιας φυτείας ρίγανης εκτιμάται στα 220 ευρώ το στρέμμα στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και οι δαπάνες του φυτωρίου.
Σημειώνεται ότι λόγω της αργής βλάστησης του σπόρου οι εργασίες σε αυτό διαρκούν πολλούς μήνες (Οκτώβριος-μέσα Μαΐου). Στο κόστος παραγωγής, το μεγαλύτερο ποσοστό των δαπανών καταλαμβάνει το αναλώσιμο κεφάλαιο και ιδιαίτερα το κόστος καταπολέμησης των ζιζανίων. Για τα προϊόντα της ρίγανης υπάρχει η δυνατότητα πολλών εφαρμογών στη βιομηχανία παρασκευής ροφημάτων, στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών (για αρωματισμό και συντήρηση), στη ζαχαροπλαστική, στη μαγειρική, στη φαρμακοβιομηχανία, στη βιομηχανία καλλυντικών και την αρωματοποιία.

Ανεξέλεγκτα
Την προσοχή στον τρόπο και την εποχή συλλογής της ρίγανης εφιστά η Διεύθυνση Δασών Αιτωλοακαρνανίας, δεδομένου ότι είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος εξαφάνισής της, λόγω αυξημένης εμπορευματοποίησης και κινδύνου ανεξέλεγκτης συλλογής. Στο πλαίσιο της ορθολογικής διαχείρισης, στη ρίγανη κόβουμε 8-10 εκατοστά πάνω από το έδαφος, από αρχές Αυγούστου έως τέλη Σεπτεμβρίου. Η συλλογή θα πρέπει να γίνεται με κατάλληλα κοπτικά εργαλεία και να αποφεύγεται πάση θυσία ή εκρίζωση των φυτών. Η ποσότητα που θα συλλέγεται θα πρέπει να περιορίζεται στην κάλυψη ατομικών αναγκών και μόνο, δεδομένου ότι για εμπορία των φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών απαιτείται άδεια.