Ο λόγος, για τη διασύνδεση των βάσεων δεδομένων που διατηρούν το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, η Στατιστική Υπηρεσία και ο ΟΠΕΚΕΠΕ, η οποία αν ενεργοποιηθεί θα απαλλάξει οριστικά από περιττή γραφειοκρατία και έξοδα τους παραγωγούς και από την άλλη το μέτρο των γεωργικών συμβουλών, που θα βοηθήσει να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ εκείνων που έχουν υιοθετήσει σύγχρονες πρακτικές γεωργίας και εκείνων που τους βλέπουν με τα… κιάλια.
Το θέμα των στρεβλώσεων που κρατούν δέσμιο τον εγχώριο πρωτογενή τομέα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα όχι μόνο γιατί το έφερε στο προσκήνιο ο Διευθυντής Στρατηγικής Απλοποίησης και Αναλύσεων της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας της ΕΕ, Τάσος Χανιώτης, ένα στέλεχος που έχει τιμήσει όσο λίγοι την Ελλάδα, με την παρουσία του στις Βρυξέλλες, αλλά και γιατί οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες αποτελούν μνημονιακές δεσμεύσεις -από τις λίγες που δεν έχουν αρνητικό αντίκτυπο- τις οποίες προφανώς το ΥπΑΑΤ έχει «γράψει στα παλιά του τα παπούτσια».
«Προσοχή στα μονοπώλια»
«Τίποτε από αυτά δεν έπρεπε να είναι στο μνημόνιο. Τίποτε απολύτως. Έπρεπε να είναι κάτι αυτονόητο για τη χώρα. Μπήκε καλώς ή κακώς και πλέον έληξε, αφού η περιπέτεια με τα μνημόνια έληξε και υπάρχει και η σύνδεση της βάσης δεδομένων, όπως επίσης κι ο νόμος για την παροχή συμβουλών», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χανιώτης, προειδοποιώντας ωστόσο πως «αυτό που πρέπει να προσέξει η πολιτεία στην εφαρμογή είναι να αποφευχθούν τα μονοπώλια, κρατικά είτε οποιαδήποτε άλλα».
Μιλώντας σε ημερίδα με θέμα «Μία νέα γεωργία σε μια νέα εποχή: καινοτομία, γνώση και ψηφιακός μετασχηματισμός στην ΚΑΠ μετά το 2020» που οργάνωσε το ΥπΑΑΤ την περασμένη Τρίτη, στο πλαίσιο της 83ης ΔΕΘ, ο έμπειρος κοινοτικός αξιωματούχος αποκάλυψε πως με δική του παρότρυνση στο δεύτερο μνημόνιο (σ. σ. Μάρτιος 2012) εισήχθη η υποχρέωση να διερευνηθεί η δυνατότητα διασύνδεση των διαθέσιμων βάσεων δεδομένων τριών κομβικών υπηρεσιών. «Επειδή στο μνημόνιο έβαζε ο καθένας το μακρύ του και το κοντό του, είπαμε να βάλουμε και κάτι θετικό, όχι μόνο αρνητικά. Αυτό που θέλαμε να δούμε, πιλοτικά, ήταν εάν υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης των βάσεων δεδομένων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και του ΟΠΕΚΕΠΕ και αυτό, διότι υπήρχε μια ομάδα εργασίας που είχε φτιάξει η Eurostat για να δει ποιες είναι οι καλές πρακτικές για τη σύνδεση των βάσεων δεδομένων. Αν πάει κανείς σε χώρες όπως είναι η Δανία, η Φιλανδία ή η Ολλανδία -μία από αυτές το έχει περάσει σαν νόμο- πάνε σε κάθε χωράφι, σε κάθε παραγωγό μια φορά το χρόνο υποχρεωτικά και του ζητάνε τις πληροφορίες που έχουν ανάγκη να του ζητήσουν, ενώ οι άλλες προέρχονται από διαφορετικές βάσεις δεδομένων. Πιλοτικά αυτό το πράγμα δούλεψε και στην Ελλάδα και μπορεί να φέρει σημαντικά οφέλη στους παραγωγούς, δεδομένου ότι μειώνει το γραφειοκρατικό κόστος, αλλά και την πίεση των αγροτών να τους ζητάς τρεις – τέσσερις ή και πέντε φορές μέσα στην ίδια χρονιά αυτά τα δεδομένα», εξήγησε ο κ. Χανιώτης για να προσθέσει, ωστόσο, πως το εάν θα εφαρμοστεί τελικώς ή όχι αφορά το ελληνικό υπουργείο και όχι την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στην ίδια κατηγορία, κατά τον ομιλητή, εμπίπτει και το πρόγραμμα για την παροχή συμβουλών στους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους, για το οποίο υπάρχει έτοιμη η νομοθεσία, ως μνημονιακή υποχρέωση από το τρίτο μνημόνιο που έληξε στις 20 Αυγούστου, αλλά και στην περίπτωση αυτή, παρά τα προφανή οφέλη (σ. σ. «αν δεν ήταν κάτι καλό για τον αγροτικό κόσμο, δεν θα πιέζαμε να γίνει», είπε), η εφαρμογή δεν έχει προχωρήσει ακόμη από το υπουργείο και την κυβέρνηση εν γένει.
Σε ερώτηση του Agronews και της εφημερίδας Agrenda, μετά το πέρας της ομιλίας του, για το εάν οι λόγοι που δεν προχωρούν οι δύο κομβικές πρωτοβουλίες σχετίζονται με πιέσεις από συμφέροντα, ο κ. Χανιώτης ήταν ευγενικός στην κρίση του. «Καμιά φορά δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς για σκοτεινά συμφέροντα, αλλά για φανερές νοοτροπίες, οι οποίες έχουν μείνει σε άλλες εποχές. Νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα κι αυτό ανέφερα στην αρχή, είναι ότι στην Ελλάδα βλέπεις τα πιο προωθημένα και τα πιο καθυστερημένα πράγματα, ταυτόχρονα».
Σύνδεση έρευνας, καινοτομίας και εφαρμογών το μέλημα της ΚΑΠ
Νωρίτερα από το βήμα της ημερίδας ο επικεφαλής της διεύθυνσης στρατηγικών απλοποίησης και αναλύσεων της Κομισιόν είχε τονίσει ότι η γενικότερη κατεύθυνση της ΚΑΠ για την επόμενη περίοδο, δίνει πολύ μεγάλο βάρος σε θέματα που άπτονται με τη σύνδεσης μεταξύ έρευνας, καινοτομίας και εφαρμογών, σημειώνοντας πως οι εξελίξεις στο χώρο της παγκόσμιας γεωργίας συνιστούν μια πραγματική επανάσταση. Στην Ευρώπη, επισήμανε, διεξάγεται μια συζήτηση για το αν τα δεδομένα των ευρωπαϊκών δορυφόρων, παραβαίνουν προσωπικά δεδομένα ή όχι και τόνισε πως εάν δεν ξεπεραστεί το δίλημμα για το πώς βλέπουμε την επιστήμη δεν θα μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε τα στοιχεία της ψηφιοποίησης.
«Το λέω και το τονίζω, γιατί αυτό το τρένο της γεωργίας ακριβείας έχει φύγει από το σταθμό και τρέχει. Και τώρα με αυτή τη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ δίνει τη δυνατότητα να ανέβουμε σε αυτό το τρένο, έστω και αν το κάνουμε ασθμαίνοντας. Γιατί η επόμενη ευκαιρία θα είναι η επόμενη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ. Εγώ θα είμαι συνταξιούχος, η Επιτροπή θα έχει αλλάξει, το ευρωκοινοβούλιο θα έχει ξαναεκλεγεί. Αλλά ο κόσμος δεν πρόκειται να περιμένει πότε θα συμβεί αυτό», είπε χαρακτηριστικά.
Ηγούμαστε στην έρευνα, αλλά εκτός… Ελλάδας
Επικεντρώνοντας στην περίπτωση της έρευνας στην Ελλάδα, έκανε λόγο για μια ιδιαίτερη ελληνική ιδιομορφία, καθώς στο συγκεκριμένο τομέα η επίδοση της χώρας μας παραμένει σταθερά μέσα στις δέκα πρώτες της Ε.Ε. των 28, όταν όλοι οι υπόλοιποι δείκτες εμφανίζουν επιδείνωση.
«Υπάρχει όμως η ιδιομορφία ότι πολύ μεγάλο μέρος αυτής της έρευνας και των αποτελεσμάτων της δεν στρέφεται στην Ελλάδα, αλλά το εκμεταλλεύονται εκτός της χώρας. Ελληνικές επιχειρήσεις και Έλληνες είτε στα Πανεπιστήμια είτε στον ιδιωτικό τομέα δεν συμμετέχουν απλά, αλλά ηγούνται των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στην έρευνα, αλλά δεν μπορούμε να τα εφαρμόσουμε αυτά στο επίπεδο της Ελλάδας», τόνισε.
Ελληνική «άνοιξη» στην καινοτομία και ο «μεγάλος ασθενής»
Όσον αφορά στην καινοτομία, ο συνήθως μετρημένος Τάσος Χανιώτης, εμφανίστηκε ενθουσιασμένος, κρίνοντας κανείς από την αναφορά του για «ελληνική άνοιξη» στον κλάδο. «Βλέπεις σε όλους τους τομείς μια ιδιαιτερότητα και την αναγνωρίζουν αμέσως οι ξένοι. Όσοι με ξέρουν γνωρίζουν πως δεν λέω εύκολα καλά λόγια. Στην περίπτωση, ωστόσο, της καινοτομίας, αυτή είναι η πραγματικότητα», επισήμανε.
Σε όλα αυτά, όμως, υπάρχει και ένας «μεγάλος ασθενής», σύμφωνα με τον κ. Χανιώτη, που ναρκοθετεί την κατάσταση και δεν είναι άλλος από το σύστημα της παροχής συμβουλών, το οποίο «πρέπει να προχωρήσει στην Ελλάδα και να εφαρμοστεί να είναι ανοικτό σε όλους και να μην έχει μονοπώλια».
«Ψευτοδίλημμα» η επιλογή μεταξύ οικονομίας και περιβάλλοντος
Σε σχέση, τέλος, με το διάλογο που υπάρχει σχετικά με το αν μπορούν να είναι συμβατές έννοιες η οικονομία και το περιβάλλον, ο Έλληνας κοινοτικός αξιωματούχος υποστήριξε πως ένα από τα χαρακτηριστικά της γεωργίας ακριβείας είναι ότι λύνει αυτό το δίλημμα αυξάνουμε την παραγωγή και μειώνουμε με κάθε όρο το κόστος ή προστατεύουμε το περιβάλλον.
«Στο σύγχρονο κόσμο αυτό είναι ένα ψευτοδίλημμα διότι έχουμε απτά παραδείγματα ότι η παραγωγή αυξάνεται, τα οικονομικά αποτελέσματα βελτιώνονται και η επίδραση στο περιβάλλον είναι πολύ θετική. Και αυτό που προσπαθεί να κάνει η νέα ΚΑΠ είναι αυτό ακριβώς να πείσει πως δεν υπάρχει δίλημμα ανάμεσα στην οικονομία και το περιβάλλον αν εφαρμοστούν τέτοιες τεχνολογίες», υπογράμμισε και έσπευσε να συμπληρώσει πως οι συγκεκριμένες τεχνολογίες συν τοις άλλοις έχουν θετική επίδραση και στον τομέα της απασχόληση, αφού «σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στον τομέα της βιομηχανίας, των τραπεζών, ακόμη και της ιατρικής, όπου οι νέες τεχνολογίες έχουν σαν αποτέλεσμα λιγότερες θέσεις εργασίας, στον τομέα των εφαρμογών στη γεωργία, που έτσι κι αλλιώς η τάση του αριθμού των παραγωγών είναι μειωμένη, οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται σε κλάδους οι οποίοι ενσωματώνουν επιπλέον γνώση είναι πολύ περισσότερες και αυτό είναι ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό».
Τεχνικό σύμβουλο θέλει το ΥπΑΑΤ για το εθνικό στρατηγικό σχέδιο
Στην παρέμβασή του ο γενικός γραμματέας του ΥπΑΑΤ, Χαράλαμπος Κασίμης, απέφυγε να σχολιάσει τις αναφορές του κ. Χανιώτη, ως προς τα ζητήματα των εφαρμογών τόσο της διασύνδεσης των data bases όσο και των γεωργικών συμβουλών, περιοριζόμενος σε επισημάνσεις γύρω από την προετοιμασία του υπουργείου σε σχέση με τις εξελίξεις στην γεωργία ακριβείας και τη νέα ΚΑΠ. «Δεν είμαστε πίσω από τις εξελίξεις. Ήδη στο υπουργείο έχουμε συγκροτήσει δύο ομάδες. Μία επιτελική και μια επιχειρησιακή ομάδα για την προετοιμασία μας σε ό,τι αφορά στο σχεδιασμό του εθνικού στρατηγικού σχεδίου και έχουμε δρομολογήσει ήδη και τις διαδικασίες, οι οποίες θα μας επιτρέψουν μέσα από ένα διεθνή διαγωνισμό να έχουμε έναν τεχνικό σύμβουλο για να μας υποστηρίξει στη δουλειά αυτή. Άρα να συνδυάσουμε τη διοίκηση με την επιστημονική γνώση και με τη διαβούλευση, για να πάμε στη νέα προγραμματική περίοδο προετοιμασμένοι, ώστε «να αποβεί εις όφελος της ελληνικής γεωργίας και του αγροτικού κόσμου και να γίνουμε ανταγωνιστικοί, φιλοπεριβαλλοντικοί και κοινωνικά συνεκτικοί», είπε.
Η γεωργία ακριβείας είναι ήδη στην Ελλάδα και αποδίδει
Στην ίδια εκδήλωση μίλησε, επίσης, ο παραγωγός Κώστας Κράββας, από το ομώνυμο Κτήμα Κράββα, ο οποίος καλλιεργεί από το 2016 και εντεύθεν 1.230 στρέμματα ρυζιού αποκλειστικά με μεθόδους και με πρακτικές γεωργίας ακριβείας. Ο καινοτόμος παραγωγός ανέφερε πως δεν ήταν εύκολη η προσαρμογή, αφού την πρώτη χρονιά οδήγησε σε μείωση της παραγωγής και της κερδοφορίας της εκμετάλλευσης, αλλά τη δεύτερη χρονιά, το 2017 η χρήση της γεωργίας ακριβείας έφερε σημαντική αύξηση 14,1% των στρεμματικών αποδόσεων, συγκριτικά με την τελευταία 20ετία, βελτίωσε το ειδικό βάρος (βιομηχανική απόδοση) του ρυζιού και επέτρεψε τη μείωση του κόστους εισροών κατά 20%, που μεταφράζεται, σε ετήσια βάση, σε εξοικονόμηση 70.000 – 80.000 ευρώ, με λιγότερο κόπο για τον ίδιο, χαμηλότερο ρίσκο στη λήψη αποφάσεων και φιλοπεριβαλλοντική και αειφορική διαχείριση της γης, προκειμένου να μην εξαντλείται η εκμετάλλευση και να παραδοθεί και στις επόμενες γενιές της οικογένειας.
Ανάλογου περιεχομένου ήταν και η εισήγηση του αγρότη και συνιδρυτή της εταιρείας Augmenta Agriculture Technologies από το Βόλο, Δημήτρη Ευαγγελόπουλου, ο οποίος έχει κατασκευάσει ένα ειδικό σύστημα που τοποθετείται πάνω σε οποιοδήποτε μοντέλο γεωργικού ελκυστήρα, νέο ή παλαιότερο και «διαβάζει» σε πραγματικό χρόνο τις ανάγκες του χωραφιού σε λίπανση και σε φυτοπροστασία, δίδοντας την κατάλληλη ποσότητα λιπάσματος ή φυτοπροστατευτικού σκευάσματος.
Σύμφωνα με τον ομιλητή, έπειτα από δύο χρόνια δοκιμών σε 24 εκμεταλλεύσεις σκληρού σιταριού, σε πέντε διαφορετικές περιοχές, τα αποτελέσματα -μετρημένα από ανεξάρτητο φορέα, από το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας- έδειξαν ότι με τη χρήση του συστήματος μειώθηκε 10% η λίπανση και αυξήθηκε κατά 15% η ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, κάτι που σε οικονομικούς όρους μεταφράστηκε (με βάση τις τιμές του σταριού και τα κόστη των λιπασμάτων) σε κέρδος 17 ευρώ το στρέμμα, όταν ο κύκλος εργασιών στη συγκεκριμένη καλλιέργεια κυμαίνεται, όπως είπε ο κ. Ευαγγελόπουλος, μεταξύ 80 και 110 ευρώ το στρέμμα.
