«Άκουσα ότι έδωσες τέλος στη ζωή σου στο Παρίσι. Σε ποιο ξενοδοχείο; Ξανακύλησες στα ναρκωτικά; Είχες μόλις γυρίσει στο δωμάτιο μετά από το καλύτερο γεύμα της ζωής σου; Απάτησες το κορίτσι σου; Όσοι από μας σε ξέραμε είμαστε σοκαρισμένοι και θυμωμένοι και θυμωμένοι και εγωιστικά θυμωμένοι γι' αυτό που μας έκανες. Πρέπει να είμαστε εκατομμύρια. Τουλάχιστον ένα εκατομμύριο άνθρωποι σαν εμένα που φαντάζονται ότι σε ξέρουν. Κάποιοι φαντάζονται ότι σε ξέρουν καλά. Όμως άκουσες το τηλέφωνο να χτυπά, το αισθάνθηκες να δονείται στην τσέπη του παλτό ή του παντελονιού σου ένα εκατομμύριο φορές αλλά δεν το απάντησες. Μάτωσες; Σου κόπηκε η αναπνοή; Πήδηξες; Όχι, δεν πήδηξες. Είναι σημαντικό να ξέρουμε πώς το έκανες; Όχι. Μόνο ότι το έκανες. Ένας από τους τίτλους στο καινούριο μου στούντιο είναι Bourdain's. Θα έβαζες τέλος στη ζωή σου, αν πριν δυο χρόνια όπως εγώ, λόγω του καρκίνου δεν ήσουν σε θέση να φας επειδή η γλώσσα σου θα ήταν πολύ πρησμένη; Είναι πολύ πρησμένη. Αυτό ήταν; Ξύπνησες και συνειδητοποίησες ότι δεν είχες πια όρεξη; Και ότι ακόμη και με τη μικρή σου κόρη στο σπίτι δεν θα είχες ποτέ πια αρκετή όρεξη να πάρεις ανάσα; Ήταν το μίσος του πατέρα σου ακόμη παρόν ώστε να σκοτεινιάζει την κάθε ηλιόλουστη στιγμή της κάθε αναθεματισμένης μέρας Anthony; Προσεύχομαι πριν πέσει το φως αυτό το πρωινό της 8ης Ιουνίου να μην ξεγελάσει ποτέ ξανά κανέναν άλλο πολεμιστή σαν εσένα που κυνήγησε το καυτό μερίδιο της στιγμιαίας απόλαυσης στον κόσμο 15 φορές αλλά δεν βρήκε λόγο για την 16η. Ο μάγειρας Anthony Bourdain αυτοκτόνησε. Τουλάχιστον ήπιες μπύρα με τον Ομπάμα σε έναν πολυσύχναστο δρόμο του Βιετνάμ, καθισμένοι σε πλαστική καρέκλα τρώγοντας πικάντικα νούντλς. Βρήκες και μας έδειξες ψήγματα ελευθερίας από ανθρώπους σε όλο τον κόσμο μέσα από το πειρατικό σου στην τηλεόραση. Μπορούσες και έπρεπε να δώσεις μία ακόμη ευκαιρία. Μερικές φορές οφείλουμε να ζούμε υπηρετώντας τη ζωή κάποιου άλλου, χωρίς να ελπίζουμε σε ισότητα. Η ζωή δεν είναι δίκαιη απ' αυτή την άποψη. Ποιος λέει ότι είχες δικαίωμα να πάρεις όλη την αγάπη που σου είχαμε τόσο σύντομα; Υπάρχει μια σκοτεινιά στην άκρη της πόλης. Έφυγες τόσο νωρίς φίλε μου» έγραψε μεταξύ άλλων στο Facebook ο ηθοποιός Val Kilmer για την είδηση της αυτοκτονίας του Μπουρντέν.
Θωμάς Τσαλαπάτης, tsalapatis.blogspot.gr
«Μια από τις σκηνές που θυμάμαι εντονότερα από την Ιλιάδα είναι αυτή κατά την οποία ο Πρίαμος, μετά τον θάνατο του γιου του, μπαίνει κρυφά στη σκηνή του Αχιλλέα για να ζητήσει το σώμα του Εκτορα. Η ικεσία γίνεται αποδεκτή από τον Αχιλλέα. Η σκηνή τελειώνει με τον Αχιλλέα να ολοκληρώνει τη φιλοξενία προσφέροντας στον Πρίαμο δείπνο. Πάνω από το φαγητό οι δύο εχθροί μαλακώνουν, έρχονται κοντά, σχεδόν θαυμάζουν ο ένας τον άλλο. Το εναρκτήριο θέμα του έπους, 'η μήνις του Αχιλλέα' εξαερώνεται πάνω από ένα πιάτο φαγητό. Από την περιοχή των ηρώων περνάμε στην περιοχή των ανθρώπων πάνω από ένα τραπέζι.
Δεν είμαι σίγουρος γιατί επέλεξα να ξεκινήσω το άρθρο μου για την αυτοκτονία του Αντονι Μπουρντέν με αυτή την παράθεση. Ισως γιατί με βοηθάει να καταλάβω μια ανθρώπινη παραδοχή σε σχέση με την ίδια τη διαδικασία του φαγητού, τη σημασία και τις προεκτάσεις της. Ο Αντονι Μπουρντέν ήταν κάτι πολύ περισσότερο από ένας σεφ, με τον ίδιο τρόπο που ένα φαγητό είναι κάτι πολύ περισσότερο από τη συνταγή του. Μέσα από τις ταξιδιωτικές εκπομπές του, το άψογο στυλ τους, τις πολυποίκιλες αναφορές τους, τοποθετούσε το φαγητό στη σωστή του διάσταση. Ως κάτι που ενώνει και χωρίζει, ως κάτι κοινό και τελείως διαφορετικό, στοιχείο ταυτότητας και συμφιλίωσης. Ως έναν τρόπο να συναντηθεί με ανθρώπους από κάθε σημείο του κόσμου, να μοιραστεί μαζί τους οικειότητα και να τους κάνει να μοιραστούν μαζί του ιστορίες.
Ο ίδιος συχνά ανέφερε πως θεωρούσε το φαγητό ως το πιο πολιτικό στοιχείο στη ζωή του ανθρώπου. Ως διατροφή, ως πολιτιστικό στοιχείο, ως καθημερινή ιεροτελεστία συνεύρεσης. Στις εκπομπές του (και μιλάω εδώ κυρίως για το 'No Reservations' και το 'Parts Unknown') συχνά το φαγητό περνά σε δεύτερη μοίρα και γίνεται εφαλτήριο για τη γνωριμία, τη δική του και τη δική μας με ολόκληρους κόσμους. Ο Μπουρντέν δεν σέρβιρε ποτέ εξωτισμό αλλά τη συμπύκνωση της κοινωνίας πάνω από ένα πιάτο. Κουβαλώντας πάντοτε τις δικές του αναφορές και μυθολογήσεις, τα ερωτήματά του και τις αναζητήσεις.
Στη Δημοκρατία του Κονγκό στήνει ολόκληρη την εκπομπή πάνω στην 'Καρδιά του σκότους' του Κόνραντ, στο Χονγκ Κονγκ πάνω στις ταινίες του Wong Kar-wai, στο Σιάτλ καλεί τον Μαρκ Λάνεγκαν για ένα ποτό, στη Ρώμη ψάχνει σκηνές του Παζολίνι, ενώ συνεχώς παρομοιάζει λόγους και πολιτικές του Μουσολίνι με αυτές του Τραμπ. Θα επισκεφτεί το Ιράν και τη Γάζα, θα καταγγείλει το κράτος του Ισραήλ για την πολιτική του απέναντι στους Παλαιστινίους και θα φάει νουντλς σε ένα ελάχιστο εστιατόριο γειτονιάς με τον Ομπάμα στο Βιετνάμ.
Γνωρίζει ντόπιους, τρέφεται με τα φαγητά που προσφέρουν οι δρόμοι του πλανήτη και όχι τα ακριβά εστιατόρια (χωρίς να αποφεύγει την υψηλή μαγειρική), καπνίζει και πίνει, κάνει χαβαλέ. Ο Αντονι Μπουρντέν υπήρξε ένας διάδοχος του Hunter Thompson. Επέλεξε οι αφηγήσεις του να έχουν ως ραχοκοκαλιά τους τη γεύση. Οι εικόνες και οι λέξεις του αποτελούν πολύτιμα τεκμήρια μιας από τις πιο γοητευτικές αφηγήσεις της εποχής μας.
Η είδηση για την αυτοκτονία του πήρε τεράστιες διαστάσεις. Ακριβώς γιατί μοιάζει αδιανόητη. Ο Μπουρντέν έκανε την καλύτερη δουλειά του κόσμου (όπως έλεγε συχνά ο ίδιος), η εκπομπή του ήταν η πιο δημοφιλής εκπομπή του CNN με τηλεθεατές σε ολόκληρο τον πλανήτη, η προσωπική του ζωή έμοιαζε ονειρική. Και όλα αυτά για έναν άνθρωπο βαθιάς καλλιέργειας και ευαισθησίας, που πέρασε μέσα από τις εξαρτήσεις και τα ναρκωτικά όρθιος πριν γίνει διάσημος στα 40 του χρόνια, με άπειρους φίλους σε κάθε σημείο της γης.
Ο Αντονι Μπουρντέν τα είχε ζήσει όλα ταξιδεύοντας πολύ μετά το Περισσότερο. Και όμως ο θάνατος δεν είναι συμπέρασμα, δεν είναι άθροισμα των στοιχείων που συγκροτούν τη ζωή ενός ανθρώπου. Ακόμα και όταν η επιλογή του συγκεκριμένου ανθρώπου είναι ο θάνατος. Για κάποιον λόγο το πάθος που σε κάνει να ταξιδέψεις τη ζωή σου σε όλο τον κόσμο (κυριολεκτικά όμως) δεν μου φαίνεται και πολύ μακρινό από το πάθος που σε κάνει να τη σταματήσεις. Μια τυφλή εγρήγορση, μια παρόρμηση χωρίς όρια που μπορεί να σε μετατρέψει στην πιο δημιουργική εκδοχή του ανθρώπου. Ή να σε κάνει να πάρεις τη ζωή σου σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, κάπου στο Παρίσι. Μια άρνηση που αφήνει πίσω τις άπειρες στιγμές καταγεγραμμένης κατάφασης στα μυστήρια και την ομορφιά των ανθρώπινων κοινωνιών.»
