Το απόγευμα της Πέμπτης δόθηκε στη δημοσιότητα το προσχέδιο του πολυνομοσχεδίου στο οποίο περιλαμβάνονται και οι αλλαγές στο καθεστώς διατηρισιμότητας του γάλακτος, επιβεβαιώνοντας τους φόβους των αγελαδοτρόφων για προσαρμογή στις επιταγές των βορειοευρωπαίων.
Στα επίμαχα άρθρα δε γίνεται καμία αναφορά σε συγκεκριμένο χρονικό όριο ζωής του παστεριωμένου γάλακτος – της κατηγορία η οποία ουσιαστικά αντικαθιστά το «φρέσκο» γάλα. που μέχρι σήμερα είχε διάρκεια ζωής 5 ημερών. Αντίθετα αναφέρεται ότι η διάρκεια ζωής καθορίζεται αποκλειστικά με ευθύνη της βιομηχανίας.
Αναλυτικά, το απόσπασμα του πολυνομοσχεδίου που αφορά το γάλα έχει ως εξής:
«ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΣΤ.8: ΑΡΣΗ ΕΜΠΟΔΙΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
1.α.Για τους αγοραστές αγελαδινού γάλακτος, πριν από την έναρξη δραστηριότητας και την πρώτη αγορά οποιασδήποτε ποσότητας γάλακτος από τους παραγωγούς, ακολουθείται η διαδικασία έγκρισης του άρθρου 10 της υπ’ αριθ. 302026/2004 (Β’ 1688) ΚΥΑ με θέμα «Συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής του καθεστώτος της εισφοράς στον τομέα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει κάθε φορά.»
β.Το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 3 της ΥΑ 341263/18.11.2008 (Β΄ 2402), όπως ισχύει, καταργείται.
2.α. Η παράγραφος 6 του άρθρου 12 του από 2/16.5.1959 Β.Δ. (Α’ 89) αντικαθίσταται ως εξής:
«6. α) Ως «παστεριωμένο γάλα» νοείται το γάλα το οποίο έχει υποβληθεί σε επεξεργασία που περιλαμβάνει την έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία για μικρό χρονικό διάστημα (τουλάχιστον 71,70 βαθμούς C για 15 δευτερόλεπτα ή ισοδύναμος συνδυασμός) ή σε διαδικασία παστερίωσης που χρησιμοποιεί διαφορετικούς συνδυασμούς χρόνου και θερμοκρασίας για την επίτευξη ισοδύναμου αποτελέσματος, παρουσιάζει αρνητική αντίδραση στη δοκιμασία φωσφατάσης και θετική στη δοκιμασία υπεροξειδάσης, αμέσως δε μετά την παστερίωση ψύχεται το συντομότερο δυνατό σε θερμοκρασία που δεν υπερβαίνει τους +60 βαθμούς C, στην οποία θερμοκρασία και συντηρείται, η δε διάρκεια συντήρησής του καθορίζεται με ευθύνη του παρασκευαστή.
Στη συσκευασία του παστεριωμένου γάλακτος πρέπει να αναγράφονται σε εμφανές σημείο και με ευδιάκριτους χαρακτήρες οι ενδείξεις «παστεριωμένο» και «γάλα», η ημερομηνία παστερίωσης, η ημερομηνία λήξης, το σήμα καταλληλότητας του προϊόντος και η θερμοκρασία συντήρησής του.
Το παστεριωμένο γάλα που συσκευάζεται σε τελική συσκευασία εντός 12 ωρών από την άμελξη και η διάρκεια συντήρησής του δεν υπερβαίνει τις δύο ημέρες από την ημερομηνία παστερίωσης, μπορεί, πέραν των αναφερόμενων στο προηγούμενο εδάφιο να φέρει και την ένδειξη «γάλα ημέρας».
β) Ως «γάλα υψηλής παστερίωσης» νοείται το γάλα το οποίο έχει υποβληθεί σε επεξεργασία που περιλαμβάνει την έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία στους +85 βαθμούς έως + 127 βαθμούς C σε τέτοιες συνθήκες θερμοκρασίας και χρόνου ώστε η δοκιμασία υπεροξειδάσης να είναι αρνητική, αμέσως δε μετά τη θερμική του επεξεργασία ψύχεται, το συντομότερο δυνατό, σε θερμοκρασία που δεν υπερβαίνει τους +60 βαθμούς C. Η συντήρηση του γάλακτος υψηλής παστερίωσης γίνεται σε θερμοκρασία που δεν υπερβαίνει τους +60 βαθμούς C η δε διάρκεια συντήρησής του καθορίζεται με ευθύνη του παρασκευαστή.
Στη συσκευασία του γάλακτος υψηλής παστερίωσης πρέπει να αναγράφονται σε εμφανές σημείο και με ευδιάκριτους χαρακτήρες οι ενδείξεις «γάλα» και «υψηλής παστερίωσης», η ημερομηνία παστερίωσης, η ημερομηνία λήξης, το σήμα καταλληλότητας του προϊόντος και η θερμοκρασία συντήρησής του.
Απαγορεύεται η με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιοδήποτε σημείο της συσκευασίας του προϊόντος αναγραφή της ένδειξης «παστεριωμένο» χωρίς τη συνοδεία της φράσης «υψηλής παστερίωσης».»
β. Οι συσκευασίες γάλακτος της προηγούμενης υποπερίπτωσης που διατίθενται στην αγορά συμμορφώνονται με τις απαιτούμενες ενδείξεις εντός δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.
3. Οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 21 του ν. 248/1914 (Α΄ 110) καταργούνται».
Eπιτροπή υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης: «Mέχρι 5 ή 6 μέρες το παστεριωμένο γάλα»
Πάντως, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ, η επιστημονική επιτροπή που συνεδρίασε υπό την ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αποφάσισε ότι η διάρκεια ζωής παστεριωμένου γάλακτος λόγω και των συνθηκών παραγωγής/ διακίνησης στην Ελλάδα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις πέντε ημέρες. Οριακά, δε, έχει-σύμφωνα πάντα με την επιτροπή- περιθώριο αύξησης μιας ημέρας και αυτό αφού προηγουμένως συλλεχθούν τα απαραίτητα επιστημονικά δεδομένα.
Νωρίτερα το Agronews μετέδιδε τα εξής:
Στην ίδια γραμμή… καταδίκης της εγχώριας αγελαδοτροφίας και διευκόλυνσης του έργου της μεγάλης ευρωπαϊκής γαλακτοβιομηχανίας, κινείται η «ξαναζεσταμένη» πρόταση Τσαυτάρη για τη διάρκεια ζωής στο γάλα.
Σε αντίθεση με τους «δορυφόρους» του υπουργού και της κυβέρνησης που έσπευσαν να καλωσορίσουν τη «συμβιβαστική» πρόταση, ψύχραιμοι παρατηρητές της υπόθεσης καθιστούν σαφές ότι ο «νέος διαχωρισμός» που επιχειρείται ανάμεσα στο «παστεριωμένο» και το «γάλα υψηλής θερμικής επεξεργασίας» δεν είναι παρά ένας «δούρειος ίππος» που ικανοποιεί τις ορέξεις των βορειο-ευρωπαίων και ενδίδει στα σχέδια περαιτέρω συρρίκνωσης της εγχώριας παραγωγής. Παράλληλα δίνει και στους βουλευτές των δυο κομμάτων της συγκυβέρνησης μια εύσχημη δικαιολογία για να ψηφίσουν το πολυνομοσχέδιο που έρχεται την Παρασκευή στη Βουλή.
Χρειάσθηκαν δεκάδες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, η νυχτερινή συνάντηση των υπουργών Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης στην πλατεία Βάθη και μια «έκτακτη» και ενθουσιώδης δήλωση του υπουργού Θανάση Τσαυτάρη στους δημοσιογράφους για να δοθεί σε «νέα συσκευασία» η απόφαση «εκκαθάρισης» του γαλακτοκομικού κλάδου από τις τελευταίες υγιείς μονάδες γαλακτοφόρων αγελάδων και τις ελάχιστες εναπομείνασες εγχώριες βιομηχανίες του κλάδου.
Σερβίροντας έτσι «καμένο γάλα» ο υπουργός Αθ. Τσαυτάρης επανήλθε με μια διαχωριστική ανάμεσα στο παστεριωμένο γάλα και το αντίστοιχο προϊόν υψηλής θερμικής επεξεργασίας (δηλαδή μακράς διάρκειας). Ο κ. Τσαυτάρης σημείωσε την οριστική κατάργηση του όρου «φρέσκο» και θέσπιση δύο διακριτών κατηγοριών του παστεριωμένου γάλακτος και του γάλακτος θερμικής επεξεργασίας.
Πιο συγκεκριμένα, θεσπίζονται δύο κατηγορίες το παστεριωμένο γάλα το οποίο θα έχει διάρκεια ζωής 5-7 ημέρες και το γάλα υψηλής θερμικής επεξεργασίας, το οποίο αντικαθιστά τον όρο μακράς διάρκειας, με διάρκεια ζωής 10-15 ημέρες, ανάλογα με την θερμική επεξεργασία. Τα δύο είδη σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Τσαυτάρη θα πρέπει να πωλούνται σε διαφορετικά ράφια με ξεκάθαρη σήμανση.
Αναφορικά με την θέσπιση του γάλακτος ημέρας το οποίο θα έχει διάρκεια ζωής 1-2 ημέρες, αυτό θα κριθεί σύμφωνα με τον υπουργό, από επιστημονική επιτροπή που θα αποτελείται από επιστήμονες του ΑΠΘ, της Γεωπονικής, του ΕΛΟΓΑΚ και του ΥΠΑΑΤ.
Τέλος κάνοντας αναφορά στην υιοθέτηση του ελληνικού σήματος, σημείωσε ότι με την υιοθέτηση του σήματος, θα έχουμε πια κατοχυρωμένο το ελληνικό παστεριωμένο γάλα, ανταγωνιστικό στην ελληνική αγορά.
Το Agronews βρέθηκε στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και σας παραθέτει ολόκληρη τη συνέντευξη του Aθ. Τσαυτάρη μαζί με τις απαντήσεις του στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων:
«Χθες ήρθε ο κος. Χατζηδάκης αργά το βράδυ μας έφερε τυπωμένη πλέον την πρόταση όπως περιλαμβάνεται στη συμφωνία.
Διαβάζοντας την, άλλωστε λίγο πολύ το περιεχόμενό της ήταν γνωστό, εξεφράσαμε όλοι μας τις αντιρρήσεις όσον αφορά ορισμένα θέματα.
Το κύριο σημείο ήταν αυτό που θα περιγράψω. Δηλαδή αυτή την ώρα ξέρουμε επιστημονικά τον τρόπο που παράγεται το παστεριωμένο γάλα. Αυτό που μέχρι τώρα το λέγαμε φρέσκο και στη χώρα μας είπαμε αντέχει γύρω στις 5-6 ημέρες ένεκα των συνθηκών και του τρόπου παραγωγής.
Αυτό λοιπόν δεν δέχεται η ΤΡΟΙΚΑ να το λένε «φρέσκο». Πολύ ωραία. Όμως από την άλλη μεριά, εφόσον το δεχτούμε αυτό δεν θα πρέπει το γάλα που υφίσταται υψηλή θερμική επεξεργασία , σας θυμίζω ότι το παστεριωμένο γάλα παράγεται στους 71,7 βαθμούς για 15 δευτερόλεπτα. Τη μέθοδο Παστέρ την ξέρουμε από τον ΠΑΣΤΕΡ. Είναι γνωστή δεκαετίες και δεν εφαρμόζεται μόνο στο γάλα, εφαρμόζεται και σε άλλα προϊόντα. Σε χυμούς και σε άλλα…
Είπα λοιπόν στον κ. Χατζηδάκη ότι αυτός είναι ο τρόπος παραγωγής του παστεριωμένου γάλακτος, αυτό που ως εχτές το λέγαμε φρέσκο. Ωραία, ας βγει το φρέσκο να το λέμε παστεριωμένο.
Πρέπει όμως το άλλο γάλα που υφίσταται θερμική επεξεργασία πάνω από 84 βαθμούς, αυτό λέγεται υψηλή θερμική επεξεργασία και μάλιστα ορισμένα πάνε στους 127 , αυτό λέγεται υπέρ υψηλή θερμική επεξεργασία. Υπάρχουν συγκεκριμένοι επιστημονικοί όροι, όπως σας το περιγράφω. Άρα λοιπόν τότε θα πρέπει αυτό το γάλα που μέχρι τώρα το γνωρίζαμε σαν μακράς διάρκειας και για αυτό αντέχει πολύ, θα πρέπει να πωλείται πρώτον με αυτή την ονομασία . Δεν πρέπει να ονοματίζεται παστεριωμένο γιατί δεν είναι . Είναι άλλου χαρακτηριστικού γάλα. Επομένως θα πρέπει να ονοματίζεται το ένα παστεριωμένο και το άλλο υψηλής θερμικής επεξεργασίας και να πωλούνται σε ξεχωριστά ράφια.
Είναι θετικό, που αν πραγματικά έρθει και το ελληνικό σήμα, θα μιλάμε για ελληνικό παστεριωμένο γάλα, και αν προστεθεί πραγματικά και το κομμάτι να δώσουν γάλα ή και προϊόντα ημέρας (όχι μόνο γάλα και αυγά κλπ) και αυτό θα είναι θετικό για να υποστηριχθούν τα ντόπια ποιοτικά μας προϊόντα.
Ο ίδιος είπε προσωπικά συμφωνούσε με αυτό το σκεπτικό και την επιστημονική θεώρηση, όπως την περιέγραφα, γιατί η μεθοδολογία παίζει πραγματικά ρόλο ως προς το τελικό προϊόν, ζήτησε να επιστρέψει και να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση με τους διαπραγματευτές της ΤΡΟΙΚΑ, και χαίρομαι που σήμερα το πρωί , μας είπε ότι κάνουν δεκτό το σκεπτικό αυτό και τις προτάσεις μου και θα υπάρχουν αυτές οι δύο βασικές κατηγορίες πέραν του αν θα προστεθεί και το γάλα ημέρας , όπως ήδη ανακοινώθηκε.
Το γάλα ημέρας δεν μπορεί να έχει πάνω από 1 ή 2 ημέρες. Τότε δεν θα είναι γάλα ημέρας. Το σκεπτικό είναι ότι μόλις υποστεί παστερίωση να πας και να πεις στον καταναλωτή, σήμερα παστεριώθηκε, δες το, έχει σημερινή ημερομηνία 27 Μαρτίου, θα το δει ο άλλος αν πωλείται σε ένα ράφι ως προϊόν ημέρας, μέσα στο γάλα, θα είναι ξέχωρο, σε ένα ξέχωρο ράφι.
Το παστεριωμένο γάλα πόση διάρκεια θα έχει?
Αυτή τη στιγμή έχει 5 ημέρες. Για αυτό καλείται αυτή τη στιγμή στο Υπουργείο μας μια μεγάλη επιστημονική επιτροπή από 2 καθηγητές της γαλακτοκομίας από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και την Γεωπονική, την Κτηνιατρική κλπ του Ινστιτούτου Γάλακτος του Υπουργείου, ο ΕΦΕΤ κλπ και ο ΕΛΟΓΑΚ, να συζητήσουμε. Στη χώρα μας αν θέλαμε να κάνουμε το 5, 6 ή ξέρω εγώ 7 ημερών με ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε να είχε γίνει.
Εγώ για παράδειγμα είπα ότι ένας τρόπος να βοηθήσει το υπουργείο, να βοηθήσει στην πρώτη ύλη δηλαδή . Δεν πρέπει να αφήσουμε καμιά γαλακτοπαραγωγική μονάδα αγελαδοτροφική να μην δεν έχει παγολεκάνη, από την ώρα που μαζεύεται το γάλα.
Απαγορεύεται στην Ευρώπη να υπάρχει γάλα που δεν είναι παστεριωμένο. Απαγορεύεται για λόγους υγείας η διακίνηση μη παστεριωμένου γάλακτος.. Ποια είναι η διαφορά λοιπόν του ενός με το άλλο.
Το ένα θα έχεις την ευχέρεια, εφόσον πωλείται σε ένα ράφι ξέχωρα, να γνωρίζεις ότι αυτό χθες παστεριώθηκε και σήμερα το παίρνω, έχει περάσει μόνο μια μέρα από την επεξεργασία.
Δεν θα υπάρχει φρέσκο.
Αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορείς ακόμα και αν θέλεις να χρησιμοποιήσεις τον όρο ή θα μπορείς προαιρετικά?
Εφόσον πάμε στην έννοια του παστεριωμένου , είτε της μιας ημέρας είτε των 5 ή 6 ημερών, με τις όποιες προϋποθέσεις θα θέσει η επιστημονική κοινότητα, εφόσον είναι εφικτό, γιατί σας είπα με ποιες προϋποθέσεις μπορεί να γίνει . Δεν περιορίζεται μόνο σε μας. Πρέπει να ελεχθεί η διακίνηση. Δεν μπορεί κάποιος να πάει το παστεριωμένο γάλα να το αφήνει έξω από ένα περίπτερο ή ένα super market από τις 7 και να ανοίγει στις 9 και 10 να το βάζει κάποιος στο ψυγείο .
Δεν θα μπορεί να το λέει φρέσκο?
όχι, λέω…. Επαναλαμβάνω ότι το παστεριωμένο είναι αυτό που μέχρι τώρα λέγαμε φρέσκο.
Επαναλαμβάνω. Το κουτί επάνω θα λέει «γάλα παστεριωμένο». Το άλλο θα λέει «γάλα υψηλής θερμικής επεξεργασίας». Για αυτό γίνεται όλη αυτή η φασαρία.
Θα απαγορεύεται η χρήση του όρου? Γιατί είναι διαφορετικό να απαγορεύεται και διαφορετικό η προαιρετική
Δεν ξέρω πως θα το κάνουμε στο τέλος. Πάντως εγώ σας είπα τις βασικές αρχές που διέπουν αυτές τις…
Μπορείτε να μας πείτε τις διαφορές της υψηλής και υπερυψηλής? Τη διάρκεια ζωής?
Ναι. Εφόσον έχει πάει στους 84 βαθμούς και πάνω, τότε μπορεί να αντέξει για όσες μέρες .. πιστεύω μπορεί να πάει μέχρι τις 10-15 μέρες. Εφόσον φτάσουν στους 127 διατίνονται ότι μπορεί να φτάσει ακόμα και τις 35 ημέρες. Επίσης θα είναι συνάρτηση, τίποτα δεν είναι απόλυτο, θα είναι συνάρτηση και των συνθηκών διακίνησης, αν θα διατηρείται σε ψυγείο ή όχι, θα αντέξει κάποια μέρα παραπάνω.
Συνοψίζοντας… Δύο κατηγορίες και ποιες?
Δύο βασικές κατηγορίες. Του παστεριωμένου και του γάλακτος υψηλής θερμικής επεξεργασίας που δεν θα λέγεται παστεριωμένο. Ουσιαστικά θα είναι το παλιό φρέσκο και το άλλο το μακράς διάρκειας και θα υπάρχει μία Τρίτη υποκατηγορία μέσα στο παστεριωμένο , εφόσον καταφέρει κάποιος να το δώσει και μπορεί να το καταναλώνει ο καταναλωτής σε μια ημέρα από την παστερίωση να το λένε ότι αυτό είναι γάλα ημέρας.
Η τιμή αναμένεται να πέσει?
Δεν θέλω να κάνουμε τη συζήτηση αυτή τώρα. Είμαι σίγουρος ότι θα υπάρχει…
Η πρόταση του Υπουργείου Ανάπτυξης ήταν το ένα να βαπτιστεί χαμηλής παστερίωσης και το άλλο υψηλής παστερίωσης. Αυτή ήταν και η βασική διαφορά. Δεν δέχονταν ο παραγωγικός κόσμος ένα γάλα που υπέστη υψηλή θερμική επεξεργασία να βαπτίζεται παστεριωμένο.
Ευχαριστώ πάρα πολύ»
Χαρακόπουλος: Το γάλα ημέρας έχει νόημα μόνο αν είναι 5 ημερών
Νωρίτερα με δηλώσεις του στο ΑΠΕ ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Μάξιμος Χαρακόπουλος σημείωνε ότι θεωρεί «καταρχάς θετικό ότι φαίνεται να υπάρχει η βούληση για την αναδιαμόρφωση του κειμένου της συμφωνίας για το γάλα". Συμπλήρωσε ωστόσο κάποιες παρατηρήσεις που πρέπει, κατά τον ίδιο, να ληφθούν υπόψη:
1.Το «γάλα ημέρας» αποκτά νόημα αν έχει διάρκεια ζωής έως 5 ημέρες και μπορεί έτσι να φτάσει στα μεγάλα αστικά κέντρα. Άλλωστε, το γάλα που υφίσταται την πιο ήπια θερμική επεξεργασία έχει εκ των πραγμάτων διάρκεια ζωής 5 ημέρες. Για ποιο λόγο, λοιπόν, να περιοριστεί η διάρκεια ζωής του;
2. Όσον αφορά στην κατάργηση του όρου «φρέσκο» θυμίζουμε ότι υπάρχει και σε άλλες χώρες της ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση, το παστεριωμένο γάλα δεν είναι απεριόριστης διάρκειας. Στην Ελλάδα έχει οριστεί στις 5 ημέρες, με περιθώριο αύξησης 1 μέρας αρκεί να διατηρείται η «ψυκτική αλυσίδα», καθώς το γάλα συλλέγεται από πολλά διάσπαρτα σημεία της χώρας και διακινείται μέχρι την «ΕΒΓΑ της γειτονιάς».
3. Επιπλέον, είναι χρήσιμο να υπάρξει τέλος στην παραπλάνηση του χαρακτηρισμού «γάλα υψηλής παστερίωσης» που δημιουργεί σε πολλούς καταναλωτές την ψευδαίσθηση υψηλότερης ποιότητας, ενώ είναι γνωστό ότι όσο υψηλότερη θερμική επεξεργασία υφίσταται το γάλα τόσο υποβαθμίζονται τα θρεπτικά του συστατικά. Το σημερινό «γάλα υψηλής παστερίωσης» θα μπορούσε να ονομαστεί «υψηλής θερμικής επεξεργασίας».
Πέφτει γραμμή στα γαλάζια στελέχη
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με πληροφορίες, πριν από λίγη ώρα ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας και Πρόεδρος της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, Γιώργος Βλάχος εθεάθη να περνά το κατώφλι του Υπουργείου Ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο κ. Βλάχος -ένας από τους πρώτους του "γαλάζιου" στρατοπέδου που αντέδρασαν στη ρύθμιση για το γάλα και θεωρείται αυτός που δίνει γραμμή και στους υπόλοιπους διαφωνούντες- είχε συνάντηση με τον υπουργό Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη.
Ο τελευταίος στις 5.30 το απόγευμα πρόκειται να ενημερώσει τους βουλευτές του κόμματος στα γραφεία της Κ.Ο. της Ν.Δ. για τις πρόσφατες εξελίξεις.
