Το ελαιόλαδο σε όλες τις κατηγορίες του καθώς και τέσσερις διαφορετικοί τύποι επιτραπέζιας ελιάς περιλαμβάνονται στον κατάλογο, ο οποίος αποτελείται συνολικά από περίπου 400 διαφορετικά προϊόντα. Μόλις δε εκδοθεί η τελική απόφαση του ΠΟΕ, θα είναι οριστική και αμετάκλητη.
Υπενθυμίζεται ότι ο ΠΟΕ προηγουμένως αποφάσισε ότι η Ε.Ε. είχε αδικαιολόγητα επιχορήγησε την Airbus, η οποία βλάπτει την αντίστοιχη αμερικανική εταιρεία Boeing,. Ο Αμερικανός Υπουργός Εμπορίου (USTR), ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη σύνταξη του καταλόγου, αρχικά έκρινε ότι οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις ανέρχονταν σε 11 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό αργότερα αναθεωρήθηκε στο ποσό των 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η E.Ε. χαρακτήρισε την εκτίμηση αυτή «υπέρμετρα υπερβολική» και αναμένει από τον ΠΟΕ να επιτρέψει αντίποινα τιμολόγια σε πολύ μικρότερο όγκο αγαθών.
«Έντεκα δισεκατομμύρια δολάρια είναι εξωφρενικό ποσό», δήλωσε στο Olive Oil Times ο Steve Charnovitz, καθηγητής του εμπορικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο George Washington. Είπε επίσης ότι ο Αμερικανός αντιπρόσωπος ζητά γενικά περισσότερα τιμολόγια από ό, τι τελικά πρόκειται να εγκριθούν.
Ο Charnovitz μάλιστα, πρόσθεσε ότι δεν ήξερε αν το ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές θα περιληφθούν στον τελικό κατάλογο των τιμολογίων, αν δεν εγκριθεί το πλήρες ποσό.
Ο Douglas Irwin, ο οποίος μελετά την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ και διδάσκει στο τμήμα οικονομικών της Dartmouth College, δήλωσε επίσης ότι είναι πολύ αβέβαιο ποια αγαθά θα αφαιρεθούν από τον κατάλογο αν ο ΠΟΕ ενέκρινε μικρότερο ποσό αντιποίνων.
«Εάν οι Η.Π.Α. πηγαίνουν για ένα μικρότερο αριθμό, είτε επειδή είναι αυτό που προτείνει ο ΠΟΕ είτε επειδή το επιζητά η διοίκηση, είναι πολύ αβέβαιο ποια αγαθά θα κάνουν την περικοπή και ποια όχι», δήλωσε στο Olive Oil Times. «Το ελαιόλαδο μπορεί να παραμείνει για στρατηγικούς λόγους, ώστε να μπορέσει για παράδειγμα, να χτυπήσει την Ισπανία ή την Ελλάδα ιδιαίτερα σκληρά για να πάρει μόχλευση για να αλλάξει τις επιδοτήσεις του Airbus».
Οι ΗΠΑ σήμερα εισάγουν περίπου το 95% του ελαιολάδου που καταναλώνεται στην εγχώρια αγορά. Από αυτό, 65 τοις εκατό προέρχεται από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η Κροατία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Σλοβενία και η Ισπανία.
Κατά την περίοδο συγκομιδής 2017/18, οι χώρες της Ε.Ε. εξήγαγαν 194.570 τόνους ελαιολάδου στις ΗΠΑ, με εκτιμώμενη αξία περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Η αβεβαιότητα, ωστόσο, ανησυχεί πολλούς Ευρωπαίους παραγωγούς. Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αποτέλεσαν το 35% των ευρωπαϊκών εξαγωγών ελαιολάδου για το 2017/18. Δεν είναι σαφές σε πολλούς, το που τελικά θα πωληθεί το ελαιόλαδο που δεν θα καταλήξει στις ΗΠΑ.
Η Assitol, η ιταλική ένωση της βιομηχανίας ελαιολάδου, προειδοποίησε ότι οι παραγωγοί θα μπορούσαν να χάσουν 200 εκατομμύρια δολάρια ετησίως αν εγκριθούν τα εν λόγω τιμολόγια. Οι Η.Π.Α. είναι μία από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές αγορές της χώρας για το ελαιόλαδο.
Οι παραγωγοί στην Ισπανία, οι οποίοι έχουν ήδη βρεθεί στο εμπόριο με τις ΗΠΑ για τις εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών, ανησυχούν επίσης. Οι ΗΠΑ είναι επίσης μία από τις μεγαλύτερες αγορές τους και, με τις ιστορικά χαμηλές τιμές που ήδη μαστίζουν τη χώρα, οι αξιωματούχοι φοβούνται ότι τυχόν χαμένα έσοδα θα μπορούσαν να βλάψουν περαιτέρω τους παραγωγούς.
«Είναι ένα Δαμόκλειο ξίφος» - αναφερόμενο σε ένα αρχαίο ελληνικό ανέκδοτο, το οποίο επισημαίνει τον συνεχώς υπάρχοντα κίνδυνο που αντιμετωπίζουν όσοι βρίσκονται σε ηγετική θέση – «που κρέμεται απειλητικά πάνω από όλο τον τομέα», σημείωσε ο Mariano Íñigo, οικονομολόγος της EAE Business Σχολείο στη Μαδρίτη για το θέμα.
«Οι εξαγωγές θα μειωθούν κατά 25% και θα υπάρξει υπερπαραγωγή στην Ισπανία», πρόσθεσε. «Είναι ένας τομέας με περιορισμένο περιθώριο, που θα ήταν το τέλος πολλών εκμεταλλεύσεων που θα σταματούσαν να παράγουν επειδή δεν ήταν κερδοφόρες. Θα ήταν μια καταστροφή.»
Το τοπίο δεν φαίνεται πολύ ρόδινο ούτε σε αυτήν την πλευρά του Ατλαντικού
Τα τιμολόγια συχνά χρησιμεύουν ως επιβαρυντικός φόρος για τους καταναλωτές, πράγμα που σημαίνει ότι οι ενδεχόμενες αυξήσεις των τιμών στο ευρωπαϊκό ελαιόλαδο πιθανόν να καταβληθούν από τους Αμερικανούς.
Η βορειοαμερικανική ένωση ελαιολάδου (NAOOA), μια εμπορική ομάδα που αντιτάσσεται σθεναρά στους δασμούς, ισχυρίζεται ότι τα τιμολόγια θα αυξήσουν την τιμή ενός φιαλιδίου έξτρα παρθένου ελαιολάδου από 15 μέχρι 40 δολάρια. Εξακολουθεί να είναι ασαφές το κατά πόσο θα αυξηθούν οι τιμές, αλλά είναι αναπόφευκτο.
«Εξετάζουμε μια έντονη έλλειψη ελαιολάδου», δήλωσε ο Joseph R. Profaci, εκτελεστικός διευθυντής της NAOOA. «Οι τιμές θα αυξηθούν αστρονομικά.»
Η NAOOA εκτιμά ότι οι εισαγωγές από άλλες μη ευρωπαϊκές πηγές δεν θα μπορέσουν να καλύψουν το κενό που απομένουν οι ευρωπαίοι παραγωγοί.
«Με τους υπολογισμούς μας που βασίζονται στα δεδομένα παραγωγής και κατανάλωσης του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου για το 2018/19, ακόμα κι αν όλα τα μη ευρωπαϊκά κράτη έπρεπε να ανοίξουν ένα διακόπτη και να στείλουν όλο το καθαρό πλεόνασμα στις ΗΠΑ, θα υπήρχε έλλειμμα περίπου 30 τοις εκατό σε σχέση με τη συνήθη ζήτηση των Η.Π.Α.», δήλωσε ο Profaci στους Olive Oil Times.
Υπάρχει επίσης η εικασία ότι οι αμερικανοί παραγωγοί ελαιολάδου μπορούν να αυξήσουν τις τιμές τους εάν επιβληθούν οι δασμοί. Παρόλο που δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό θα συμβεί, όταν η εγχώρια βιομηχανία προστατεύεται από τον ξένο ανταγωνισμό, δεν υπάρχει κίνητρο να διατηρηθούν οι τιμές χαμηλές.
«Οι Αμερικανοί παραγωγοί θα αναμενόταν να αυξήσουν τις τιμές τους όπως και οι προμηθευτές από άλλες μη ευρωπαϊκές χώρες επειδή μπορούν και επειδή η ζήτηση θα υπερβεί κατά πολύ την προσφορά», δήλωσε ο κ. Profaci.
Η προβλεπόμενη άνοδος των τιμών εκτιμάται επίσης ότι έχει μεγάλη επίδραση στην κατανάλωση ελαιολάδου από τους Αμερικανούς, η οποία υπερδιπλασιάστηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Σύμφωνα με κοινή μελέτη που διεξήχθη πέρυσι από τον Σύνδεσμο Παραγωγών Ελαιολάδου NAOOA και Αμερικανικού Ελαιολάδου, το 36% των 2.000 ερωτηθέντων καταναλωτών είπε ήδη ότι οι τιμές του ελαιολάδου ήταν πολύ υψηλές και ότι η τιμή ήταν κάτι που τους εμπόδισε να αγοράσουν ελαιόλαδο.
«Η αύξηση από 10 έως 20 δολάρια ανά φιάλη θα οδηγήσει σίγουρα σε χαμηλότερη κατανάλωση, αντιστρέφοντας όλες τις προσπάθειες που κάναμε τα τελευταία χρόνια για την αύξηση της κατανάλωσης», δήλωσε ο κ. Profaci.
Ίσως το πιο ανησυχητικό για τα μέλη τόσο των αμερικανικών όσο και των ευρωπαϊκών τομέων ελαιολάδου είναι το πόσο δύσκολο θα ήταν οποιαδήποτε τιμολογιακή επιβολή για να αντιστραφεί.
«Τα τιμολόγια θα τεθούν σε ισχύ με εκτελεστικό διάταγμα και δεν θα μπορέσουν να ανατραπούν από το Κογκρέσο ή τουλάχιστον θα ήταν πολύ δύσκολο να το πράξουν και ακόμα πιο απίθανο να το κάνουν», δήλωσε ο Irwin, καθηγητής οικονομικών στο Dartmouth College.
«Η επόμενη διοίκηση θα έχει την επιλογή να αναστρέψει την απόφαση, αλλά αυτό μπορεί να είναι απίθανο», πρόσθεσε. «Το πιο αξιόπιστο αποτέλεσμα θα ήταν κάποια συμφωνία μεταξύ Ε.Ε – Η.Π.Α. για τις επιδοτήσεις που θα επέτρεπε την κατάργηση των δασμών.»
Ο ΠΟΕ αναμένεται να λάβει την απόφασή του μέχρι το τέλος Αυγούστου. Μέχρι τότε, οι ευρωπαίοι παραγωγοί και εξαγωγείς ελαιολάδου καθώς και οι αμερικανοί εισαγωγείς και καταναλωτές θα πρέπει να περιμένουν και να δουν τι συμβαίνει.
