Αυτό στο οποίο φαίνεται να καταλήγουν όλες οι αναλύσεις των στοιχείων βιωσιµότητας των αγροτικών εκµεταλλεύσεων, είναι ότι χρόνο µε το χρόνο τα περιθώρια κέρδους στον τοµέα της αγροτικής παραγωγής περιορίζονται, κατ’ αρχήν ως αποτέλεσµα των συνθηκών αγοράς (φορολογία και κόστη εισροών – τιµές διάθεσης των αγροτικών προϊόντων) και κατά δεύτερο ως αποτέλεσµα της µείωσης των άµεσων και έµµεσων ενισχύσεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, οι οποίες µετά το 2020 αναµένεται να είναι ακόµα λιγότερες
Από τον MacSharry έως σήµερα Από την εποχή της πρώτης µεταρρύθµισης της ΚΑΠ το 1992, όταν ο τότε Ευρωπαίος Επίτροπος MacSharry έθετε σε εφαρµογή το πρώτο σχέδιο περιορισµού των Κοινοτικών Ενισχύσεων, δείχνει να έχει τρέξει πολύ νερό στο µύλο της ευρωπαϊκής γεωργίας, έχοντας κάνει να ξεχωρίσουν «η ήρα από το στάχυ», δηλαδή η απόσταση ανάµεσα στις εκµεταλλεύσεις που είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στο διεθνή ανταγωνισµό και σ’ αυτές που οδηγούνται µε µαθηµατική ακρίβεια στη χρεοκοπία. Η ελληνική γεωργία δεν κατάφερε να αξιοποιήσει επαρκώς το κρίσιµο µεσοδιάστηµα, όπως δεν καταφέρνει και σήµερα να βρει τον βηµατισµό της στα νέα δεδοµένα. Στα καλά χρόνια, σηµαντικοί πόροι, είτε διέρρευσαν προς τους κάθε είδους «µεσάζοντες» είτε οδηγήθηκαν στην κατανάλωση (πάντως δεν επενδύθηκαν επαρκώς), µε αποτέλεσµα σήµερα, ο εγχώριος τοµέας της αγροτικής παραγωγής να τίθεται εκτός µάχης.
Το κακό είναι ότι ούτε σήµερα γίνεται κάτι. Η συνειδητοποίηση του προβλήµατος από την πλευρά των παραγωγών είναι αργή, ενώ η επίσηµη Πολιτεία που θα µπορούσε να έχει τις κεραίες της ανοιχτές και να προετοιµάζει το µέλλον της ελληνικής γεωργίας, δείχνει να έχει τα αυτιά της κλειστά και να αναλώνεται σε αδόκιµες, καθηµερινές µάχες εντυπώσεων και πολιτικής επιβίωσης.
Η πτώση του τείχους, σχεδόν ταυτόχρονα µε την πρώτη µεταρρύθµιση της ΚΑΠ, η ανόρθωση των οικονοµιών στις χώρες του λεγόµενου «ανατολικού µπλοκ» (φέτος εικάζεται ότι η Ρωσία θα έχει παραγωγή καλαµποκιού µεγαλύτερη από κάθε φορά) και η µετάβαση στη µεταβιοµηχανική εποχή των κοµπιούτερ, του internet και της τεχνητής νοηµοσύνης, διαµορφώνουν ένα κυριολεκτικά νέο οικονοµικό περιβάλλον, την ώρα που οι Έλληνες αγρότες έχασαν µια 25ετία και ενδεχοµένως να συνεχίζουν να χάνουν τον καιρό τους µε µπλόκα στις εθνικές οδούς
Αναλύσεις διεθνών αγορών και κοινή λογική λένε ότι τα επόµενα χρόνια η ελληνική γεωργία θα πρέπει να επικεντρωθεί σε προϊόντα διατροφής, ακρόδρυα, οπωροκηπευτικά, περιορίζοντας την παρουσία της στις εκτατικές. Μόνο που εδώ, αυτό που µετράει είναι ο µακροπρόθεσµος σχεδιασµός και η βαθιά γνώσης της τεχνολογίας, κυρίως στον τοµέα του πολλαπλασιαστικού υλικού, όπου η χώρα µας είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Στα δένδρα, οφείλεις να βλέπεις µακριά, να επενδύεις στην έρευνα των ποικιλιών, να προβλέπεις την πορεία της κατανάλωσης-ζήτησης και να κινείσαι ανάλογα. Αντίστοιχα και στον τοµέα των κηπευτικών, όπου, παρά τις ροµαντικές συζητήσεις για τις παραδοσιακές ποικιλίες και τη ντοµάτα που...µυρίζει χωριό, το παιχνίδι των αγορών έχει περάσει στους γενετιστές στη βιοτεχνολογία και σ’ εκείνους που ξέρουν να διαβάζουν τις διεθνείς τάσεις της κατανάλωσης ή και να τις καθοδηγούν. Όπως για παράδειγµα ένας Ισπανός κερασοπαραγωγός που διαθέτει την λιγοστή παραγωγή του ολόφρεσκια, από 50 στρέµµατα θερµοκηπιακής καλλιέργειας, στο µικρό µεσοδιάστηµα πριν βγουν και πριν τελειώσουν οι παραγωγές στα δύο ηµισφαίρια. Εξίσου καλά θα πάει και ένας Αυστραλός που έχει κατοχυρώσει µια νέα ποικιλία µήλου το οποίο ωριµάζει χωρίς να µεγαλώνει, ώστε να είναι πιο εύχρηστο στον καταναλωτή.
Την ώρα που οι εδώ αντιπρόσωποι τρακτέρ και αγροτικών µηχανηµάτων δυσκολεύονται να συµβιβασθούν µε την δραµατική µείωση της συγκεκριµένης αγοράς και αναζητούν για µια ακόµη φορά σανίδα σωτηρίας στα επιδοτούµενα αναπτυξιακά προγράµµατα (Σχέδια Βελτίωσης), στο επίπεδο των κατασκευαστών το παιχνίδι αλλάζει. Αυτό που απασχολεί τους µεγάλους οµίλους παγκοσµίωνς, είναι η επόµενη ηµέρα της τεχνολογίας των τρακτέρ και οι αλλαγές που φέρνουν τα κοµπιούτερ και η τεχνητή νοηµοσύνη στο χωράφι
Νέο σύστηµα διαχείρισης αναγκών της καλλιέργεια
Πέρα από τη µάχη των τρακτέρ χωρίς οδηγό που έχει αρχίσει εδώ και καιρό µε τους Ιάπωνες µάλλον να πρωτοπορούν (σχετικό ρεπορτάζ σελ. 20-37), το επόµενο στάδιο της διαπάλης έχει να κάνει µε το πόσο αναγκαία είναι στο εξής η λογική των τρακτέρ στο χωράφι (ενδεχοµένως και στο στάβλο), δηλαδή µε το αν πρέπει να µιλάµε για τη νέα γενιά τρακτέρ ή για έναν άλλο σύστηµα διαχείρισης των αναγκών της καλλιεργητικής διαδικασίας, όπου ο ρόλος των τρακτέρ δεν θα καθίσταται το ίδιο κρίσιµος.
Ίσως η ελκτική, ανοδική και περιστροφική δύναµη που προσφέρει κατά βάση σήµερα το τρακτέρ, λένε οι ειδικοί, να µπορεί να εξασφαλισθεί µε προσφορότερες λύσεις τα προσεχή χρόνια και χωρίς να απαιτούνται τα βαριά µηχανήµατα που παίζουν σήµερα αυτό το ρόλο.
Βέβαια, το γεγονός ότι στο συγκεκριµένο κλάδο η βιοµηχανία έχει αναπτυχθεί πολύ πριν από την εξέλιξη της πληροφορικής και των microchip, φαίνεται να τη δυσκολεύει στην ενσωµάτωση της νέας τεχνολογίας και των λύσεων που ήδη προσφέρουν οι ανά τον κόσµο start ups των οποίων την αξία αναγνωρίζουν ευκολότερα οι σηµερινοί γίγαντες του internet
Αν πολλές φορές στο παρελθόν τα λεγόµενα αγροτικά προγράµµατα ήταν κρίσιµα για το µέλλον των εδώ συντελεστών του κλάδου των αγροτικών µηχανηµάτων, αυτή τη φορά αναµένεται να είναι καθοριστικά. Μια µικρή περαιτέρω καθυστέρηση στην προκήρυξη των Σχεδίων Βελτίωσης, ενδέχεται να έχει καταλυτικές συνέπειες στη δοµή και οργάνωση των ελληνικών αντιπροσωπειών τρακτέρ.
Ο Στέργιος Μπαλοδήµος πάντως, επικεφαλής της Massey Ferguson στην Ελλάδα, αρνείται κατηγορηµατικά οποιεσδήποτε συζητήσεις για τη µεταφορά της MF στον όµιλο Σαρακάκη και δηλώνει βέβαιος ότι µια βελτίωση της εικόνας στα προγράµµατα µπορεί να αποκαταστήσει την τάξη στον κλάδο. Το τι συζητήσεις γίνονται αυτό τον καιρό µε τις τράπεζες, τονίζει, είναι άλλο και το τι πραγµατικά συµβαίνει στις σχέσεις των αντιπροσωπειών µε τους κατασκευαστές είναι άλλη υπόθεση. Άλλωστε και οι ξένοι ξέρουν πως η ελληνική αγορά είναι συγκεκριµένη.
Το χαρτοφυλάκιο χορτονοµής της Lely δίνει η µαµά AGCO στη Fendt στα πλαίσια νέας εµπορικής στρατηγική
Η προσπάθεια αύξησης της αξίας του εµπορικού σήµατος της Fendt στην Ευρώπη συνεχίζεται, µε τις τελευταίες πληροφορίες από ανθρώπους του κλάδου να κάνουν λόγο για «πρασίνισµα» του χαρτοφυλακίου της Lely (Welger). Η αλήθεια είναι ότι η εξαγορά των µηχανηµάτων χορτονοµής της Lely από τον όµιλο AGCO (µητρικός όµιλος της Fendt) είχε πραγµατοποιηθεί από τον περασµένο Μάρτιο, ωστόσο παρέµενε άγνωστη η στρατηγική που θα ακολουθούσαν οι Αµερικανοί, µε το νεοαποκτηθέν χαρτοφυλάκιο των Ολλανδών. Όσον αφορά τώρα τα «ελικοπτεράκια» χορτονοµής και τα χλοοκοπτικά, τα οποία προς το παρόν παράγονται στην Ολλανδία, δεν έχει γίνει ακόµα ξεκάθαρο πώς θα τα εκµεταλλευτεί ο όµιλος AGCO. Σύµφωνα µε πληροφορίες, η παραγωγή των µηχανηµάτων αυτών θα σταµατήσει στο ολλανδικό εργοστάσιο το Μάρτιο του 2018, την ώρα που ο αµερικανικός όµιλος ήδη διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό του παρόµοια µηχανήµατα, µετά τη συµφωνία µε την εταιρεία Fella. Υπενθυµίζεται ότι η προσπάθεια της Fendt να χτίσει ένα πιο ισχυρό δίκτυο αντιπροσώπων στην Ευρώπη, έχει ξεκινήσει µε την απορρόφηση των µηχανηµάτων Challenger, στα πλαίσια του διετούς πλάνου ανακατατάξεων, της εταιρείας.
Το κακό είναι ότι ούτε σήµερα γίνεται κάτι. Η συνειδητοποίηση του προβλήµατος από την πλευρά των παραγωγών είναι αργή, ενώ η επίσηµη Πολιτεία που θα µπορούσε να έχει τις κεραίες της ανοιχτές και να προετοιµάζει το µέλλον της ελληνικής γεωργίας, δείχνει να έχει τα αυτιά της κλειστά και να αναλώνεται σε αδόκιµες, καθηµερινές µάχες εντυπώσεων και πολιτικής επιβίωσης.
Η πτώση του τείχους, σχεδόν ταυτόχρονα µε την πρώτη µεταρρύθµιση της ΚΑΠ, η ανόρθωση των οικονοµιών στις χώρες του λεγόµενου «ανατολικού µπλοκ» (φέτος εικάζεται ότι η Ρωσία θα έχει παραγωγή καλαµποκιού µεγαλύτερη από κάθε φορά) και η µετάβαση στη µεταβιοµηχανική εποχή των κοµπιούτερ, του internet και της τεχνητής νοηµοσύνης, διαµορφώνουν ένα κυριολεκτικά νέο οικονοµικό περιβάλλον, την ώρα που οι Έλληνες αγρότες έχασαν µια 25ετία και ενδεχοµένως να συνεχίζουν να χάνουν τον καιρό τους µε µπλόκα στις εθνικές οδούς
∆ιορατικότητα και κινήσεις
Αναλύσεις διεθνών αγορών και κοινή λογική λένε ότι τα επόµενα χρόνια η ελληνική γεωργία θα πρέπει να επικεντρωθεί σε προϊόντα διατροφής, ακρόδρυα, οπωροκηπευτικά, περιορίζοντας την παρουσία της στις εκτατικές. Μόνο που εδώ, αυτό που µετράει είναι ο µακροπρόθεσµος σχεδιασµός και η βαθιά γνώσης της τεχνολογίας, κυρίως στον τοµέα του πολλαπλασιαστικού υλικού, όπου η χώρα µας είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Στα δένδρα, οφείλεις να βλέπεις µακριά, να επενδύεις στην έρευνα των ποικιλιών, να προβλέπεις την πορεία της κατανάλωσης-ζήτησης και να κινείσαι ανάλογα. Αντίστοιχα και στον τοµέα των κηπευτικών, όπου, παρά τις ροµαντικές συζητήσεις για τις παραδοσιακές ποικιλίες και τη ντοµάτα που...µυρίζει χωριό, το παιχνίδι των αγορών έχει περάσει στους γενετιστές στη βιοτεχνολογία και σ’ εκείνους που ξέρουν να διαβάζουν τις διεθνείς τάσεις της κατανάλωσης ή και να τις καθοδηγούν. Όπως για παράδειγµα ένας Ισπανός κερασοπαραγωγός που διαθέτει την λιγοστή παραγωγή του ολόφρεσκια, από 50 στρέµµατα θερµοκηπιακής καλλιέργειας, στο µικρό µεσοδιάστηµα πριν βγουν και πριν τελειώσουν οι παραγωγές στα δύο ηµισφαίρια. Εξίσου καλά θα πάει και ένας Αυστραλός που έχει κατοχυρώσει µια νέα ποικιλία µήλου το οποίο ωριµάζει χωρίς να µεγαλώνει, ώστε να είναι πιο εύχρηστο στον καταναλωτή.
Τρακτέρ χωρίς οδηγό ή και αγροκτήματα χωρίς τρακτέρ;
Την ώρα που οι εδώ αντιπρόσωποι τρακτέρ και αγροτικών µηχανηµάτων δυσκολεύονται να συµβιβασθούν µε την δραµατική µείωση της συγκεκριµένης αγοράς και αναζητούν για µια ακόµη φορά σανίδα σωτηρίας στα επιδοτούµενα αναπτυξιακά προγράµµατα (Σχέδια Βελτίωσης), στο επίπεδο των κατασκευαστών το παιχνίδι αλλάζει. Αυτό που απασχολεί τους µεγάλους οµίλους παγκοσµίωνς, είναι η επόµενη ηµέρα της τεχνολογίας των τρακτέρ και οι αλλαγές που φέρνουν τα κοµπιούτερ και η τεχνητή νοηµοσύνη στο χωράφι
Νέο σύστηµα διαχείρισης αναγκών της καλλιέργεια
Πέρα από τη µάχη των τρακτέρ χωρίς οδηγό που έχει αρχίσει εδώ και καιρό µε τους Ιάπωνες µάλλον να πρωτοπορούν (σχετικό ρεπορτάζ σελ. 20-37), το επόµενο στάδιο της διαπάλης έχει να κάνει µε το πόσο αναγκαία είναι στο εξής η λογική των τρακτέρ στο χωράφι (ενδεχοµένως και στο στάβλο), δηλαδή µε το αν πρέπει να µιλάµε για τη νέα γενιά τρακτέρ ή για έναν άλλο σύστηµα διαχείρισης των αναγκών της καλλιεργητικής διαδικασίας, όπου ο ρόλος των τρακτέρ δεν θα καθίσταται το ίδιο κρίσιµος.
Ίσως η ελκτική, ανοδική και περιστροφική δύναµη που προσφέρει κατά βάση σήµερα το τρακτέρ, λένε οι ειδικοί, να µπορεί να εξασφαλισθεί µε προσφορότερες λύσεις τα προσεχή χρόνια και χωρίς να απαιτούνται τα βαριά µηχανήµατα που παίζουν σήµερα αυτό το ρόλο.
Βέβαια, το γεγονός ότι στο συγκεκριµένο κλάδο η βιοµηχανία έχει αναπτυχθεί πολύ πριν από την εξέλιξη της πληροφορικής και των microchip, φαίνεται να τη δυσκολεύει στην ενσωµάτωση της νέας τεχνολογίας και των λύσεων που ήδη προσφέρουν οι ανά τον κόσµο start ups των οποίων την αξία αναγνωρίζουν ευκολότερα οι σηµερινοί γίγαντες του internet
Τα Σχέδια Βελτίωσης αποκαθιστούν την τάξη
Ο Στέργιος Μπαλοδήµος πάντως, επικεφαλής της Massey Ferguson στην Ελλάδα, αρνείται κατηγορηµατικά οποιεσδήποτε συζητήσεις για τη µεταφορά της MF στον όµιλο Σαρακάκη και δηλώνει βέβαιος ότι µια βελτίωση της εικόνας στα προγράµµατα µπορεί να αποκαταστήσει την τάξη στον κλάδο. Το τι συζητήσεις γίνονται αυτό τον καιρό µε τις τράπεζες, τονίζει, είναι άλλο και το τι πραγµατικά συµβαίνει στις σχέσεις των αντιπροσωπειών µε τους κατασκευαστές είναι άλλη υπόθεση. Άλλωστε και οι ξένοι ξέρουν πως η ελληνική αγορά είναι συγκεκριµένη.
Το χαρτοφυλάκιο χορτονοµής της Lely δίνει η µαµά AGCO στη Fendt στα πλαίσια νέας εµπορικής στρατηγική
Η προσπάθεια αύξησης της αξίας του εµπορικού σήµατος της Fendt στην Ευρώπη συνεχίζεται, µε τις τελευταίες πληροφορίες από ανθρώπους του κλάδου να κάνουν λόγο για «πρασίνισµα» του χαρτοφυλακίου της Lely (Welger). Η αλήθεια είναι ότι η εξαγορά των µηχανηµάτων χορτονοµής της Lely από τον όµιλο AGCO (µητρικός όµιλος της Fendt) είχε πραγµατοποιηθεί από τον περασµένο Μάρτιο, ωστόσο παρέµενε άγνωστη η στρατηγική που θα ακολουθούσαν οι Αµερικανοί, µε το νεοαποκτηθέν χαρτοφυλάκιο των Ολλανδών. Όσον αφορά τώρα τα «ελικοπτεράκια» χορτονοµής και τα χλοοκοπτικά, τα οποία προς το παρόν παράγονται στην Ολλανδία, δεν έχει γίνει ακόµα ξεκάθαρο πώς θα τα εκµεταλλευτεί ο όµιλος AGCO. Σύµφωνα µε πληροφορίες, η παραγωγή των µηχανηµάτων αυτών θα σταµατήσει στο ολλανδικό εργοστάσιο το Μάρτιο του 2018, την ώρα που ο αµερικανικός όµιλος ήδη διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό του παρόµοια µηχανήµατα, µετά τη συµφωνία µε την εταιρεία Fella. Υπενθυµίζεται ότι η προσπάθεια της Fendt να χτίσει ένα πιο ισχυρό δίκτυο αντιπροσώπων στην Ευρώπη, έχει ξεκινήσει µε την απορρόφηση των µηχανηµάτων Challenger, στα πλαίσια του διετούς πλάνου ανακατατάξεων, της εταιρείας.
