Στη συνέντευξη τύπου ο Ευρωπαίος Επίτροπος, αρμόδιος για θέματα γεωργίας Φιλ Χόγκαν και ο Βούλγαρος υπουργός Γεωργίας Ποροτζάνοφ προεδρεύων του συμβουλίου δεν περίμεναν ότι οι εν λόγω χώρες θα αντιδρούσαν και το χθεσινό Συμβούλιο Υπουργών δεν θα κατέληγε σε κοινό κείμενο συμπερασμάτων για το μέλλον της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.
Ο κ. Ποροτζάνοφ, όπως είπε στους δημοσιογράφους, αναγκάστηκε να συντάξει ένα τελικό κείμενο με τις απόψεις της Προεδρίας, στο οποίο συμφώνησαν οι 23 από τις 28 χώρες μέλη, κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά σε τόσο πρώιμο στάδιο διαπραγματεύσεων για τη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ, δικαιολογώντας την αντίδραση των χωρών στο γεγονός ότι δεν έχει οριστικοποιηθεί το ποσό του προϋπολογισμού της ΚΑΠ.
Να σημειωθεί πάντω, ότι αντίθετη ήταν και η Γερμανία στις συνδεδεμένες ενισχύσεις, η οποία σημειωτέον δεν εφαρμόζει το εν λόγω καθεστώς, ζητώντας να συμπεριληφθεί στο τελικό κείμενο συμπερασμάτων η πρόταση για ανώτατο όριο, βρίσκοντας απέναντί της όλες τις άλλες χώρες-μέλη, αλλά και τον επίτροπο και τον προεδρεύοντα του συμβουλίου.
Tο τελικό κείμενο της Προεδρίας θα σταλεί ως επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το σχόλιο του Βούλγαρου υπουργού ήταν ότι «δεν μπορέσαμε να φτάσουμε σε κοινό σημείο συναίνεσης για να βγάλουμε τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, διότι σε αυτό το στάδιο η ομοφωνία ήταν αδύνατη. Το πιο σημαντικό σημείο στο οποίο αποτύχαμε να φτάσουμε σε συμφωνία ήταν η σύγκλιση των επιδοτήσεων».
Αντίστοιχα, το σχόλιο του κ. Χόγκαν ήταν το εξής: «Φτάσαμε σε συμφωνία μεν, αλλά ήταν κρίμα που όλα τα κράτη-μέλη δεν είχαν την ευελιξία για να υπάρξει ομοφωνία. Βέβαια, όλοι έχουμε καταλάβει ότι αυτό δεν είναι εύκολο, ιδιαίτερα στο θέμα της εξωτερικής σύγκλισης. Η Επιτροπή θα δουλέψει πολύ στενά με την Προεδρία μέσα στο επόμενο διάστημα, προκειμένου να φέρει νομικές προτάσεις, οι οποίες πιστεύω θα είναι διαθέσιμες στα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου».
Διαβάστε εδώ (στα αγγλικά) τα Συμπεράσματα του συμβουλίου υπουργών γεωργίας στις 19 Μαρτίου 2018.pdf
Η ανακοίνωση του συμβουλίου
Το μέλλον των τροφίμων και της γεωργίας: Η Κοινή Γεωργική Πολιτική μετά το 2020
Σήμερα, είχαμε μια εποικοδομητική συζήτηση σχετικά με ορισμένα από τα σημαντικότερα σημεία της μελλοντικής Κοινής Γεωργικής Πολιτικής: τις άμεσες ενισχύσεις, το περιβάλλον και την αγροτική ανάπτυξη. Έχουμε την ευθύνη να θέσουμε τα θεμέλια μιας σύγχρονης πολιτικής η οποία θα ανταμείβει δίκαια τους γεωργούς για την παροχή δημόσιων αγαθών υψηλής αξίας, όπως η ασφάλεια των τροφίμων, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η προστασία των αγροτικών περιοχών.
Οι Υπουργοί αντάλλαξαν απόψεις ως προς την ανακοίνωση σχετικά με το μέλλον της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ). Κατά τη διάρκεια δημόσιας συνεδρίασης, το Συμβούλιο επικεντρώθηκε ιδιαίτερα στην άμεση στήριξη που παρέχει η ΕΕ προς τους ευρωπαίους γεωργούς, την περιβαλλοντική διάσταση της ΚΓΠ και την αγροτική ανάπτυξη.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, οι Υπουργοί υπογράμμισαν τη σημασία των άμεσων ενισχύσεων και έκριναν ότι ο σχεδιασμός τους θα μπορούσε να βελτιωθεί περαιτέρω καθιστώντας τες δικαιότερες, πιο στοχοθετημένες και αποτελεσματικές για τους γεωργούς σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι Υπουργοί τόνισαν επίσης τη συμβολή των αγροτών στην προστασία του περιβάλλοντος και στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Ζήτησαν μεγαλύτερη περιβαλλοντική φιλοδοξία της ΚΓΠ υπό τον όρο ότι οι γεωργοί θα ανταμείβονται επαρκώς για την παροχή αυτών των δημόσιων αγαθών. Τέλος, οι Υπουργοί τόνισαν την ανάγκη να διατηρηθούν ζωντανές και ανθεκτικές αγροτικές περιοχές, ιδίως μέσω της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης, της ενίσχυσης της ανάπτυξης και της προώθησης της ανανέωσης των γενεών στο γεωργικό τομέα. Επιβεβαίωσαν την αποτελεσματικότητα του δεύτερου πυλώνα της ΚΓΠ και ζήτησαν μια πραγματική απλούστευση των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης.
Γεωργία και βιοοικονομία
Το Συμβούλιο προέβη σε ανταλλαγή απόψεων ως προς τον ρόλο της γεωργίας στην αναθεώρηση της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοοικονομία του 2012. Η βιοοικονομία περιλαμβάνει τα τμήματα εκείνα της οικονομίας που χρησιμοποιούν ανανεώσιμους βιολογικούς πόρους από την ξηρά και τη θάλασσα για την παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας όπως τροφίμων, ζωοτροφών, υλικών και ενέργειας.
Η βιοοικονομία αποτελεί μια τεράστια οικονομική ευκαιρία για τους αγρότες και τους δασοκόμους μας. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα είναι σε θέση να εκμεταλλευθούν πλήρως το δυναμικό αυτό και ότι θα τους βοηθήσουμε να ενσωματωθούν καλύτερα στις αλυσίδες αξίας της βιοοικονομίας.
Σχέδιο πρωτεϊνών της ΕΕ
Η Επιτροπή ενημέρωσε το Συμβούλιο σχετικά με τις προθέσεις της για ένα σχέδιο πρωτεϊνών της ΕΕ προκειμένου να αντιμετωπιστεί η σημαντική και μακροχρόνια έλλειψη πρωτεϊνών στις ζωοτροφές της ΕΕ. Το σχέδιο, το οποίο πρόκειται να δημοσιευτεί πριν το τέλος του 2018, θα επικεντρωθεί στα εξής: έρευνα και καινοτομία, αγρονομικές προκλήσεις και τα περιβαλλοντικά οφέλη των πρωτεϊνούχων καλλιεργειών, ανάπτυξη της προσφοράς/αλυσίδων αξίας και το δυναμικό της αγοράς της ΕΕ σε φυτικές πρωτεΐνες σε διαφορετικά τμήματα της αγοράς.
Οι Υπουργοί εξέφρασαν ικανοποίηση για τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής και υπογράμμισαν ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί το ζήτημα κατά τρόπο συμβατό με την προστασία του περιβάλλοντος και την καταπολέμηση της αποψίλωσης.
Άλλα θέματα της ημερήσιας διάταξης
Οι υπουργοί είχαν ανεπίσημη συζήτηση κατά τη διάρκεια γεύματος σχετικά με το θέμα «στρατηγικές επιλογές της ΚΓΠ» και ενημερώθηκαν σχετικά με:
• τη δήλωση της ομάδας «Βίσεγκραντ» + Κροατία» σχετικά με την ΚΓΠ μετά το 2020
• τη συμβολή της πολιτικής για τη συνοχή και άλλων πολιτικών της ΕΕ για την αγροτική ανάπτυξη μετά το 2020
• την επικείμενη δρομολόγηση της έναρξης των εργασιών της Ειδικής Ομάδας για την Αγροτική Αφρική.
Συνάντηση Αποστόλου με Χόγκαν: «Να αποσυρθεί η πρόταση της Κομισιόν για πλήρη εξωτερική σύγκλιση των ενισχύσεων»
Διμερή συνάντηση με τον Eπίτροπο Φιλ Χόγκαν αρμόδιο για τα αγροτικά θέματα, είχε στις Βρυξέλλες ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Βαγγέλης Αποστόλου, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας της 19ης Μαρτίου 2018.
Κατά τη συνάντηση με τον Επίτροπο ο Έλληνας υπουργός, σε συνέχεια των όσων ανέφερε κατά την ομιλία του στο Συμβούλιο, ανέπτυξε διεξοδικά τους λόγους για τους οποίους η χώρα μας ζητάει την απόσυρση της πρότασης της Κομισιόν για «πλήρη εξωτερική σύγκλιση» των άμεσων ενισχύσεων ανά εκτάριο.
Ο κ. Αποστόλου κατέστησε σαφές ότι η χώρα μας δεν μπορεί να αποδεχθεί την πρόταση της Κομισιόν καθώς, λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών και της ιδιαίτερης διάρθρωσης της γεωργίας της, βρίσκεται σε μια από τις τελευταίες θέσεις όσον αφορά τις ενισχύσεις ανά εκμετάλλευση.
Αν επρόκειτο λοιπόν να πραγματοποιηθεί «πλήρης εξωτερική σύγκλιση» βασισμένη μόνο στις άμεσες ενισχύσεις ανά εκτάριο, ένας πολύ μεγάλος αριθμός, κυρίως μικρών εκμεταλλεύσεων, θα καθίστατο μη βιώσιμος, η γεωργική δραστηριότητα θα εγκαταλείπονταν, με σοβαρές συνέπειες για την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και το περιβάλλον.
Στον αντίποδα των προτάσεων της Κομισιόν, η χώρα μας προτείνει έναν αντικειμενικό επανυπολογισμό των άμεσων ενισχύσεων ανά Κράτος-Μέλος που να λαμβάνει υπόψη ένα ευρύ φάσμα παραμέτρων, όπως η αναλογία γεωργικού εισοδήματος και εισοδήματος από άλλες οικονομικές δραστηριότητες, τα είδη των καλλιεργειών, το μέγεθος και την ανταγωνιστικότητα των εκμεταλλεύσεων, το επίπεδο στήριξης ανά εκμετάλλευση, το κόστος των εισροών κ.λπ.
Ο κ. Αποστόλου κάλεσε τον Ευρωπαίο Επίτροπο να λάβει υπόψιν του την Ελληνική επιχειρηματολογία στις προτάσεις του για το σχεδιασμό του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου καθώς και στις διαβουλεύσεις εντός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σταθμίζοντας τις συνέπειες που θα είχαν για την Ελλάδα η ταυτόχρονη εφαρμογή περικοπών λόγω του προϋπολογισμού της ΚΑΠ και περικοπών εξαιτίας της σύγκλισης.
Ειδικότερα, ο κ. Αποστόλου ανέφερε στον κ.Φιλ Χόγκαν, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Είναι αλήθεια ότι κοιτάζοντας τα στατιστικά των άμεσων ενισχύσεων με βάση την έκταση βλέπει κανείς την Ελλάδα στις υψηλότερες θέσεις. Όμως, αυτό και μόνο το στοιχείο δεν δίνει την πλήρη εικόνα ούτε αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση της γεωργίας και της οικονομίας τόσο για την Ελλάδα όσο και για τα υπόλοιπα Κράτη-Μέλη.
Όπως αναφέρει η «Ανακοίνωση για την ΚΑΠ» αλλά και το «Έγγραφο Προβληματισμού της Επιτροπής σχετικά με το Μέλλον των Οικονομικών της ΕΕ», οι άμεσες ενισχύσεις καλύπτουν, εν μέρει, το χάσμα μεταξύ του γεωργικού εισοδήματος και του εισοδήματος σε άλλους οικονομικούς τομείς. Η αναλογία μεταξύ αυτών των εισοδημάτων είναι συγκεκριμένη για κάθε Κράτος Μέλος και αντικατοπτρίζει την ισορροπία που έχει επιτευχθεί σε αυτό και η οποία εξασφαλίζει την διατήρηση της γεωργικής δραστηριότητας σε κάποια επίπεδα. Για παράδειγμα στην Ελλάδα το γεωργικό εισόδημα είναι το 54,9% του μέσου εισοδήματος ενώ στη Λιθουανία είναι το 61,5%, στη Βουλγαρία το 78,9%, στη Σλοβακία το 88% και στην Εσθονία το 138%.
Συνεπώς είναι προφανές ότι σε πολλές από τις χώρες που πιέζουν για «εξωτερική σύγκλιση» με βάση τις ενισχύσεις ανά εκτάριο, η αναλογία του γεωργικού σε σχέση με το μέσο εισόδημα είναι ευνοϊκότερη για το γεωργικό εισόδημα από αυτήν της Ελλάδος.
Επιπλέον, η Ελλάδα έχει μια ιδιαίτερη διάρθρωση στη γεωργία της. Οι περισσότερες από τις γεωργικές της εκμεταλλεύσεις είναι μικρές ή πολύ μικρές σε μέγεθος και αυτό εξηγεί το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των άμεσων ενισχύσεων κατευθύνεται σε τέτοιου είδους εκμεταλλεύσεις. Το 80,7% των άμεσων ενισχύσεων πηγαίνει σε εκμεταλλεύσεις μικρότερες των 50 εκταρίων, δηλαδή μικρότερες σε μέγεθος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η μέση δε στήριξη ανά εκμετάλλευση είναι μόλις 3000 ευρώ η οποία αντιστοιχεί μόλις στο 49% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τοποθετεί την Ελλάδα σε μία από τις τελευταίες θέσεις του Πίνακα των ενισχύσεων ανά εκμετάλλευση.
Επιπλέον, η Ελλάδα έχει εξαιρετική ποικιλομορφία στο είδος των καλλιεργειών της. Το γεγονός αυτό αντανακλάται και στις εκμεταλλεύσεις. Λόγω των αγρονομικών συνθηκών, κάθε εκμετάλλευση ασχολείται με περισσότερες από μία γεωργικές δραστηριότητες σε διαφορετικά μέρη πολλές φορές, γεγονός που σημαίνει ότι το κόστος ανά εκτάριο είναι πολύ υψηλότερο σε σύγκριση με το κόστος των μεγάλων εκμεταλλεύσεων που ασχολούνται με μια γεωργική δραστηριότητα.
Συνεπώς, επιβεβαιώνεται αυτό που η ίδια η Επιτροπή καταγράφει στην ανάλυση της ότι δηλαδή οι διαφορές στο ύψος των άμεσων ενισχύσεων μεταξύ των Κρατών-Μελών αντανακλούν και τις διαφορετικές οικονομικές και αγρονομικές συνθήκες.
Αν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί εξωτερική σύγκλιση βασισμένη μόνο στις άμεσες ενισχύσεις ανά εκτάριο, ένας πολύ μεγάλος αριθμός, κυρίως μικρών εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα και σε άλλα Κράτη Μέλη, θα καθίστατο μη βιώσιμος, η γεωργική δραστηριότητα θα εγκαταλείπονταν, με σοβαρές συνέπειες για την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και το περιβάλλον. Γεγονός το οποίο είναι αντίθετο με τους ίδιους τους στόχους της ΚΑΠ.
Για τους παραπάνω λόγους πιστεύουμε ότι ένας αντικειμενικός επανυπολογισμός των άμεσων ενισχύσεων ανά Κράτος-Μέλος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη ένα ευρύ φάσμα παραμέτρων, όπως η αναλογία γεωργικού εισοδήματος και εισοδήματος από άλλες οικονομικές δραστηριότητες, τα είδη των καλλιεργειών, το μέγεθος και την ανταγωνιστικότητα των εκμεταλλεύσεων, το επίπεδο στήριξης ανά εκμετάλλευση, το κόστος των εισροών και βέβαια και τα ποσά τα οποία μεταφέρθηκαν από τον 1ο στον 2ο Πυλώνα με ευθύνη του Κράτους Μέλους.
