Παρόλα αυτά και σε ό,τι αφορά ειδικά τη γεωργία, της οποίας μεγάλο πρόβλημα δεν είναι το τι πρέπει να παράγει, αλλά το πώς θα το διαθέσει, οι περισσότερες προσπάθειες, που κατά την εκδήλωσή τους φάνηκαν φιλόδοξες και πολλά υποσχόμενες, τελικά κατέληξαν να μαζεύουν σκόνη στα ράφια του υπουργείου. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν αναληφθεί και σημαντικές μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες, όπως ο νόμος 4015/2011 για τους συνεταιρισμούς, όμως για τον κ. Δαουτόπουλο, η θεσμική παρέμβαση δεν είναι αρκετή από μόνη της για να γυρίσει τον τροχό στην ελληνική γεωργία. Η σπίθα πρέπει να ανάψει στη βάση του αγροτικού κόσμου.
Πως προχωρούν τα πράγματα στην ελληνική γεωργία;
Με ρυθμό χελώνας και ασυντόνιστα. Χωρίς όραμα και μακροπρόθεσμο σχέδιο.
Ποιος όμως να το καταρτίσει;. Κάποιες μελέτες; Οι υπουργοί που αλλάζουν δύο και τρεις φορές στη θητεία μιας κυβέρνησης;
Αλήθεια, τι έγιναν οι βαρύγδουπες μελέτες ανά περιφέρεια του κ. Κοντού; Ακολουθούν τη μοίρα των δεκάδων άλλων. Μαζεύουν σκόνη στα ράφια του υπουργείου!
Λέγεται ότι ο τομέας της αγροτικής παραγωγής θα πρέπει να αποτελέσει ακρογωνιαίο λίθο στο νέο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας.
Συμφωνώ απόλυτα. Έχουμε μια γεωργία που δεν έχει βουτηχτεί στα χημικά στο βαθμό που έχει γίνει αλλού. Παράγουμε μεγάλη ποικιλία από λαχανικά και φρούτα εξαιρετικής ποιότητας χάρη στις εδαφοκλιματικές συνθήκες και το μεράκι των Ελλήνων παραγωγών, αλλά στον τομέα της εμπορίας υστερούμε αφάνταστα . Η ελληνική γεωργία στηριγμένη στη μεσογειακή δίαιτα, τα παραδοσιακά φαγητά και τα πολιτισμικά μνημεία, θα δώσει μια ανεπανάληπτη ποιότητα και ταυτότητα στον ελληνικό τουρισμό. Γεωργία, Βιομηχανία Τροφίμων, Τουρισμός και Πολιτισμός είναι οι μόνες αξιόλογες πηγές πλουτοπαραγωγικού πλούτου που μας απέμειναν σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που πορευόμαστε.
Τι λείπει για να λειτουργήσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής γεωργίας; Μπορούν το ιπποφαές και η τρούφα να σώσουν την κατάσταση;
Πρώτη φροντίδα πρέπει να αποτελέσει η δημιουργία θεσμικών παρεμβάσεων με πρώτη την εμπορίας των αγροτικών προϊόντων. Καθιέρωση της δημοπράτησης αντί της πώλησης στα μουλωχτά στο χωράφι. Καμιά καλλιέργεια δεν μπορεί μόνη της να λύσει τα προβλήματα. Το δείχνει η πρόσφατη γεωργική ιστορία. Πολλές καλλιέργειες ξεκίνησαν ως πολλά υποσχόμενες για να καταντήσουν προβληματικές. Το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής γεωργίας δεν είναι το τι θα παράγω, αλλά το πώς θα το
διαθέσω. Με το ιπποφαές έχω ασχοληθεί επισταμένα τα τελευταία 4 χρόνια, έχω γράψει σχετικό βιβλίο και πέρσι ήμουν στο Παγκόσμιο Συνέδριο της Κίνας. Είναι μια καλή καλλιέργεια που όμως χρειάζεται οργάνωση στην παραγωγή και στη μεταποίηση.
Μήπως είναι καιρός να δοθούν κίνητρα ή αντικίνητρα για τους σημερινούς κατόχους, ώστε να περάσει η αγροτική γη ομαλά στους επαγγελματίες αγρότες;
Λάθος μεγάλο. Δεν χρειάζονται ούτε κίνητρα ούτε αντικίνητρα. Η γεωργία μας θα γίνεται όλο και πιο πολυλειτουργική με αντίστοιχη συρρίκνωση των γεωργών πλήρους ή αποκλειστικής απασχόλησης. Οι γεωργοί μερικής απασχόλησης συχνά είναι αυτοί που καινοτομούν στη γεωργία (νέα τεχνολογία, νέες καλλιέργειες). Αυτές οι μεταβολές έχουν τεκμηριωθεί σε όλη την Ευρώπη και αυτές οι εξελίξεις πραγματοποιούνται ήδη και στην ελληνική γεωργία.
Η γεωργική εκμετάλλευση που θα επιβιώσει στο μέλλον θα είναι η πολυλειτουργική που μάλιστα θα καρπούται ένα μέρος της προστιθέμενης αξίας που τώρα συντελείται στα αστικά κέντρα αντί στην ύπαιθρο.
Μπορεί να ελπίζει κανείς στην Ελλάδα σε αναβίωση της συνεταιριστικής ιδέας και δημιουργία ισχυρών οργανώσεων παραγωγών;
Σε μια περίοδο όπου ο αγροτικός τομέας χρειάζεται όσο ποτέ τους συνεταιρισμούς αυτοί βρίσκονται σε πλήρη αδυναμία να τον υποστηρίξουν. Αφιέρωσα ένα βιβλίο σε αναζήτηση των αιτίων της βαθιάς παρακμής τους. Όπως φαίνεται, μια ακόμα λύση «από τα πάνω» δεν θα φέρει τις πολυπόθητες αλλαγές. Οι αγράμματοι υπόδουλοι αγρότες των Αμπελακίων έφτιαξαν αυτό το θαύμα της συνεργασίας το 1780 (δέκα χρόνια πριν από τη Γαλλική Επανάσταση!). Να μην ξεχνάμε πότε το έφτιαξαν. Σε μια εποχή χωρίς Συνεταιριστική Νομοθεσία, χωρίς τεχνοκράτες, χωρίς υποδομές, χωρίς κίνητρα και επιδοτήσεις! Αν δεν υπάρξει ένα κίνημα από τη βάση των αγροτών, δεν προβλέπω κάποια ουσιαστική βελτίωση στα συνεταιριστικά θέματα. Το έχω γράψει και άλλη φορά. Οι ηττημένοι αριστεροί του Εμφυλίου ανασκουμπώθηκαν στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες και με κοινωνικούς αγώνες έστησαν συνεταιρισμούς και προώθησαν την κοινωνική οικονομία. Οι σημερινοί «γιαλαντζί» αριστεροί, όπως θα τους έλεγε η Μικρασιάτισσα γιαγιά μου, αλλάζουν κανάλια και από τον καναπέ του σπιτιού ή από την καρέκλα της συνάθροισης ασκούν κριτική. Ας μας δείξουν ένα κοινωνικό έργο που επιτέλεσαν όλα αυτά τα χρόνια στις τοπικές κοινωνίες.
Τι σημαίνει για σας ο νόμος Σκανδαλίδη (4015/2011) για τους συνεταιρισμούς;
Ήταν μια επιβεβλημένη μεταρρύθμιση.
Ήταν καιρός να παύσουν οι μη ασκούντες συνεταιριστική δραστηριότητα να εκλέγουν τη συνεταιριστική ηγεσία. Παγκόσμια πρωτοτυπία!. Δεν θεωρώ όμως ότι μόνη της θα λύσει τα προβλήματα του αγροτικού χώρου. Τις τελευταίες δεκαετίες οι μεταρρυθμίσεις διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά η συνεταιριστική υπανάπτυξη θριαμβεύει!
WHO IS WHO
Ο Γεώργιος Α. Δαουτόπουλος είναι πτυχιούχος Γεωπονίας και Οικονομικών Επιστημών. Έκανε διδακτορικές σπουδές στους κλάδους της Αγροτικής Κοινωνιολογίας και Ανάπτυξης στις ΗΠΑ. Έχει γράψει 14 βιβλία σε πολλαπλές εκδόσεις που χρησιμοποιούνται σε πολλά Τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Έχει επίσης δημοσιεύσει πάνω από 70 επιστημονικά άρθρα και μελέτες στα ελληνικά και αγγλικά και έχει κάνει δεκάδες εισηγήσεις σε επιστημονικά συνέδρια
Συνέντευξη στον Γιάννη Πανάγο
Από το 325 φύλλο της εφημερίδας Agrenda
