Το νομοσχέδιο, το οποίο κατατέθηκε το βράδυ της Τρίτης στη Nομοπαρασκευαστική Επιτροπή της Βουλής και αναμένεται να συζητηθεί και να ψηφιστεί μέχρι το τέλος της εβδομάδας, θα δώσει δεύτερη ευκαιρία σε χιλιάδες επιχειρήσεις που σήμερα δεν μπορούσαν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους λόγω έλλειψης νομοθετικού πλαισίου αλλά και θα δώσει και ανάσα στις τράπεζες οι οποίες το τελευταίο δίμηνο είδαν τα κόκκινα δάνεια που έχουν στα χαρτοφυλάκια τους να αυξάνονται.
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο διαμορφώνει για πρώτη φορά ένα ολιστικό εξωδικαστικό πλαίσιο, που δίνει την ευκαιρία σε μια υπερχρεωμένη επιχείρηση, η οποία θα κριθεί βάση συγκεκριμένων κριτηρίων ως βιώσιμη, να συγκεντρώσει όλους τους πιστωτές της προκειμένου να ρυθμίσει όλα τα χρέη της προς αυτούς, δηλαδή, τράπεζες, εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία και προμηθευτές, βάσει ενός ορθολογικού σχεδίου αναδιάρθρωσης. Δίνει τη δυνατότητα ένταξης όλων των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτου μεγέθους, περιλαμβανομένων και των ατομικών, με συνολικές οφειλές έως 31/12/16 από 20.000 ευρώ και άνω.
Στις διατάξεις του προβλέπεται ότι η διαδικασία θα μπορεί να ξεκινήσει ακόμα και εάν εκδηλωθεί ενδιαφέρον μόνο από το 50% των πιστωτών της επιχείρησης, ενώ δίνει την ευκαιρία ένταξης και στις πλέον υπερχρεωμένες επιχειρήσεις με μοναδική προϋπόθεση ότι καλύπτουν τα λειτουργικά τους έξοδα σε μια μόνο χρήση κατά την τελευταία τριετία. Αναφορικά με τις ρυθμίσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών προβλέπει ότι αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν μειώσεις επιτοκίων, επιμηκύνσεις περιόδου αποπληρωμής έως και διαγραφές οφειλών.
Προβλέπει επίσης τη δυνατότητα του οφειλέτη να ρυθμίσει τα χρέη του προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία μέχρι και σε 120 μηνιαίες δόσεις (διάστημα 10 ετών), με ελάχιστη καταβολή 50 ευρώ, ενώ διευκολύνεται η συμφωνία με τη συναίνεση της πλειοψηφίας (60%) των συμμετεχόντων πιστωτών, η οποία επιβάλλεται στην μειοψηφία. Το νομοσχέδιο δίνει επίσης προστασία στους μικρούς πιστωτές, οι οποίοι μπορούν να διεκδικήσουν στο ακέραιο το σύνολο των απαιτήσεών τους.
Τέλος η διαδικασία για την ένταξη στις ρυθμίσεις του εξωδικαστικού θα υλοποιείται μέσω μιας ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας που διενεργεί αυτοματοποιημένα όλη τη διαδικασία, βήμα – βήμα, μειώνοντας το διαχειριστικό κόστος και χρόνο τόσο για τους πιστωτές όσο και για τον οφειλέτη.
Σε δηλώσεις του ο υπουργός Οικονομίας Δημήτρης Παπαδημητρίου έκανε λόγο για ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο που θα δίνει τη δυνατότητα σε βιώσιμες επιχειρήσεις να ρυθμίσουν συνολικές οφειλές τόσο προς τον ιδιωτικό τομέα όσο και προς το Δημόσιο.
Όπως είπε, στόχος είναι να δοθεί η ευκαιρία σε δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις -όχι μόνο μεγάλες, αλλά κυρίως πολύ μικρές, μικρές, μικρομεσαίες και ατομικές επιχειρήσεις, που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση- να συνεχίσουν τη λειτουργία τους, σε νέες στέρεες και βιώσιμες βάσεις διασφαλίζοντας παράλληλα χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Όπως επισημαίνεται από πλευράς υπουργείου Οικονομίας, μεταξύ άλλων, το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου:
- Διαμορφώνει για πρώτη φορά ολιστικό εξωδικαστικό πλαίσιο, που δίνει την ευκαιρία σε μια υπερχρεωμένη αλλά βιώσιμη επιχείρηση να συγκεντρώσει όλους τους πιστωτές της προκειμένου να ρυθμίσει όλα τα χρέη της προς αυτούς, δηλαδή, τράπεζες, εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία και προμηθευτές, βάσει ενός ορθολογικού σχεδίου αναδιάρθρωσης.
- Φέρνει στο επίκεντρο της διαδικασίας τον οφειλέτη, καθώς αυτός είναι που εκκινεί τη διαδικασία, αλλά και εγκρίνει τελικά το σχέδιο αναδιάρθρωσης, μέσα από μία συντονισμένη και οργανωμένη σε συγκεκριμένο πλαίσιο διαπραγμάτευση με τους πιστωτές του.
- Δίνει τη δυνατότητα ένταξης όλων των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτου μεγέθους, περιλαμβανομένων και των ατομικών, με συνολικές οφειλές (έως 31/12/16) από 20.000 ευρώ και άνω.
- Η διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει ακόμα και εάν εκδηλώσει ενδιαφέρον το 50% των πιστωτών της επιχείρησης.
- Παρέχει τη δυνατότητα ένταξης και στις πλέον υπερχρεωμένες επιχειρήσεις υπό τη μοναδική προϋπόθεση ότι καλύπτουν τα λειτουργικά τους έξοδα σε μια μόνο χρήση κατά την τελευταία τριετία.
- Προσφέρει την ευκαιρία ρύθμισης προσαρμοσμένης στις ανάγκες της επιχείρησης και της πραγματικής ικανότητας εξυπηρέτησης των οφειλών της που μπορεί να περιλαμβάνει γενναίες μειώσεις επιτοκίων, επιμηκύνσεις περιόδου αποπληρωμής έως και διαγραφές οφειλών.
- Προβλέπει τη δυνατότητα του οφειλέτη να ρυθμίσει τα χρέη του προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία μέχρι και σε 120 μηνιαίες δόσεις (διάστημα 10 ετών), με ελάχιστη καταβολή 50 ευρώ.
- Διευκολύνεται η συμφωνία με τη συναίνεση της πλειοψηφίας (60%) των συμμετεχόντων πιστωτών, η οποία επιβάλλεται στη μειοψηφία.
- Δίνει απόλυτη προστασία στους μικρούς πιστωτές, οι οποίοι μπορούν να διεκδικήσουν στο ακέραιο το σύνολο των απαιτήσεών τους.
- Η διαδικασία θα υλοποιείται στην πράξη από ειδικό πληροφοριακό σύστημα, το οποίο θα διενεργεί ηλεκτρονικά όλη τη διαδικασία, βήμα – βήμα, μειώνοντας το διαχειριστικό κόστος και χρόνο τόσο για τους πιστωτές όσο και για τον οφειλέτη.
Επιφυλάξεις απο τις τράπεζες
Πέντε αλλαγές στο σχέδιο νόμου για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, το οποίο κατατέθηκε στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή της Βουλής, ζητά η Ελληνική Ένωση Τραπεζών, με επιστολή της στον υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης Δ. Παπαδημητρίου.
Η επιστολή εστάλη στις 27 Μαρτίου, μετά τη διαπίστωση ότι περνά πολύτιμος χρόνος, χωρίς να αλλάζουν διατάξεις του νομοσχεδίου, οι οποίες, σύμφωνα με την ΕΕΤ, απειλούν να υπονομεύσουν την αποτελεσματική εφαρμογή του νέου νόμου και να «εντείνουν την αντίσταση των συστημικών κακοπληρωτών».
Σημειώνεται ότι στο διάστημα 28 Φεβρουαρίου με 3 Μαρτίου το προεδρείο της ΕΕΤ είχε συναντήσεις, τόσο με τον κ. Παπαδημητρίου όσο και με τον πρωθυπουργό και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, κατά τη διάρκεια των οποίων κατέθεσε, προσωπικά και γραπτά, τις απόψεις του σχετικά με το σχέδιο νόμου για τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων (ΟCW).
Τις αγωνίες των τραπεζών ωστόσο δεν συμμερίζεται και το οικονομικό επιτελείο, κύκλοι του οποίου επισημαίνουν ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί αλλαγές της τελευταίας στιγμής, τόσο διότι θα πρέπει να ξαναλάβει την έγκριση των δανειστών, όσο και διότι εκτιμά ότι το πλαίσιο είναι επαρκές. Άλλωστε επισημαίνουν ότι το εν λόγω σχέδιο τέθηκε για αρκετές ημέρες σε δημόσια διαβούλευση, τονίζοντας ότι οι όποιες αλλαγές προκύψουν κατά τη συζήτηση στη Βουλή θα είναι «τυπικές» και σε καμία περίπτωση «ουσίας».
Ο κίνδυνος
Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, ωστόσο, υπάρχει ο ορατός κίνδυνος, αντί το νέο πλαίσιο να λειτουργήσει ως διαδικασία ταχείας διευθέτησης χρεών, να καταστεί αργόσυρτο, δίνοντας «παράθυρο» στους στρατηγικούς κακοπληρωτές να κερδίσουν χρόνο εις βάρος των πιστωτών τους.
Αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα οι παγίδες, το νέο πλαίσιο κινδυνεύει να εξελιχθεί, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, σε νέο νόμο Κατσέλη. Να συσσωρευτούν, δηλαδή, προς εξέταση χιλιάδες αιτήσεις, προκαλώντας υπερφόρτωση στο σύστημα και άρνηση των οφειλετών να μπουν σε οποιαδήποτε συζήτηση διευθέτησης, πριν εξετασθεί η αίτησή τους».
Για να αντιμετωπισθεί ο παραπάνω κίνδυνος, η ΕΕΤ ζητά τις εξής τρεις τροποποιήσεις:
- Να ξεκινήσει η ισχύς του προς ψήφιση νόμου μόνο εφόσον ενεργοποιηθεί η ηλεκτρονική πλατφόρμα. Σύμφωνα με την ΕΕΤ, η υποβολή έντυπων αιτήσεων πρέπει να αποφευχθεί. Στην κατεύθυνση αυτή οι τράπεζες έχουν επανειλημμένα προσφερθεί να καλύψουν το κόστος της δημιουργίας μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την επεξεργασία των αιτήσεων για εξωδικαστικό συμβιβασμό.
- Να περιορισθεί το πλαίσιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού αυστηρά στα χρέη των επιχειρήσεων και να μην επεκταθεί, όπως προβλέπει το σχέδιο νόμου, στα καταναλωτικά δάνεια των ιδιοκτητών επιχειρήσεων. «Διαφορετικά θα καταλήξουμε σε αναποτελεσματικές και χρονοβόρες διαδικασίες, οι οποίες δεν ευθυγραμμίζονται με τη βαθιά εδραιωμένη διάκριση ανάμεσα σε επιχειρηματικά και καταναλωτικά χρέη» αναφέρει η επιστολή.
- Να τεθεί το κατώτατο όριο χρεών, που επιτρέπεται να εντάσσονται στον συμβιβασμό, στις 50.000 ευρώ. «Ένα χαμηλότερο όριο θα αύξανε σημαντικά τον όγκο των αιτήσεων και θα επιβάρυνε σημαντικά την (ηλεκτρονική) πλατφόρμα, με δυσμενείς συνέπειες για τα δημόσια έσοδα και την αποπληρωμή των τραπεζικών χρεών» αναφέρει η ΕΕΤ.
Νομική κάλυψη στελεχών για ποινική και αστική ευθύνη αναδιαρθρώσεων
Επιπρόσθετα η ΕΕΤ ζητά να θεσμοθετηθεί μαζί με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό η κάλυψη των τραπεζικών στελεχών αλλά και των κρατικών υπαλλήλων έναντι ποινικής και αστικής ευθύνης, που μπορεί να προκύψει από τις αναδιαρθρώσεις δανείων.
Με δεδομένο ότι οι συμφωνίες αναδιάρθρωσης θα περιλαμβάνουν αναπόφευκτα διαγραφή απαιτήσεων, η ποινική και η αστική ευθύνη κρατικών και τραπεζικών αξιωματούχων πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια και να εξαρτάται από αυστηρές προϋποθέσεις, σημειώνει η Ένωση.
Η δυνατότητα εγκληματικής ευθύνης με βάση τις γενικές διατάξεις του ποινικού κώδικα, οι οποίες δεν λαμβάνουν υπόψη την τεχνική φύση της διαδικασίας αναδιάρθρωσης χρέους, θα είναι ένα επιπλέον εμπόδιο στην εφαρμογή του νέου πλαισίου, προειδοποιεί η ΕΕΤ.
Μόνο επικύρωση της συμφωνίας από τα δικαστήρια
Τέλος, η ΕΕΤ ζητά να τροποποιηθούν οι σχετικές διατάξεις του σχεδίου νόμου, ώστε οι συμφωνίες αναδιάρθρωσης που επιτυγχάνονται μέσω εξωδικαστικής διευθέτησης να υποβάλλονται στα δικαστήρια μόνο για επικύρωση. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα παρέχεται καμία δυνατότητα για δικαστική εξέταση διαφορών και ενστάσεων.
Η ανάμειξη μιας επίσημης δικαστικής διαδικασίας για την επικύρωση της συμφωνίας αναδιάρθρωσης, που έχει ήδη λάβει την έγκριση της πλειοψηφίας των πιστωτών (συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου), και η αναστολή όλων των διαδικασιών εκτέλεσης κατά τη διαδικασία επικύρωσης (που θα χρειάζεται ως και 12 μήνες), θα εξουδετερώσουν, σύμφωνα με τις τράπεζες, τα όποια θετικά στοιχεία του νόμου.
Αλέξανδρος Μπίκας
