Ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα από την πρώτη πιλοτική συγκομιδή κριθαριού μαζί με βίκο για την παραγωγή ενσιρώματος, στα πλαίσια του Σχεδίου Δράσης «Γαία» της εταιρείας ΔΕΛΤΑ Τρόφιμα. Η συγκομιδή έγινε το Σάββατο 20 Απριλίου στο Αγρόκτημα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών στην Αλίαρτο, όπου ήταν καλεσμένη και η Agrenda, και την επόμενη μέρα πραγματοποιήθηκε η δεματοποίηση του «χόρτου», που θα γίνει ενσίρωμα.
Από την εταιρεία ΔΕΛΤΑ παραβρέθηκαν οι Βασίλης Παπαχρήστου, Διευθυντής Ζώνης Γάλακτος, Αλέξανδρος Σύρρης, Κτηνίατρος και Διευθυντής Σταθμών Συλλογής Γάλακτος και Γιάννης Βασταρδής, Διευθυντής Ποιότητας και Αιγοπρόβειου Γάλακτος. Από το ΓΠΑ, υπεύθυνος του «πειράματος είναι ο επίκουρος καθηγητής, Ιωάννης Χατζηγεωργίου.
Εκδηλώσεις ενημέρωσης
Στόχος της ΔΕΛΤΑ είναι πρωτίστως να καταρτίσει τους παραγωγούς, να δημιουργήσει γνώσεις και επικοινωνία. Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί 9 μεγάλες συγκεντρώσεις παραγωγών από τις οποίες έξι ήταν ενημερωτικές και τρεις πραγματοποιήθηκαν με παραγωγούς που ήδη καλλιεργούν, ώστε να καθοδηγηθούν για την αξιοποίηση της σοδειάς τους.
Όλοι οι συντελεστές είναι πολύ ευχαριστημένοι από την μέχρι τώρα εξέλιξη του προγράμματος και αισιοδοξούν για τη συνέχιση και τη βιωσιμότητά του.
Το Σχέδιο Δράσης «Γαία» υλοποιείται στο Αγρόκτημα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε μια έκταση 60 στρεμμάτων στην Αλίαρτο. Εκεί έγινε μεικτή σπορά βίκου και κριθαριού, σε τρεις διαφορετικές αναλογίες για την παραγωγή χλωρομάζας, που θα χρησιμοποιηθεί για τη διατροφή αγελάδων γαλακτοπαραγωγικής κατεύθυνσης.
Ανάλυση δειγμάτων
Το Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως και Διατροφής του Γ.Π.Α. θα αναλύει την παραγόμενη χλωρομάζα σε τακτά χρονικά διαστήματα, για να εκτιμηθεί η θρεπτική της αξία και η βέλτιστη αναλογία της συγκαλλιέργειας.
Μετά τη συγκομιδή θα δοκιμαστούν και θα αξιολογηθούν διαφορετικές τεχνικές ενσίρωσης. Ήδη, την Κυριακή 21 Απριλίου πραγματοποιήθηκε η πρώτη δεματοποίηση του «πρώτου χεριού», που συγκομίστηκε το Σάββατο.
Με βάση τα στοιχεία παραγωγής, χημικής σύστασης και συνολικής δαπάνης, θα προσδιοριστεί το κόστος παραγωγής ανά κιλό τελικού προϊόντος.
Αξιοποίηση μεγάλων εκτάσεων
Το σημαντικότερο είναι ότι με τη μέθοδο της συγκαλλιέργειας αγρωστωδών και ψυχανθών αξιοποιούνται μεγάλες εκτάσεις, χωρίς να απαιτούνται κοστοβόρες υποδομές, όπως είναι η άρδευση. Επίσης, από τη στιγμή που ο βίκος βοηθά το κριθάρι να αναπτυχθεί χωρίς αζωτούχο λίπασμα, βοηθώντας και στην αύξηση των πρωτεϊνών, μειώνει περαιτέρω το καλλιεργητικό κόστος, επισημαίνει ο κ. Χατζηγεωργίου στην Agrenda.
Επιπροσθέτως, αξιοποιούνται με τον τρόπο αυτό εκτάσεις που θα έμεναν σε διαφορετική περίπτωση αναξιοποίητες, κυρίως σε περιοχές μη αρδευόμενες, αλλά και σε υψόμετρο.
Ξεκίνησε δοκιμαστικά το 2012 με πρωτοβουλία της ΔΕΛΤΑ Τρόφιμα
Σχέδιο δράσης για τη στήριξη της ελληνικής κτηνοτροφίας
Το Σχέδιο Δράσης ΓΑΙΑ είναι μία πρωτοβουλία της ΔΕΛΤΑ Τρόφιμα Α.Ε., η οποία ξεκίνησε στις αρχές του 2012, με στόχο την ενδυνάμωση της πρωτογενούς παραγωγής και τη στήριξη της ελληνικής κτηνοτροφίας. Αφορμή αποτέλεσε η ανάγκη αντικατάστασης της ακριβής σόγιας στη διατροφή των αγελάδων. Στόχος του προγράμματος είναι η παραγωγή εγχώριας ζωοτροφής, υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες με όσο το δυνατόν λιγότερες εισροές, έτσι ώστε σταδιακά να ανεξαρτητοποιηθούν οι Έλληνες κτηνοτρόφοι από την εισαγωγή σόγιας.
Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, χρειάζονται αλλαγές στην εγχώρια γεωργική παραγωγή, δηλαδή την επιστροφή στην καλλιέργεια ψυχανθών που είναι κατάλληλα για ζωοτροφή αλλά και πλούσια σε πρωτεΐνες, δεν απαιτούν πολύ νερό και κυρίως φυτεύονται το χειμώνα, ενώ η συγκομιδή τους γίνεται την άνοιξη, λίγο πριν τη σπορά των εαρινών καλλιεργειών. Έτσι, τα ίδια χωράφια καλλιεργούνται 2 φορές το χρόνο, άνοιξη και φθινόπωρο. Επιπλέον τα ψυχανθή δεσμεύουν στο έδαφος άζωτο λιπαίνοντάς το και περιορίζοντας την ανάγκη και το κόστος χρήσης λιπασμάτων. Η ΔΕΛΤΑ Τρόφιμα Α.Ε. με το σχέδιο δράσης συνιστά την παραγωγή ζωοτροφής καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και σε κοντινές αποστάσεις από τις κτηνοτροφικές μονάδες, μειώνοντας έτσι και το κόστος μεταφοράς. Μέχρι στιγμής συνεργάζεται με πάνω από 500 καλλιεργητές και κτηνοτρόφους και έχει πραγματοποιήσει έξι ημερίδες για την εκπαίδευση των παραγωγών σε όλη την Ελλάδα, γεγονός που αποδεικνύει ότι βασικός άξονας του προγράμματος είναι η τεχνογνωσία και η κατάρτιση των παραγωγών, η αξιοποίηση των καλλιεργειών τους, η συνεχής ενημέρωσή τους, και η τοποθέτηση των βάσεων για μια «βιώσιμη αειφόρο ανάπτυξη στον αγροκτηνοτροφικό τομέα», όπως αναφέρει η ίδια η εταιρεία.
Έτσι, σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ξεκίνησε το σχέδιο δράσης στο Αγρόκτημα του Πανεπιστημίου στην Αλίαρτο, όπου χρησιμοποιήθηκαν 2 χειμερινά είδη ένα αγρωστώδες και ένα ψυχανθές, το κριθάρι και ο βίκος, τα οποία σπάρθηκαν σε τρεις διαφορετικές αναλογίες, για την παραγωγή χλωρομάζας, που θα χρησιμοποιηθεί στη διατροφή των ζώων. Ζητούμενο της «Δράσης» είναι να καταγραφεί ποιος είναι ο καλύτερος συνδυασμός της συγκαλλιέργειας Βίκου – Κριθαριού και ο βέλτιστος τρόπος διαχείρισης της χλωρομάζας μετά τη συγκομιδή και ενσωμάτωσης στο σιτηρέσιο των αγελάδων, με τρόπο που οι αποδόσεις των ζώων σε γάλα να είναι αντίστοιχες ή και καλύτερες από εκείνες των συμβατικών σιτηρεσίων.
Πριν τη συγκομιδή
Τη Δευτέρα 1η Απριλίου και έπειτα από 4 μήνες ανάπτυξης, έγινε από το ΓΠΑ η πρώτη δειγματοληψία της χορτομάζας για την αποτίμηση της εξέλιξης της καλλιέργειας ως προς την απόδοση και την περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία, όπου λήφθηκαν 4 δείγματα από κάθε αναλογία. Επειδή τα δείγματα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικά λήφθηκαν από επιφάνειες συγκεκριμένων διαστάσεων της καλλιέργειας, με τη χρήση ειδικού πλαισίου που τοποθετήθηκε στα επιλεγμένα σημεία. Με ειδικό ψαλίδι κόπηκε η χορτομάζα που περικλειόταν από το πλαίσιο, αποθηκεύτηκε σε περιέκτες και σημάνθηκε κατάλληλα. Τα δείγματα μεταφέρθηκαν στο εργαστήριο του ΓΠΑ όπου και θα πραγματοποιηθούν οι αναλύσεις για τη χλωριδική αναλογία και τα διατροφικά χαρακτηριστικά.
Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι σήμερα έχουν σπαρθεί 10.000 στρέμματα με τις προτεινόμενες χειμερινές καλλιέργειες ψυχανθών σε χωράφια που σε διαφορετική περίπτωση θα έμεναν αναξιοποίητα μέχρι την άνοιξη.
Επείγουσα στην εποχή μας κρίνεται η αντικατάσταση της σόγιας
Παράγοντας αβεβαιότητας στη ζώνη του γάλακτος
Στις αρχές της δεκαετίας απαγορεύτηκε η χρήση ζωικών πρωτεϊνικών πηγών στη διατροφή όλων των παραγωγικών ζώων. Έκτοτε η εξάρτηση της Ευρώπης, συνεπώς και της χώρας μας, από μια πρωτεϊνική πηγή, εισαγόμενη 100% είναι δεδομένη και γίνεται μέρα με τη μέρα ακόμη μεγαλύτερη.
Η σόγια είναι μια πρωτεϊνική πηγή φυτικής προέλευσης με συνήθη περιεκτικότητα σε ολικές αζωτούχες ουσίες περίπου 44%, ικανοποιητικό ενεργειακό περιεχόμενο και κάτι λιγότερο από ιδανική αναλογία αμινοξέων, ιδιαίτερα σημαντικό για τη διατροφή των παμφάγων παραγωγικών ζώων. Η συμμετοχή της στα μίγματα διατροφής των χοίρων και πτηνών καθώς και στα μίγματα γαλακτοπαραγωγής ή ανάπτυξης των μηρυκαστικών αγροτικών ζώων ανέρχεται κατά περίπτωση στο 20-30% του μίγματος και αντιπροσωπεύει για το σύνολο των παραγωγικών ζώων περίπου το 25%. Συνεπώς, η επίδρασή της στη διαμόρφωση του κόστους διατροφής και επομένως του συνολικού κόστους παραγωγής είναι πολύ σημαντική.
Η Ελλάδα δεν παράγει σόγια, εκτός από μικροποσότητες. Εισάγει 270-275.000 ΜΤ ετησίως σόγια σε φασόλι και σε σογιάλευρο άλλους 370-380.000 ΜΤ. Πράγμα που σημαίνει ένα σύνολο 640-660.000 ΜΤ/έτος, που αντιστοιχεί σε ετήσια δαπάνη της τάξεως των 285-290 εκατ. δολαρίων.
Το πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι η σόγια θα πρέπει να αντικατασταθεί από εγχώρια παραγωγή ζωοτροφής, υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, διότι λόγω του χρηματιστηριακού της χαρακτήρα ανεβοκατεβάζει τις τιμές με αποτέλεσμα να αποσταθεροποιεί την ζώνη του γάλακτος.
Μένει η ανάλυση των αποτελεσμάτων στο εργαστήριο
Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών επικρότησε την πρωτοβουλία της ΔΕΛΤΑ και συνεργάστηκε μαζί της, προσφέροντας και τις υποδομές που χρειάστηκαν στο πρόγραμμα αυτό, ώστε να ωφεληθεί η κτηνοτροφία στην Ελλάδα, τόνισε ο κ. Χατζηγεωργίου υπεύθυνος για τη διεξαγωγή του πειράματος και την ανάλυση του δείγματος από τη σοδειά, και συνεχίζει λέγοντας πως η ελληνική γη μπορεί να προσφέρει υψηλής ποιότητας προϊόντα. «Οι υπεύθυνοι του προγράμματος αισιοδοξούν πως σε σύντομο χρονικό διάστημα τα ελληνικά προϊόντα θα αναγνωριστούν από όλους ως υψηλής ποιότητας και ευελπιστούν στη σήμανση των προϊόντων ως προερχόμενα από γη υψηλής αξίας» καταλήγει, μιλώντας στην Agrenda και στο Agronews.
Ο επιστημονικός υπεύθυνος
O επίκουρος καθηγητής του Γ.Π.Α. Βοσκών και Λειμώνων, Ιωάννης Χατζηγεωργίου, έχει εργαστεί σε βιομηχανία ζωοτροφών ως επιστημονικός σύμβουλος και υπεύθυνος παραγωγής από το 1981 έως το 1985. Στη συνέχεια, εργάστηκε στο υπουργείο Γεωργίας μέχρι το 2000 και το 1996 πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο του Aberdeen.
Στο υπουργείο Γεωργίας ήταν αρχικά γεωπόνος γεωργικών εφαρμογών - ποιοτικός ελεγκτής και στη συνέχεια εισηγητής στο Τμήμα Βοσκοτόπων και Τεχνητών Λειμώνων και στο Τμήμα Ζωοτροφών της Διεύθυνσης Εισροών Ζωικής Παραγωγής.
Από το 2001 έως το 2009 ήταν λέκτορας στο Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών του Γ.Π.Α. και το 2009 εξελέγη επίκουρος καθηγητής. Μεταξύ των ερευνητικών του ενδιαφερόντων περιλαμβάνονται η διαχείριση των βοσκότοπων, η δημιουργία λειμώνων, η διατροφική συμπεριφορά των φυτοφάγων αγροτικών ζώων και η επίδραση της ζωοτροφής στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ζωικών προϊοντων.
Επιμέλεια: Μαντέλη Μαρία
